نقش تیم فعلی وزارت امور خارجه در تحمیل قطعنامه 598

به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، همزمان شدن روزهای پایانی دور ششم مذاکرات وین با سالروز پذیرش قطع نامه 598 از آن جهت جالب و قابل تامل به نظر می رسد که تیم فعلی مذاکره کننده نقش بسیار پر رنگی در پذیرش قطع نامه 598 داشته اند.

27 تیر سالگرد یکی از همین توافقات بین ایران و قدرت های جهانی است. قطعنامه ای که امام خمینی قبول آن را به منزله خوردن جام زهر دانست و این بود که بسیاری از انقلابیون این قطعنامه را درسی تاریخی برای از یاد فراموش کنندگان سنت و نصرت الهی می دانند.

در زمان مذاکرات برخی از مسئولین ادامه جنگ را به صلاح کشور نمی دانستند و سعی در پایان دادن جنگ و استقرار آتش بس بین ایران و عراق داشتند. این مسئولین به امام خمینی رهبر کبیر انقلاب پیشنهاد میدادند که یک توافق جامع با وساطت سازمان ملل  بین ایران و عراق امضا شود و هر چه زودتر پایان جنگ اعلام شود. اما امام خمینی(ره) که مصلحت کشور را دفاع میدانست با اصرارهای برخی از مسئولین شرایطی را برای این توافق قرار دادند. سرانجام تیمی از تهران عازم نیویورک شد تا با انجام مذاکراتی و اعلام شرایط ایران به توافقی با عراق دست یابد.

مهمترین شرایطی که امام برای توافق با رژیم متجاوز عراق لازم میدانست تعیین متجاوز، برگشتن به مرزهای بین المللی، پرداخت خسارت جنگی توسط عراق به ایران و استرداد تمامی اسرای ایران بود. قطع نامه با امضای تیم ایران تصویب شد و امام بعد از این توافق نامه ای را منتشر کرد. برخی از فرازهای این نامه به جام زهر بودن قطعنامه اشاره می کند " خوشا به حال جانبازان و اسرا و مفقودین و خانواده های معظم شهدا! و بدا به حال من كه هنوز مانده ام و جام زهرآلود قبول قطعنامه را سر كشیده ام، و در برابر عظمت و فداكاری این ملت بزرگ احساس شرمساری می كنم و بدا به حال آنانی كه در این قافله نبودند! بدا به حال آنهایی كه از كنار این معركه بزرگ جنگ و شهادت و امتحان عظیم الهی تا به حال ساكت و بی تفاوت و یا انتقاد كننده و پرخاشگر گذشتند"

با نگاهی به تیم مذاکره کننده هسته ای امروز چهره های آشنایی مشاهده میکنیم. در این گزارش به کسانی که در تیم مذاکره کننده قطعنامه حضور داشتن و اکنون نیز در تیم مذاکره کننده هسته ای حضور دارند می پردازیم.

حجت الاسلام حسن روحانی:

حسن روحانی یکی از اعضای تیم مذاکره در قطع نامه ژنو بود. حسن روحانی بعد از انتخابات سال 92 به عنوان ششمین رئیس جمهور معرفی شد و  در اولین فرصت ممکن،  مسئولیت مذاکرات را از شورای امنیت ملی به ریاست سعید جلیلی به وزارت امور خارجه منتقل کرد. حسن روحانی در سال 1364 با تشکیل مجمع عقلا در مجلس شورای اسلامی جز اولین مسئولینی بود که درباره صلح با عراق فعالیت میکرد.

بعد از برپایی چند جلسه از این مجمع محسن رضایی طی نامه ای گزارش این اقدامات را به امام میدهد و از این دست فعالیت ها ابراز نارضایتی میکند. آقای هاشمی در یادداشت مورخ ۱۰ خرداد ۱۳۶۵ خود ، ماجرا را چنین بیان می کند : امام فرمودند طبق گزارش فرمانده سپاه ، در جلسه ای جمعی از نمایندگان ، صحبت از مشکلات جنگ کرده و ختم جنگ را مطرح نموده اند . از من خواستند که به آنها بگویم ما باید تا آخرین فرد با صدام بجنگیم و صحبت از صلح نکنند.

برای شناخت بهتر دیدگاه های آقای حسن روحانی (مسئول پدافند کشور)  یادداشت مورخ ۵ تیر ۶۷ هاشمی رفسنجانی نکاتی جالبی را در بر دارد: با دکتر [حسن] روحانی درباره شرایط جاری و حاکم و راهکارها ، در طول روز مذاکراتی کردیم. آقای روحانی به ادامه جنگ اعتقادی ندارد و تاکید بر ختم آن دارد .» جالب است که آقای هاشمی کسی را مسئول پدافند کشور قرار داده بود که اعتقادی به ادامه جنگ نداشته و از چند سال پیش از پایان جنگ ، به دنبال دستیابی به صلح ! از طریق مذاکرات سیاسی بوده است.

حسن روحانی مسئول پدافند کشور  با اقدامات هاشمی رفسنجانی به تیم مذاکره هسته ای ملحق می شود تا فرایند توافقات با عراق، سرعت بیشتری پیدا کند.

محمد جواد ظریف:

یکی از اعضای تیم ایران در مذاکرات قطعنامه 598 محمد جواد ظریف بود. ظریف از که روزهای اول انقلاب به خاطر تسلط به زبان انگلیسی نماینده ایران در سازمان ملل شد. در تیم مذاکره کننده نیز تنها فرد مسلط به زبان بود و در نوشتن بندهای که خواسته ایران بود نقش زیادی داشت.

در آن مقطع، آمریکایی‌ها پیش‌نویس قطعنامه دومی را آماده کردند تیم مذاکره‌کننده ایران تصمیم گرفت موضع خود را درباره قطعنامه به این مضمون اعلام کند که پذیرش طرح اجرایی دبیرکل، مثل پذیرش قطعنامه است. «طرح اجرایی دبیر کل» در واقع همان آغاز به‌کار کمیته تعیین متجاوز همزمان با آتش‌بس بود که ایران براساس آن به خواسته‌های خود می‌رسید. نگارش نامه‌ای به این مضمون به‌عهده محمد جواد ظریف بود. ظریف ساعت‌ها به‌دنبال کلمه‌ای می‌گردد که در عین حال که مفهوم «پذیرش» را داشته باشد، اما معنی حقوقی پذیرش قطعنامه 598 را نداشته باشد نهایتا تانتامونت (tantamount) در معنای (به مثابه) به ذهن او می‌رسد.

فردای آن روز اعضای سازمان ملل با انتشار این نامه با وضعیت غیرقابل پیش‌بینی روبه‌رو می‌شوند و آمریکایی‌ها اعلام می‌کنند این نامه کار نمایندگی تهران در سازمان ملل است و موضع تهران نیست. این نامه در اسناد وزارت خارجه به تانتامونت لتر مشهور است.

مجید تخت روانچی:

تخت روانچی یکی از اعضای پنهان تیم مذاکره بود. تخت روانچی ار دیپلمات های است که همیشه در سایه به فعالیت می پردازد و هیچگاه نامی از او در رسانه های دیده نمی شود. او اکنون یکی از اعضای بلند پایه تیم هسته ای ایران و معاون آمریکا و اروپای وزارتخانه است. هرچند نام او به طور رسمی در تیم مذاکره کننده ثبت نشده است اما کسانی که در تیم مذاکره کننده ایران در نیویورک حضور داشتند تخت روانچی را یکی از اعضای موثر در پذیرش قطعنامه 598 میدانند.

جمشید ممتاز:

19 فروردین خبر از پیوستن دو وکیل به عنوان مشاور تیم هسته ای به گوش رسید. جمشید ممتاز که همیشه در کسوت پژوهشگر و استاد دانشگاه فعالیت میکند در برهه های حساس به عنوان مشاور از سوی وزارت خارجه احضار می شود. یکی از این برهه های حساس، قطعنامه 598 است که ممتاز به عنوان مشاور حقوقی در تیم مذاکره کننده حضور پیدا میکند.