حکم افطار روزه در صورت ضرر و مشقت زیاد

ترک روزه به‌مجرد بعضى از عذرها جایز نیست، ولى اگر روزه گرفتن ضرر داشته باشد یا تحمل آن همراه با مشقت زیاد باشد، افطار براى آن‌ها جایز است. قضاى روزه‌‌‏هایى که از ماه رمضان افطار کرده، بر او واجب است.

متن برخی سؤال و جواب‌های حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای درباره مشقت در گرفتن روزه به‌شرح ذیل است:

ناتوانى از گرفتن روزه در آغاز بلوغ: دخترى که به سن تکلیف رسیده، ولى به‌علت ضعف جسمانى توانایى روزه گرفتن ندارد، و بعد از ماه مبارک رمضان هم نمى‌‏تواند قضاى آن را به‌جا آورد تا این‌که ماه رمضان سال بعد فرا مى‌‌‏رسد، چه حکمى‌‌ دارد؟

ج) ناتوانى از گرفتن روزه و قضاى آن به‌مجرد ضعف و عدم قدرت موجب سقوط قضاى روزه نمى‌‌‏شود، بلکه قضاى روزه‌‏هاى ماه رمضان که از او فوت شده، بر وى واجب است.

دخترانى که تازه به سن تکلیف رسیده‌‏اند و روزه گرفتن بر آن‌ها مقدارى مشکل است، چه حکمى‌ دارند؟ آیا سن بلوغ شرعى دختران اکمال نُه سال قمرى است؟

ج) بنا بر نظر مشهور، بلوغ شرعى دختران همان تکمیل نُه سال قمرى است که در این هنگام روزه بر آن‌ها واجب است و ترک آن به‌مجرد بعضى از عذرها جایز نیست، ولى اگر روزه گرفتن براى ایشان ضرر داشته باشد یا تحمل آن برایشان همراه با مشقت زیاد باشد، افطار براى آن‌ها جایز است.

اگر دختر نُه‌ساله‌‏اى که روزه بر او واجب شده، به‌دلیل دشوارى، روزه‌‏اش را افطار نماید، آیا قضا بر او واجب است یا خیر؟

ج) قضاى روزه‌‌‏هایى که از ماه رمضان افطار کرده، بر او واجب است.

من بر اثر ضعف جسمانى از ابتداى سن بلوغ تا دوازده سالگى روزه نگرفته‌‏ام، در حال حاضر چه تکلیفى دارم؟

ج) واجب است روزه‌‌‏هایى را که در ماه مبارک رمضان نگرفته‏‌اید با این‌که به سنّ تکلیف رسیده بودید، قضا کنید، و اگر افطار روزه ماه رمضان عمدى و اختیارى و بدون عذر شرعى بوده، کفّاره هم بر شما واجب است.

کسى که در اوائل سن تکلیف بر اثر ضعف و عدم توانایى، نتوانسته روزه بگیرد، آیا فقط قضا بر او واجب است یا قضا و کفّاره با هم بر او واجب است؟

ج) اگر گرفتن روزه براى او حرجى نبوده و عمداً افطار کرده، علاوه بر قضا، کفّاره نیز بر او واجب است و اگر خوف داشته باشد که اگر روزه بگیرد مریض شود، فقط قضاى روزه‌‏ها به‌عهده او مى‌‏باشد.

افطار به‌خاطر مشقت در اثناى روز:  اگر شخصى جهت شغلى که دارد و نمى‌‌تواند آن را رها کند روزه برایش حرجى باشد و همچنین افراد کم سن و سال که روزه گرفتن براى آن‌ها مشقّت شدید دارد، آیا از اوّل روز مى‌‌توانند افطار کنند یا این‌که حکم دیگرى دارند؟

ج) در فرض سؤال، هروقت دچار حرج و مشقّت شد، مى‌‌تواند افطار کند و احتیاط واجب این است که به‌مقدار ضرورت افطار کرده و در بقیه روز امساک نماید.

منبع: تسنیم