وقتي كعبه معظمه احرام مي بندد (+تصاوير)

پرده خانه خدا که از ابريشم بافته مي شود با استفاده از بندهاي محکمي در طول سال به حلقه هايي که در پاي ديوارهاي بيت الله وجود دارد ، بسته مي شود . لايه زيرين پرده خانه خدا سفيد رنگ است و وقتي که ببينده از دور به خانه که پرده از روي آن بالا زده شده است ، مي نگرد ، حالتي شبيه به احرام بستن در چشم او مي نشيند . بالا زدن پرده خانه خدا معمولا تا عيد قربان به طول مي انجامد و به اين اقدام در اصطلاح عام " احرام بستن " خانه خدا مي گويند.  براساس يك رويه ، همه ساله در روز عرفه كه حجاج در مشاعر مقدسه هستند و حرم نسبتا خالي از جمعيت است ، پرده خانه خدا با پرده جديد تعويض مي شود. پرده جديد به گونه اي بر بيت الله الحرام قرار داده مي شود كه كاملا روي آنرا نپوشانده و از اطراف بالا زده شده است ، و در عين حال  لايه زيرين سفيد آن ديده نمي شود كه چون اين اقدام مصادف با عيد قربان و خارج شدن حجاج از احرام است ، طي قرون به آن "‌خارج شدن كعبه از احرام " مي گويند .

کعبه شريف ترين مکان ها براي مسلمانان است . در نگاه ظاهري به خانه خدا ، اولين چيزي که در چشم مي نشيند ، پرده اي است که کعبه شريف را پوشانده است . پرده کعبه و متعلقات آن از زمان حضرت ابراهيم ( ع) تا کنون آن چنان قداستي داشته که تمام جزئيات آن مورد توجه دقيق مردم بوده است. پرده كعبه و متعلقات آن از زمان حضرت ابراهيم ( ع) تا كنون آن چنان قداستي داشته كه تمام جزئيات آن مورد توجه دقيق مردم بوده است.هر ساله در روز عرفه پرده خانه خدا تعويض شده و پرده قبلي نيز به روسا و سران كشورهاي اسلامي اهدا مي‌شود.يكي از متعلقات كعبه كه همواره مورد عنايت خاص مردم و حكومتها بوده پوشش يا همان كسوه الكعبه است. پرده كعبه در طول تاريخ شاهد تحولات بسياري بوده و گاه دستمايه‌اي براي بهره برداريهاي سياسي و برخوردهاي حاكمان و واليان نيز شده است.

 نخستين پوشش خانه خدا

در مورد اينكه چه كسي اولين پوشش را براي خانه خدا قرار داد اختلاف وجود دارد، اما بيشتر مورخان بر اين باور هستند كه نخستين كسي كه كعبه را پوشاند حضرت ابراهيم و اسماعيل (ع) بودند و در حديثي امام صادق (ع) در مورد پرده كعبه فرموده است: اسماعيل همسر عاقلي داشت. او پس از بناي كعبه به اسماعيل پيشنهاد كرد كه پرده‌اي روي ديوارهاي كعبه كشيده شود.

 اسماعيل اين پيشنهاد را قبول و بدنبال آن پشم بسياري فراهم آورد و ميان قوم خود تقسيم كرد تا آن را بريسند و آنها به سرعت چنين كردند.سرانجام پوششي فراهم شد كه آن را قطعه قطعه بر كعبه آويختند و سه طرف اين خانه مقدس پوشانيده شد و طرف چهارم را اسماعيل با برگ و الياف گياهي پوشانيد.

 چون موسم حج رسيد و زائران از نزديك آن را ديدند خوششان آمد و هدايايي در اختيار اسماعيل قرار دادند كه با كمك آنها طرف چهارم كعبه نيز پوشانيده شد.

 در روايت ديگري نيز از امام صادق(ع) نقل شده كه فرمود:حضرت آدم (ع) كعبه را به وسيله مو پوشانيد و حضرت ابراهيم با الياف گياهي و حضرت سليمان با قباطي.قبل از اسلام و در دوران جاهليت نبيله بنت حباب مادر عباس بن عبدالمطلب نخستين زني بود كه نذر كرد و براي آن پوششي فراهم نمود.قبل از اسلام كعبه در روز عاشورا پوشانده شد.

 پرده خانه خدا در عصر اسلامي

در عصر اسلام اولين كسي كه به كعبه پرده كرد پيامبر بزرگوار اسلام بود كه در جريان فتح مكه اين كار را انجام داد.جنس پوشش از پارچه يماني بود و پيامبر آن را از بيت المال تهيه كرد.در عهد ابوبكر از جنس پرده كعبه اطلاعي در دست نيست و در هيچيك از منابع موجود سخني از آن به ميان نيامده ولي در عهد عمر پرده كعبه از جنس قباطي بود كه نوعي پارچه مصري است.عمر به عامل خود در مصر نامه‌اي نوشت و از او خواست كه پرده كعبه در آنجا بافته شود و از آن زمان به بعد پرده را مصر تامين مي‌كرد.عثمان نيز همين كار را مي‌كرد و پرده از قباطي تهيه مي‌شد و گاهي هم از بردهاي يماني بود.در زمان يزيد بن معاويه كعبه را با ديباج خسرواني پوشاندند و همچنين در عصر ابن زبير و عبد الملك بن مروان نيز كعبه با ديباج پوشانيده شد و هر كدام از اين سه نفر را به عنوان اولين كسي كه پرده ديباج بر كعبه كرد نام برده اند.طبق گزارش تاريخ از عصر عباسيان نخستين پوشش كعبه به زمان مامون مربوط مي‌شود.در زمان او كعبه را هر سال سه بار مي‌پوشانيدند، يك بار در روز ترويه با ديباج سرخ، بار دوم در اول رجب با قباطي و مرتبه سوم در بيست و هفتم رمضان با ديباج سفيد.در عهد متوكل عباسي نيز به همان سنت رفتار مي‌شد و گاهي هر دو ماه يكبار كعبه پوشانيده مي‌شد.در عهد عباسيان گاهي پرده كعبه در بغداد بافته مي‌شد و همين امر باعث رونق پارچه بافي در عراق شده بود و نقش مهمي در مرغوبيت و شهرت منسوجات عراقي داشت. گاهي هم از قريه تنيس مصر تهيه مي‌شد كه از جمله آنها در سال ‪ ۱۶۲در عهد خلافت مهدي عباسي بود.تا سال ‪ ۶۶۱كه پوشش كعبه به انحصار حاكمان مصر در آمد، پوشش همواره از طرف خلفاي عباسي تهيه مي‌شد و پرده را گاهي از مصر و گاهي از يمن و گاهي از خراسان تهيه مي‌كردند.در سال ‪ ۵۳۲به خاطر ضعف عباسيها و اختلافاتي كه بوجود آمده بود پوشش كعبه از طرف خليفه نرسيد و در اين سال مردي به نام رامشت كه يك تاجر ايراني بود پوششي از پارچه‌هاي نفيس به قيمت هجده هزار دينار مصري تهيه كرد و بر كعبه پوشانيد.الناصرالدين الله كه در سال ‪ ۵۷۵هجري قمري به خلافت رسيد پوشش سبز رنگي از ديباج به كعبه پوشانيد و از عهد مامون تا اين زمان پرده به رنگ سفيد بود و سپس همو ( ناصر) در سال ‪ ۶۲۱پرده‌اي به رنگ سياه بر كعبه پوشانيد و از اين زمان به بعد رنگش هميشه سياه بود.از زمان الناصرالدين الله از سال ‪ ۶۲۱به بعد پرده كعبه همواره مشكي بوده است.بعد از انقراض عباسيان چندين سال پرده از يمن آمد و در سال ‪ ۶۵۹ملك مظفر از يمن فرستاد و اولين كس از ملوك مصر كه پوشش كعبه را تقديم كرد ملك ظاهر بند قداري بود كه در سال ‪ ۶۶۱فرستاد و در سال ‪ ۷۴۳ملك صالح اسماعيل بن محمد قلاوون پادشاه وقت در مصر قريه‌اي را در نواحي قاهره در منطقه قليوبيه براي پوشش كعبه و حجره نبوي وقف كرد.

پوشش كعبه با پرده‌اي از ايران

تا اين زمان عادت اين بود كه پوشش كعبه از طرف پادشاهان مصر تهيه مي‌شد و كسي حق نداشت پرده‌اي براي كعبه بفرستد تا اينكه در سال ‪۸۴۸شاهرخ ميرزا فرزند امير تيمور گوركان پس از تلاش بسيار موفق شد كه پرده را از ايران بفرستد. داستان از اين قرار بود كه چون شاهرخ ميرزا در سال ‪ ۸۰۷در خراسان به سلطنت رسيد يكي از آرزوهاي او اين بود كه پرده كعبه را او تهيه كند ولي تهيه و ارسال پوشش كعبه در انحصار پادشاهان مصر بود. شاهرخ طي نامه اي به الملك الاشرف تقاضاهايي از او كرد كه مهمترين آنها اين بود كه اجازه دهد پوشش كعبه را او تهيه كند.سلطان مصر نپذيرفت و نامه‌هاي متعددي ميان آنها رد و بدل شد و سرانجام در سال ‪ ۸۴۳الملك الاشرف درگذشت و پسر او بنام الملك الظاهر در جاي او نشست و او موافقت خود را با درخواست شاهرخ ميرزا اعلام كرد و شاهرخ با خوشحالي تمام پرده‌اي را كه در شهر يزد بافته و به هرات انتقال داده شده بود همراه با صد نفر در سال ‪ ۸۴۸به مصر فرستاد و پادشاه مصر ضمن استقبال شايسته از ايرانيان آنها را در همان سال همراه با حاجيان مصر به مكه اعزام كرد و در آن سال پرده ايراني بر قامت كعبه برافراشته شد.

 آغاز بافت پرده كعبه در مكه

در سال ‪ ۱۳۴۵روابط ميان مصر و حجاز تيره شد و پرده از مصر نيامد و عبدالعزيز پرده را تهيه كرد و در سال ‪ ۱۳۴۶وي موسسه‌اي را جهت بافت پرده در محله اجياد مكه تاسيس و از هند بافندگاني آورد تا اينكه كساني از خود مكه اين صنعت را ياد گرفتند.بدين گونه اولين پوششي كه در خود مكه بافته شد در سال ‪ ۱۳۴۶بود.اين پوشش از حرير طبيعي بود و رنگ مشكي داشت.تا سال ‪ ۱۳۵۸پوشش كعبه در همان كارگاهي كه عبدالعزيز ساخته بود تهيه مي‌شد تا اينكه دولت مصر از عبدالعزيز خواست اجازه دهد كسوه مجددا از مصر حمل شود و عبدالعزيز اين اجازه را داد و كارگاه مزبور تعطيل و بار ديگر پرده از مصر آمد و اين كار تا سال ‪ ۱۳۸۲ادامه داشت.ولي در اين سال ميان جمال عبدالناصر رئيس جمهور مصر و ملك سعود پادشاه عربستان به هم خورد و پرده كعبه از مصر تا بندر جده حمل شد ولي در اثر اختلاف ميان مقامات سعودي و فرمانده كشتي مصري اين كشتي كه حامل پرده و حجاج مصري بود به مصر بازگشت.

 در آن سال سعوديها در تلاش براي تهيه پرده كعبه به هند، پاكستان، سوريه و ژاپن سفر كردند ولي موفق نشدند اما وقتي به كارگاه تعطيل شده عبدالعزيز مراجعه كردند قطعه‌هايي را يافتند و از تنظيم آنها پرده كاملي آماده كردند و در دهم ذيحجه ‪ ۱۳۸۲كعبه را با آن پوشانيدند.از آن زمان به بعد و تا كنون پرده كعبه در خود مكه تهيه مي‌شود.

 ويژگيهاي پرده خانه خدا

كارخانه‌اي كه پوشش خانه خدا را تهيه مي‌كند از بافتهاي دستي و ماشيني بهره مي‌برد. بر روي اين پوشش آيات قرآن مجيد با خط زيبا و به شكل جالبي با نخهاي طلا و نقره بافته مي‌شود به طوري كه دهها كيلو طلا و نقره در ساخت آن استفاده مي‌شود.جنس آن از حرير طبيعي و خالص و به رنگ مشكي است.

 ارتفاع آن به ‪ ۱۴متر مي‌رسد و نوار دور اين پوشش كه به عرض ‪ ۹۵سانتيمتر و طول ‪ ۴۵۰۰سانتي متر است از ‪ ۱۶قطعه به شكل مربع از تزئينات اسلامي پوشيده شده است.بر روي اين نوار آيات قرآني نوشته شده است كه در فواصل معين عبارات يا حي يا قيوم، يا رحمن يا رحيم و الحمدالله رب العاليمن با رنگ طلايي كه اطراف خانه خدا را در بر مي‌گيرد، نوشته شده است. پوشش در كعبه نيز از حريري است به ارتفاع ‪ ۶/۵متر و عرض ‪ ۵/۳متر و بر روي آن آيات قرآني و تزئينات اسلامي با طلا نقره پوشيده شده است.پرده خانه خدا از ‪۵ قطعه تشكيل شده است كه هر قسمت يك طرف كعبه را مي‌پوشاند و قطعه پنجم هم در كعبه را در بر مي‌گيرد; بطوريكه هنگام نصب وزن آن نزديك به دو تن مي رسد.