حذف مجريانی كه بِرند می شوند

«نود»، «هفت»، «پارک ملت»، «ماه عسل»، «شب، مثلث و عبور شيشه‌اي»، «مسابقه هفته» و بسياري ديگر از برنامه‌هاي تلويزيوني با نام مجريان آن‌ها كه غالبا تهيه‌كننده برنامه نيز هستند، شناخته مي‌شوند.

به گزارش ایسنا: «نود»، «هفت»، «پارک ملت»، «ماه عسل»، «شب، مثلث و عبور شيشه‌اي»، «مسابقه هفته» و بسياري ديگر از برنامه‌هاي تلويزيوني با نام مجريان آن‌ها كه غالبا تهيه‌كننده برنامه نيز هستند، شناخته مي‌شوند. 

 با اين حال تلويزيون گاه بدون توجه به جايگاهي كه مجريان اين برنامه‌ها در بين مخاطبان به دست آورده‌اند، با حذف اين افراد، سعي در حفظ اين جذابيت دارد. 

 آنچه مسلم است برخي از برنامه‌هاي تلويزيوني را نمي‌توان بدون اجراكنندگان آن‌ها شناخت. مجريان اين برنامه‌ها، هويت برنامه را شكل مي‌دهند و اين امر به حدي مسجل است كه گاه خود آنها نيز از برنامه‌اي كه به اجراي آن مي‌پردازند، به عنوان «برنامه‌ي من» ياد مي‌كنند. 

 شهرت مجرياني كه يك برنامه را به نام خود تمام مي‌كنند و در واقع از نامشان به عنوان برند برنامه استفاده مي‌كنند نه تنها در ايران بلكه در شبكه‌هاي تلويزيوني جهان هم پذيرفته شده است و شهرت بسياري از برنامه‌ها با مجريان آن‌هاست؛ به عنوان مثال لري‌كينگ، به مدت 25 سال برنامه‌اي گفت‌وگو محور را روي آنتن مي‌بُرد كه با نام او شناخته مي‌شد، بعد از خداحافظي لري‌ كينگ از سي‌ان‌ان نيز، برنامه ديگري كه مشابه اين برنامه بود، اما با نامي متفاوتي جايگزين آن شد. 

 اما اين روال در تلويزيون ايران كمي متفاوت است. در تلويزيون ايران برخي چهره‌هاي مطرح كه برندهاي خاصي را در برنامه‌سازي داشته‌اند،‌ از برنامه‌هايي كه با طرح و ايده‌ي آن‌ها راه‌اندازي شده، كنار گذاشته مي‌شوند. برنامه‌هايي مثل «هفت» و «ماه عسل» در هفته‌هاي اخير شاهد تغيير مجري بوده‌اند و جيراني و عليخاني از اجراي برنامه‌اي كه خودشان آن را تاسيس كرده‌اند، كنار گذاشته شده‌اند؛ هرچند نام برنامه «ماه عسل» كه با فرمتي يكسان اما فضايي شادتر قرار است از شبكه سوم سيما روي آنتن برود، تغيير كرده و اين برنامه با عنوان «با اجازه خدا» با اجراي سيد علي ضيا ماه رمضان امسال پخش مي شود. 

 پيش از اين نيز وقتي «عموهاي فيتيله‌يي» با دلخوري، برنامه‌ي چندين ساله‌شان را ترك كردند،‌ برنامه‌اي با همان شكل و قواره و اجراي چند بازيگر جوان كه سعي در تقليد صرف از عموهاي فيتيله‌يي داشتند، از شبكه دوم سيما روي آنتن رفت اما چندي بعد، نام اين برنامه تغيير كرد و عموهاي فيتيله‌يي، اين نام را همراه با خود بردند تا در شبكه نمايش خانگي يا ديگر برنامه‌هايشان از آن استفاده كنند. 

 نگاهي دقيق‌تر به قانون مالکیت‌های فکری و معنوی، نشان مي‌دهد استفاده از يك برند معتبر كه توسط سرمایه‌ي فکري یک فرد ساخته شده، نيازمند هزينه‌اي هنگفت است و مطابق قانون مالكيت فكري يا همان كپي‌ رايت نمي‌توان به راحتي از آن استفاده كرد؛ حتي برخي برندهاي صنايع مختلف كه اندك‌ اعتباري كسب كرده‌اند، با مبالغ زياد خريد و فروش مي‌شوند اما در ايران،‌ مجريان و تهيه‌كنندگان يك برنامه كه برنامه‌اي را با نام خود و سرمايه فكري خود راه‌اندازي كرده‌اند، به راحتي كنار گذاشته مي‌شوند و بدون دخالت و اعمال نظر آن‌ها، هر كسي ممكن است جايگزينشان شود. 

 بر این اساس، برندها كه جزيي از قانون كپي‌رايت و مالكيت فكري را تشكيل مي‌دهند، همانند ساير بخش‌هاي اين قانون در ايران معنايي ندارند و چندان نبايد تعجب كرد که یک برنامه‌ي محبوب از یک مجری گرفته و به فرد دیگری سپرده شود. 

 پيام ابراهيم‌پور ـ تهيه‌كننده سابق «شب‌هاي روشن» ـ‌ نيز که برنامه‌اش با تغییر مجری و تهیه‌کننده مواجه شده است، در این‌ زمينه می‌گوید: با توجه به خبرهايي كه درباره‌ي نبود احسان عليخاني در برنامه «ماه عسل»، حذف برنامه «پارك ملت» و تغيير تهيه‌كننده «شب‌هاي روشن» مطرح شده است، به طور كلي به لحاظ حقوق معنوي و اخلاقي نيازمنديم تا فضا و نام اين برنامه‌ها تغيير كند و اين طور نباشد كه يك برنامه‌اي كه پيش از اين به روي آنتن رفته ولي حالا حذف شده و يا مجري آن تغيير كرده است، همچنان با همان نام پخش شود. 

 او كه در تهيه‌كنندگي برنامه «ماه عسل» سال 88 با احسان عليخاني همكاري داشت، ادامه می‌دهد: از رسانه اخلاقي ما انتظار مي‌رود كه به حقوق معنوي تهيه‌كنندگان احترام بگذارد و زماني كه يك تهيه‌كننده مولف يك برنامه است، نبايد همان برنامه را با تهيه‌كننده و مجري ديگري با همان نام توليد كنند.