چارقد: فدراسیون ورزشهای جانبازان و معلولان تا پیش از انقلاب اسلامی، بهصورت کمیتهای غیرفعال زیر نظر فدراسیون پزشکی کار میکرد و مسئولان آن به شرکت در گردهماییهای بینالمللی بسنده میکردند. یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این کمیته به فدراسیون تبدیل شد و سال بعد، اولین گروه از معلولان را به مسابقات هلند اعزام کرد تا در نخستین گام علاوه بر کسب تجربه، با قوانین و مقررات جهانی آن آشنا شوند.
مدتی بعد، اولین جشنوارهی فرهنگی-ورزشی جانبازان و معلولان با شرکت ۵۰۰ ورزشکار در ۶ رشتهی ورزشی جانبازان و معلولان با حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیتالله خامنهای، برگزار شد که سخنان ایشان، توسعه و گسترش ورزش معلولان را باعث گردید.
در طول این سالها، حضور زنان معلول در مسابقات مختلف و کسب مدالهای رنگارنگ آسیایی و جهانی نشان داد که بانوان معلول توانایی تسخیر سکوهای جهانی را دارند.
یکی از بانوان معلول و موفق در عرصهی ورزش، «نیره عاکف» است که علاوه بر حضور در بین ۱۰ ورزشکار بااخلاق کشور، مدالهای زیادی را در کارنامهی قهرمانی خود دارد و چندین دوره در المپیک حاضر بوده است.
باب آشنایی ما با خانم عاکف در مراسم تجلیل از قهرمانان پارالمپیکی باز شد، تا امروز سوژهی ما بهعنوان یک بانوی موفق ایرانی باشند.
او که در سال ۱۳۴۳ در شهر مشهد و در یک خانوادهی ۵ نفره متولد شده، در یک حادثهی رانندگی در سن ۱۸ سالگی دچار معلولیت شده و سالهاست که روی صندلی چرخدار نشسته است.
به سراغ ایشان که رفتم، تحت تأثیر صحنههای آزادسازی خرمشهر و اشعار «صابر خراسانی» از حال خود خارج شده بودند و بدون توجه به اطراف، اشک میریختند.
***
از مقامها و فعالیتهای ورزشیتان برای ما بگویید.
در رشتههای پینگپنگ و بسکتبال، در ردههای کشوری مقامهایی کسب کردم. از سال ۷۷ به ورزش تیراندازی روی آوردم و بعد از قهرمانی در کشور، به تیم ملی تیراندازی بانوان معلول دعوت شدم. در سال ۱۹۹۹ در مسابقات استرالیا سهمیهی مسابقات پارالمپیک سیدنی ۲۰۰۰ را بهدست آوردم و در همان رقابتها مدال برنز در رشتهی تپانچهی بادی را از آنِ خود کردم و اولین بانوی معلول ایرانی بودم که مدال پارالمپیک و جهانی را بهدست آورد.
در سال ۲۰۰۱ در مسابقات آزاد اروپا که در دانمارک برگزار شد، صاحب مدال برنز شدم. در سال ۲۰۰۲ در رقابتهای جهانی سئول کرهی جنوبی، در رشتهی تپانچهی بادی مدال نقره را از آنِ خود کردم و مقام دوم تیمی در رشتهی تپانچهی بادی به همراه مقام سوم تیمی در رشتهی تفنگ را نیز در کارنامه دارم.
در سال ۲۰۰۳ در مسابقات آزاد مونیخ، مدال نقرهی تپانچهی بادی را بهدست آوردم. در همان زمان، رشتهی تپانچهی آزاد ۵۰ متر هم به مسابقات اضافه شد و در سالهای بعد در این رشته هم مدالهای زیادی بهدست آوردم.
در مسابقات ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ استرالیا هم صاحب مدال شدم. در جام ترکیه در سال ۲۰۰۸ مدال نقره گرفتم و پس از پایان مسابقات پارالمپیک ۲۰۰۸ پکن از عرصهی قهرمانی خداحافظی کردم.
چگونه وارد عرصهی ورزش شدید؟
پس از معلولیت حدود ۷ تا ۸ سال درگیر درمان بودم و در این مدت به کشورهای مختلفی برای درمان رفتم. همین امر سبب شد از درس و زندگی و جامعه فاصله بگیرم تا اینکه با ورزش معلولین آشنا شدم. پس از آن نگاه من به زندگی تغییر کرد و بار دیگر وارد اجتماع شدم. درسم را ادامه دادم. کار کردم و حتی متوجه شدم که میتوانم رانندگی کنم.
در ابتدای آشناییام با ورزش، رشتهی بسکتبال را تجربه کردم. بعد وارد پینگپنگ شدم و درنهایت در دانشگاه به تیراندازی دعوت شدم و فهمیدم در این رشته استعداد بیشتری نسبت به سایر رشتهها دارم و آن را بهصورت حرفهای آغاز کردم.
چه چیزی باعث شد که توانستید با شرایط سختی که داشتید، کنار بیایید؟
در آن زمان فکر میکردم زندگی برایم تمام شده است و باید بنشینم و گذشت زمان را نظارهگر باشم، ولی وقتی وارد محیط ورزش شدم، دیدم خانمهایی با شرایط بدتر از من ورزش میکنند و همین شد که پذیرفتم من هم میتوانم دوباره به زندگی برگردم.
حضور شما در مسابقات جهانی با حجاب اسلامی چه بازخوردی داشته است؟
خیلی از زنان کشورهای دیگر در مسابقات آسیایی و جهانی دربارهی حجاب ما میپرسیدند و فکر میکردند ورزش کردن با حجاب اسلامی سخت است، اما واقعیت این است که حجاب برای من هیچ محدودیتی ندارد و با وجودِ داشتن حجاب اسلامی (که جزئی از اعتقادات من است) همیشه در مسابقات شاخص بودهام و بهترین عناوین را بهدست آوردهام.
امکانات ورزشی برای حضور بانوان معلول را چطور میبینید؟
نایبرییس هیئت تیراندازی استان خراسان رضوی گفت: در حوزهی امکانات، همیشه کمبودهایی وجود داشته و دارد. البته از آنجا که هیئتهای تیراندازی، سلاح و سیبل و ساچمه را در اختیار معلولان قرار میدهند، هزینهی زیادی بر گردن ورزشکاران نیست، اما اگر این امکانات بهروز باشد، نتیجههای بهتری بهدست میآید. مسئولان درمورد فراهم کردن بهترین امکانات، قولهای زیادی به ما دادهاند.
معلولان برای ورود به این ورزش هیچ هزینهای نباید بپردازند و بهراحتی میتوانند وارد این عرصه شوند و از امکانات ورزشی استفاده کنند. ورزش تأثیر زیادی در روحیهی معلولان دارد.
اگر این معلولیت برایتان پیش نمیآمد، فکر میکنید زندگی شما شرایط بهتری داشت؟
من بهوجود آمدن این معلولیت را برای خودم یک موهبت الهی میدانم؛ چراکه اگر این مشکل برایم پیش نمیآمد، مانند خیلی از زنها یک زندگی معمولی در انتظارم بود، ولی الان حکمت این کار خدا را درک میکنم.
چه عواملی باعث شد تا شما بهعنوان یک زن در سه عرصهی خانه، جامعه و ورزش به موفقیت دست پیدا کنید؟
در اولین قدم، لطف و کمک خدا و بعد هم پشتکار خودم بود که توانستم با وجود معلولیتی که داشتم، نقش خود را بهعنوان یک زن در تمام عرصههای زندگی ایفا کنم. همچنین تشویق اطرافیان، دوستان و آشنایان باعث ایجاد انگیزه در من شد تا به موفقیت برسم.
به نظر شما، ورزش چقدر میتواند در زندگی اجتماعی زنان تأثیرگذار باشد؟
مادر خانواده -بهعنوان رکن اصلی خانواده- اگر ورزش کند، مسلما به سلامت خود و خانواده کمک زیادی خواهد کرد. مادری که ورزش میکند، هم خودش سالم است و هم با تشویق فرزندانش به ورزش، افراد سالمی را به جامعه تحویل خواهد داد. ضمن اینکه شخصا به بانوان ورزش، تیراندازی را پیشنهاد میکنم، به این علت که باعث بالا رفتن اعتمادبهنفس، خودباوری و تمرکز میشود و این میتواند به یک زن کمک زیادی بکند.
شما اکنون به چه کاری مشغول هستید؟
من دورههای آموزشی مربوط به آژانسهای هواپیمایی را گذراندهام. با اخذ مدرک لازم یک آژانس مسافرتی افتتاح کردم و علاوه بر فعالیت در هیئت تیراندازی خراسان، به دنبال حضور در عرصهی مربیگری تیراندازی هستم.
در رشتهی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه پیام نور بهطور غیرحضوری لیسانس گرفتم. در سال ۸۲ بود که ازدواج کردم و یک پسر ۸ ساله به نام امیراردشیر دارم که بسیار علاقهمند به تیراندازی است.
حرف آخر؟
از مسئولان میخواهم توجه بیشتری به رشتهی تیراندازی داشته باشند؛ چون بانوان و معلولان بهراحتی میتوانند در این رشته فعالیت کنند و در رقابتهای آسیایی و جهانی بدرخشند و قهرمانان زیادی را به ورزش کشور معرفی کنند.