بررسی یک نمونه شایعه: انفجار اسکله شهید رجایی و ادعای حمله اسرائیل

سرویس سواد رسانه پایگاه خبری تحلیلی ۵۹۸- علی شعبانی/ طی ساعات اخیر متنی در فضای مجازی منتشر شده که مدعی است انفجار در اسکله شهید رجایی بندرعباس یک ضربه کاری از سوی اسرائیل است. با بررسی دقیق این متن، به نظرم چند نکته روشن می‌شود که نشان می‌دهد این گزارش بیشتر شبیه یک شایعه هدفمند است تا یک خبر واقعی!!

اول اینکه، متن هیچ منبع معتبر یا مشخصی ارائه نمی‌کند و فقط به عباراتی کلی مثل «گزارش رسیده» یا «منابع غربی» بسنده کرده. این نوع ابهام معمولاً یکی از نشانه‌های اصلی شایعات است.

دوم، در روایت ماجرا تناقض‌های عجیبی وجود دارد. از یک طرف گفته می‌شود تانکر سوختی در محل نبوده، اما بلافاصله از انفجار محموله‌های خطرناک سدیم پرکلرات صحبت می‌شود!!

سوم، بدون هیچ سندی فضای متن با القای عمد یا سهل‌انگاری و تحریک احساسات نسبت به کارکنان مدنی و بیگناه خط دهی می‌کند. اصولا این تکنیک برای تاثیرگذاری روانی بر مخاطب و ایجاد بی‌اعتمادی نسبت به مسئولان استفاده می‌شود.

چهارم، بخشی از متن سعی کرده با اضافه کردن اطلاعات علمی درست درباره پرکلرات‌ها، ظاهر ماجرا را واقعی جلوه دهد. در حالی که اصل داستان تاکنون فاقد هیچ اظهار نظر رسمی است و از نظر منطقی و خبری نمی‌توان به آن اعتماد کرد.

نکته مهم دیگر هم این است که این متن به «سی‌ان‌ان فارسی» ارجاع داده شده؛ کانالی که رسمی نیست و قبلاً هم سابقه انتشار اخبار مشکوک و تاییدنشده را داشته است.

با کنار هم گذاشتن این نکات، به این نتیجه می‌توان رسید که این متن نمونه‌ای از یک عملیات روانی و جنگ خبری است که با هدف ایجاد ترس و بی‌اعتمادی افکار عمومی در شرایط مذاکراتی منتشر شده و ارزش خبری قابل اتکایی ندارد.