شكست پروژه زورگيري هسته‌اي با ابزار تحريم

از سوي ديگر «باراک اوباما»، رئیس جمهوری آمریکا در نشست روز شنبه، سی‌ام اردیبهشت ماه رهبران گروه هشت گفت كه رهبران این کشور‌ها نسبت به ادامه روند تحریم‌ها و اعمال فشار‌ها به همراه انجام مذاکرات دیپلماتیک با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور، متعهدند.

تحريم هاي ناموفق

بعد از اينکه قطعنامه تحريمي 1929 در 19 خرداد 89 عليه ايران تصويب شد، جبهه مخالف جمهوري اسلامي گمان مي کرد برگ برنده مهمي را کسب کرده است، از همين رو تلاش کرد تا با مضاعف نمودن تحريم‌ها عليه ايران و اعمال تحريم هايي فراتر از آنچه در قطعنامه مذکور آمده بود، فشار بيشتري بر کشور وارد کند. به همين خاطر کشورهاي اتحاديه اروپا در حوزه هاي تجارت، بانکداري، بيمه، کشتيراني و از همه مهم تر در زمينه هاي پالايش، گدازش و فناوري گاز طبيعي تحريم هاي جديدي را عليه ايران تصويب کردند. آمريکا پنچ شرکت را با ادعاي ارتباط آن‌ها با خطوط کشتي راني ايران تحريم کرد و شخصيت هايي از سپاه پاسداران را نيز به ليست تحريمي خود اضافه نمود. استراليا، کره جنوبي، ژاپن و کانادا نيز موافقت کردند تا تحريم هايي فراتر از مواد قطعنامه 1929 عليه ايران اعمال کنند. اما تنها چند روز از اين اقدامات نگذشته بود كه زمزمه هاي ناکارآمدي سياست تحريم عليه ايران در رسانه هاي غربي طنين انداز شد.

لبخند غرب به توليد سوخت هسته اي

سعيد جليلي دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با اشاره به مذاکرات ژنو 2 گفت که در آن مذاکرات ما به غربي ها گفتيم كه اگر سوخت را تامين نكنند، خودمان توليد مي‌كنيم؛ فراموش نمي‌كنم لبخندي كه برخي از كشورها در مذاكرات موقع شنيدن اين حرف در صورت‌شان نقش بست به اين معنا كه اين كار سختي است و ما نمي‌توانيم از عهده آن برآييم.

توليد صفحات سوخت

البته درست مي‌گفتند كه توليد سوخت 20 درصد و تبديل آن به صفحات سوخت، كار پيچيده و با محاسبات دقيق و مهمي بود. آن‌ها معتقد بودند از روزي كه آغاز به شروع توليد سوخت و تبديل آن به صفحات سوخت كنيم، دو سال طول مي‌كشد. جا دارد همين‌جا از شهيد شهرياري ياد كنم كه محاسبات اين كار را او انجام داد بدون اين كه مابه‌ازاي پولي طلب كند. جمهوري اسلامي ايران به پشتوانه چنين ظرفيتي توانست كم‌تر از دو سال خودش سوخت را توليد و آن را به صفحات سوخت تبديل كند و امروز از آن نيز استفاده مي‌كنيم.

البته بايد گفت كه پس از اين نشست بود كه محمود احمدی‌نژاد در 19 بهمن سال 88 دستور شروع غنی‌سازی 20 درصد را به رئیس سازمان انرژی اتمی صادر و 3 روز بعد از آن با حضور ناظران آژانس، ایران غنی‌سازی با درجه غنای 20 درصد را در تاسیسات نطنز آغاز کرد.

حال غربي ها به اين تحليل رسيده اند كه ايران توانمندي و امكان دستيابي به پيشرفت هاي بيشتر را دارد از اين رو در مذاكرات استانبول با پذيرفتن بخشي از واقعيت هاي موجود بر حق مسلم ايران براي دستيابي به انرژي صلح آميز هسته اي تاكيد كردند.

تحريم هاي به محاق رفته

سابقه تحريم هاي وضع شده عليه جمهوري اسلامي ايران به سال هاي اوليه پيروزي انقلاب اسلامي باز مي گردد آمريكا بعد از اشغال لانه جاسوسی توسط دانشجویان ایرانی و گروگان گرفته شدن دیپلمات‎های آمریکایی در سال 1358، اولین رشته از تحریم‌ها بر ضد ایران اعمال شد. از جمله این‎که بیشتر معاملات تجاری بین ایران و آمریکا و واردات کالا یا خدمات از ایران به آمریکا، به‎صورت مستقیم یا از طریق کشورهای ثالث ممنوع اعلام شد.

البته براساس این تحریم‌ موارد زیر شامل این ممنوعیت‎ها نمی‎شود: هدایا به ارزش صد دلار یا کمتر، اطلاعات یا مواد آموزشی، مواد غذایی با هدف مصرف بشردوستانه، برخی از فرش‎ها و منسوجات دیگر.

این تحریم، سرآغاز ورود غرب به مسئله تحت فشار گذاشتن اقتصادی ایران بود. اقدامی که هنوز هم پایه اصلی فشار برخی کشورها علیه ایران به‎شمار می‌رود.

قانون داماتو

ماجرای تحریم طی سال‎های بعد از انقلاب نيز ادامه داشت تا اینکه بیل کلینتون رییس‎جمهور اسبق آمریکا در سال 1375، با هدف منع شدن از سرمایه‎گذاری شرکت‎های آمریکایی در بخش نفت و گاز و داد و ستد با ایران، دستورات اجرایی جدیدی را صادر کرد.

کنگره نیز همان سال با تصویب قانونی، دولت آمریکا را موظف کرد تا بر شرکت‎های خارجی که سالانه بیش از 20 میلیون دلار در بخش انرژی ایران سرمایه‎گذاری می‎کنند، تحریم‎هایی اعمال کند؛ این قانون «داماتو» نامیده شد.

سابقه تحريم بانك ها

ایالات متحده در اکتبر 2007 تحریم‎هایی را بر ضد بانک‎های ملی، ملت و صادرات اعمال کرد و سپاه پاسداران را نیز متهم به گسترش سلاح‎های کشتار جمعی کرد. وزارت خزانه‎داری آمریکا اکتبر 2009 شعبه بانک ملت در مالزی را تحریم کرد.

تحريم شركت هاي نفتي

باراک اوباما مدتی پس از انتخاب خود به‎عنوان رییس‎جمهور آمریکا، مجازات شرکت‎های نفتی خارجی را که به ایران بنزین صادر می‎کنند به صورت قانون در آورد. این نخستین‎بار بود که کنگره آمریکا برای اعلام اعتراض خود به برنامه هسته‎ای صلح‎آمیز کشورمان، تحریم‎های اقتصادی را بر ضد ایران اعمال می‎کرد.

بر اساس این قانون وزارت خزانه‎داری آمریکا اجازه ندارد با شرکت‎هایی که به ایران بنزین می‎فروشند یا به مقصد این کشور بنزین حمل می‎کنند، برای تحویل دادن نفت خام به ذخیره راهبردی نفت آمریکا، قرارداد امضاء کند.

مجلس نمایندگان آمریکا نیز طرحی را در خصوص اعمال تحریم‎ها بر ضد شرکت‎های خارجی که بنزین در اختیار ایران قرار می‎دهند، تصویب کرد. این لایحه شامل همه شرکت‎های انرژی می‎شود که مستقیما به ایران بنزین می‎فروشند و نیز شرکت‎هایی که با بیمه کردن و نیز تأمین کشتی‎های نفتکش، انتقال سوخت به ایران را تسهیل می‎کنند. به موجب این تحریم‎ها، شرکت‎های خارجی متخلف نمی‎توانند از مؤسساتی مانند بانک واردات و صادرات آمریکا، کمک مالی دریافت کنند.

سياست قطعنامه اي غرب عليه ايران

شورای امنیت در ژوئیه ۲۰۰۶ قطعنامه ۱۶۹۶ را تصویب کرد که خواستار تعلیق غنی‌سازی اورانیوم در ایران است. شورای امنیت در دسامبر همان سال قطعنامه ۱۷۳۷ را تصویب کرد که بیشتر فعالیت‌های تجاری، مالی، صنایع موشکی و هسته‌ای ایران را براساس بند ۴۱ فصل هفتم منشور ملل متحد، هدف قرار داده بود.

این قطعنامه نخستین سند بین‌المللی حقوقی بود که فعالیت‌های هسته‌ای ایران را به‌عنوان تهدیدی علیه صلح و ثبات منطقه‌ای معرفی می‌کند. تهران با تأکید بر بند ۴ معاهده ان‌پی‌تی این اتهامات را غیر مستند می‌خواند و خواستار رفتار غیر تبعیضی با فعالیت‌های اتمی این کشور بود.

گروه ۱+۵ در راستای ادامه فشار بر توقف برنامه اتمی ایران، قطعنامه‌های ۱۷۴۷، ۱۸۰۳ و ۱۸۳۵ را نیز تصویب کردند؛ بر اساس این قطعنامه‌ها محدودیت‌های مالی بر شرکت‌ها و افراد وابسته به سپاه پاسداران و سازمان انرژی اتمی افزایش یافته بود كه البته قطعنامه تحريمي 1929 در 19 خرداد 89 عليه ايران را نيز بايد به آنها اضافه كرد. ايران هم در واكنش اعلام كرد اين قطعنامه ها مبناي حقوقي نداشته و ايران نمي تواند ار حق مسلم خود در دستيابي به دانش هسته اي كوتاه بيايد.

اطاعت اروپا از آمريكا

اطاعت پذيري محض كشورهاي اروپايي در اعمال تحريم هاي خارج از قطعنامه هاي شوراي امنيت سازمان ملل را بايد به مجموعه اقدامات آمريكايي ها براي اعمال فشار به ايران بايد اضافه كرد، حال در آستانه آغاز بكار مذاكرات بغداد باز هم شاهد اظهار نظر غربي ها براي اعمال تحريم هستند؛ بررسي وضع تحريم طي سه دهه گذشته و استادگي ملت ايران خود گواهي بر ميزان اثرگذاري اينگونه رفتارها در برابر ملت ايران است.