کمبود گاز، میراث نامبارک زنگنه/ فرصت از دست رفته ایران در ذخیره‌سازی گاز/ آیا این ترک فعل‌ها قابل پیگیری است؟

205 نماینده مجلس در ماه های پایانی دولت تدبیر (اردیبهشت 1400) خطاب به رئیس‌جمهور درباره کم‌کاری وزارت نفت و ترک فعل زنگنه وزیر نفت نامه ای را قرائت کردند.

در بخشی از این نامه آمده است: طی هشت سال گذشته و تاکنون، در توسعه و تولید حداکثری از میادین مشترک بویژه میادین مشترک با کشور عراق و عربستان سعودی دچار عقب افتادگی فراوان، مهاجرت ذخائر هیدروکربوری به طرف کشورهای رقیب و همسایه و در نهایت خسارت و به یغما رفتن ثروت ملی شده‌ایم. در طی 8 سال اخیر تقریباً نه تنها هیچ میدان مشترک نفتی جدیدی توسعه نیافته است بلکه برعکس برخی طرح‌های توسعه مصوب قبلی و حتی قرارداد و سرمایه‌گذاری خارجی به شکل مشکوک و دلایل نامعلوم توسط آقای زنگنه وزیر محترم نفت کأن لم یکن و فسخ گردیده‌اند. در بخش دیگری از نامه نمایندگان مجلس به روحانی آمده است: در ذیل اهم موارد قصور، اهمال و ترک فعل جناب آقای زنگنه درخصوص توسعه و تولید حداکثری از میادین مشترک ارائه می‌گردد.

توقف طرح‌های توسعه میادین گازی و خسارت‌های چند ده میلیاردی
1- با توجه به اینکه طرح توسعه فاز 11 میدان مشترک گازی پارس جنوبی به عنوان مرزی‌ترین فاز با کشور قطر می‌باشد، ایشان با دستور توقف و کأن لم یکن نمودن اجرای آن طرح توسط شرکت ایرانی در سال 1392 و همچنین معطل‌گذاری بیش از 7 سال، منجر به عدم حصول انتفاع چند ده میلیارد دلاری و خسارت به کشور شده است.
2- درخصوص عدم اقدام عملی در توسعه و تولید از میادین گازی فرزاد A، فرزاد B و میدان نفتی اسفندیار که با کشور عربستان سعودی مشترک هستند و همگی آنها دارای اهمیت راهبردی، با طرح توسعه مصوب قبلی (MDP) بوده‌اند نیز هیچگونه اقدامی حتی برای توسعه پلکانی هم صورت نپذیرفته است و در پی این ترک فعل و علیرغم گذشت بیش از 7 سال طبیعتاً منجر به عدم‌النفع چند ده میلیارد دلاری دیگر برای کشور شده است.
3- علیرغم گذشت هشت سال در دولت‌های 11 و 12 متاسفانه توسعه میدان مشترک آذر به پایان نرسیده است.
4- هیچگونه اقدام موثری برای تعیین تکلیف توسعه و توسعه تکمیلی میادین مشترک نفتی غرب و جنوب غرب کشور ازجمله: نفت شهر، دهلران، اروند و... انجام نشده است.
5- هیچگونه اقدام عملی و اثربخش در این هشت سال برای تعیین تکلیف ساختارهای اکتشافی مرزی از شمال غرب تا جنوب آبادان انجام نشده است.
6- همانگونه که مستحضرید میدان مشترک آزادگان یکی از میادین نفتی بزرگ جهان است که توسعه اولیه و تولید از آن توسط شرکت ملی نفت و در دولت‌های گذشته آغاز گردیده بود و طرح مصوب هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران به جهت تولید سیصد و بیست هزار بشکه در روز و با قرارداد منعقده با شرکت چینی CNPC جهت انجام سرمایه‌گذاری خارجی، در دولت نهم نیز به تصویب رسیده بود. علت ناتمام ماندن و توقف تولید این میدان مشترک با تحقق فقط حدود یک سوم میزان برنامه شده (بخش عمده همین تولید نیز در دولت‌های گذشته انجام پذیرفته) پس از گذشت حدود 8 سال از عمر دو دولت یازدهم و دوازدهم با وزارت ایشان چه بوده است؟ عدم‌النفع این نارسایی و اهمال چه میزان است؟
7- با توجه به اینکه مهم‌ترین و بزرگ‌ترین میادین نفتی مشترک خشکی در استان خوزستان واقع در منطقه غرب کارون و هم مرز با کشور عراق می‌باشند ضروری است ابتدا مبتنی با آمایش سرزمین طرح جامع توسعه منطقه غرب کارون تهیه شده و سپس شبیه‌سازی و مدل سازی مبتنی بر آخرین اطلاعات و نهایتاً طرح توسعه جامع میادین (MDP) مشترک آزادگان جنوبی و شمالی و توسعه تکمیلی آنها بصورت یکپارچه انجام پذیرد.
8- برنامه و تعهد وزیر محترم نفت در طی هشت سال گذشته تاکنون درخصوص تولید از میدان مشترک آزادگان محقق نشده است بطوری که تولید فعلی از این میدان حدوداً به یک چهارم تولید تعهد شده تقلیل یافته است.
9- یکی از مشکلات اساسی در میدان آزادگان جنوبی علیرغم هزینه‌های گزاف در آنکه منجر به عقب افتادگی فراوان در تولید شده، آن است که حدود نیمی از چاه‌های حفاری شده به دلیل نبود امکانات فرآورشی و سطح الارضی، عدم احداث واحد بهره‌برداری جدید و رهاکردن پروژه‌های تعریف شده قبلی فاقد تولید باشند و این به دلیل بی‌کفایتی مدیران شرکت ملی نفت و برخی شرکتهای دیگر می‌باشد و تحقیقاً این مهم مصداق ترک فعل و ضرر و زیان و خسارات عامدانه به بیت‌المال است و این در حالی است که کشور عراق با سرعت هرچه تمام‌تر در حال تولید از این میدان مشترک می‌باشد.
10- تأسف‌بارتر اینکه قرارداد منقعد شده سرمایه‌گذاری شرکت خارجی در این میدان که مربوط به دولت دهم بود بشکل مشکوکی توسط جناب آقای زنگنه فسخ گردید.
11- لازم است در قدم اول تولید از میدان فوق عظیم آزادگان و در سقف حداکثری، بدون فوت وقت و بر اساس امکانات و تاسیسات موجود و بهره‌گیری حداکثری از تاسیسات سطح‌الارضی منطقه غرب کارون صورت پذیرد.
نمایندگان افزودند: اعلام می‌نماییم خسارات چند ده میلیارد دلاری در بندهای فوق‌الاشاره ناشی از ترک فعل آقای زنگنه وزیر نفت، غیر قابل گذشت و اغماض بوده و خسارات وارده به کشور به مراتب زیان‌بارتر از خسارات قرارداد کرسنت بوده که مستلزم تعقیب قضایی و رسیدگی عاجل قوه قضائیه می‌باشد. ملت عزیز ایران و نمایندگان ملت خواستار پاسخگویی شخص جنابعالی به عنوان رئیس ‌دولت‌های یازدهم و دوازدهم درخصوص خسارات عظیم وارده در پی فرصت‌سوزی و ترک فعل جناب زنگنه و جلوگیری آن جناب از واگذاری شتابزده و مشکوک طرح‌های روزهای پایانی دولت هستیم.