پرسش:
به اعتقاد روانشناسان، هیجانات روانی، عامل اصلی بسیاری از بیماریها است و قمار بزرگترین عامل پیدایش هیجان است. یک سوم جنایتها با قمار رابطه مستقیم دارد و از عوامل ایجاد دو سوم جنایات دیگر نیز هست.
در طول سال، میلیاردها واحد از ثروت مردم جهان در این راه از بین می رود و ساعات زیادی از نیروی انسانی در این راه تلف می شود و نشاطِ کارِ مداوم را در ساعات دیگر سلب می کند. بسیاری از قماربازان به علت اینکه گاهی برنده می شوند، تن به کارهای تولیدی و اقتصادی نمی دهند و چرخ های تولید و اقتصاد به همان نسبت لنگ می شود.
کمتر کسی را می توان یافت که از زیان های گوناگون «قمار» بی خبر باشد، برای توضیح بیشتر گوشه ای از عواقب شوم و خانمان برانداز آن را بطور فشرده یادآور می شویم:
قمار بزرگترین عامل هیجان
کلیه روانشناسان و دانشمندان پیسیکولوژی، معتقدند که هیجانات روانی عامل اصلی بسیاری از بیماریها است، مثلاً کم شدن ویتامینها، زخم معده، جنون و دیوانگی، بیماری های عصبی و روانی بصورت خفیف و حادّ و مانند آنها در بسیاری از موارد ناشی از هیجان می باشد و «قمار»، بزرگترین عامل پیدایش هیجان است تا آنجا که یکی از دانشمندان امریکایی می گوید: «در هر سال در این کشور فقط دو هزار نفر در اثر هیجان قمار می میرند و بطور متوسط قلب یک «پوکرباز»؛ (یکنوع بازی قمار) متجاوز از صد بار در دقیقه می زند، قمار گاهی سکته قلبی و مغزی نیز ایجاد می کند و قطعاً عامل پیری زودرس خواهد بود». بعلاوه به گفته دانشمندان، شخصی که مشغول بازی قمار است، نه تنها روح وی دستخوش تشنج است؛ بلکه تمام جهازات بدن او در یک حالت فوق العاده بسر می برند، یعنی ضربان قلب بیشتر می شود، مواد قندی در خون او می ریزد، در ترشحات غدد داخلی، اختلال حاصل می شود، رنگِ صورت می پرد، دچار بی اشتهائی می شود و پس از پایان قمار به دنبال یک جنگ اعصاب و حالت بحرانی به خواب می رود و غالباً برای تسکین اعصاب و ایجاد آرامش در بدن متوسل به الکل و سایر مواد مخدر می شود، که در این صورت زیان های ناشی از آن را نیز باید به زیان های مستقیم قمار اضافه کرد. از زبان دانشمندان دیگری می خوانیم: «قمارباز، انسانی مریض است که دائماً احتیاج به مراقبت روانی دارد، فقط باید سعی کرد به او فهماند که یک خلاء روانی، وی را به سوی این عمل ناهنجار سوق می دهد، تا در صدد معالجه خویش برآید».
رابطه قمار با جنایات
یکی از بزرگترین مؤسسات آمارگیری جهانی ثابت کرده است که: ۳۰ درصد جنایتها با «قمار» رابطه مستقیم دارد و از عوامل بوجود آمدن ۷۰ درصد جنایات دیگر نیز بشمار می رود.
ضررهای اقتصادی قمار
در طول سال، میلیونها بلکه میلیاردها از ثروت مردم جهان در این راه از بین می رود، گذشته از ساعات زیادی که از نیروی انسانی در این راه تلف می شود و حتی نشاط کار مداوم را در ساعات دیگر سلب می کند، مثلاً در گزارشها چنین آمده است: «در شهر «مونت کارلو» که یکی از مراکز معروف قمار در دنیا است، یک نفر در مدت ۱۹ ساعت قمار بازی، ۴ میلیون تومان ثروت خود را از دست داد، وقتی درهای قمارخانه بسته شد یک راست به جنگل رفت و با یک گلوله مغز خویش را متلاشی کرد و به زندگی خود خاتمه داد، گزارش دهنده اضافه می کند، جنگل های «مونت کارلو» بارها شاهد خودکشی این پاک بازها بوده است».
زیان های اجتماعی قمار
بسیاری از قماربازان به علت اینکه گاهی برنده می شوند و در یک ساعت ممکن است هزاران تومان سرمایه دیگران را به جیب خود بریزند، حاضر نمی شوند تن به کارهای تولیدی و اقتصادی بدهند، در نتیجه چرخ های تولید و اقتصاد به همان نسبت لنگ می شود و درست اگر دقت کنیم می بینیم که، تمام قماربازان و عائله آنان سربار اجتماع هستند و بدون اینکه کمترین سودی به این اجتماع برسانند از دسترنج آنها استفاده می کنند و گاهی هم که در بازی قمار باختند، برای جبران آن دست به سرقت می زنند.
خلاصه زیان های ناشی از قمار به حدی است که حتی بسیاری از کشورهای غیر مسلمان آنرا قانوناً ممنوع اعلام کرده اند؛ اگرچه عملاً بطور وسیع آنرا انجام می دهند. مثلا انگلستان در سال ۱۸۵۳ و امریکا در سال ۱۸۵۵ و شوروی در سال ۱۸۵۴ و آلمان در سال ۱۸۷۳، «قمار» را ممنوع اعلام نمودند. در پایان این بحث اشاره به این موضوع، جالب به نظر می رسد، که طبق آماری که بعضی از محققان تهیه کرده اند جیب بری ۹۰ درصد، فساد اخلاق ۱۰ درصد، ضرب و جرح ۴۰ درصد، جرائم جنسی ۱۵ درصد، طلاق ۳۰ درصد و خودکشی ۵ درصد، معلول قمار است. اگر بخواهیم یک تعریف جامعی برای قمار تهیه کنیم، باید بگوئیم: قمار یعنی قربانی کردن مال و شرف برای بدست آوردن مال غیر به خدعه و تزویر و احیاناً بعنوان تفریح و البته نرسیدن به هیچ کدام.(۱)،(۲)
پی نوشت ها:
(۱). تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ۱۳۷۴ شمسی، چاپ: اول، ج ۲، ص ۱۲۶.
منبع: آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی - دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی