ابرپروژه علمی "چشمه نور ایران" چیست؟

به گزارش پایگاه 598، به نقل از تسنیم، دکتر "ساسان احمدیان" مدیر فنی ابرپروژه چشمه نور پژوهشگاه دانش‌های بنیادی گفت: نام چشمه نور بر روی این پروژه ملی از دو حیث قابل توجه است که اولی، فیزیک و موضوعیتی است که پُشت ساخت این ابزار است که این ابزار به ما کمک می‌کند و یک طیف مختلفی از این نور استفاده می‌شود و از این جهت به آن چشمه نور گفته می‌شود. موضوعیت بعدی این است که این ابزار مثل دارالفنون است و چشمه و نور تابانی بر فضای علمی کشور خواهد بود.

احمدیان گفت: چشمه نور ایران در واقع یک شتاب‌دهنده ذرات است که اصطلاحاً به آن سنکروترون نیز اطلاق می‌شود و در این ساختار چون الکترون‌ها به صورت هماهنگ با بقیه اجزایی که در داخل شتاب‌دهنده استفاده شده است، حرکت می‌کنند، اسم سنکروترون را بر روی این شتاب‌دهنده گذاشتند.

مدیر فنی پروژه چشمه نور پژوهشگاه دانش‌های بنیادی تصریح کرد: هدف این شتاب‌دهنده این است که ما بتوانیم امواجی را ایجاد کنیم که هر چقدر طول موج این امواج کوتاه‌تر باشد به همان اندازه عمق نفوذ و عمق دیدی که می‌توانیم در پدیده‌های مختلف به آن برسیم،‌ بیشتر می‌شود.

وی درباره دستگاه شتاب‌دهنده خطی و جزئیات مربوط به آن گفت: شتاب‌دهنده خطی از یک مولد توان بالای مایکرویو تشکیل شده که شامل یک لامپ، مولد پالس ولتاژبالا و خطوط انتقال موج‌بری است که در خود ستون شتاب‌دهنده استفاده می‌شود. به جرات می‌توانم بگویم که نخستین شتاب‌دهنده کشور است که 70 درصد آن بومی‌سازی شده داخلی است.

احمدیان تصریح کرد: این پروژه به صورت جدی از 10 سال پیش آغاز شده است و سال‌ها طول کشیده است تا محل پروژه از حیث موقعیت جغرافیایی و بحث‌های زمین‌شناسی و لرزه‌شناسی مورد ارزیابی قرار بگیرد. محیطی که این شتاب‌دهنده دارد چیزی در حدود  528 متر است که در یک فضایی به وسعت 50هکتار این ابزار قرار است در آنجا مستقر شود. علت اختصاص این وسعت، آن است که کوچکترین لرزه‌‌‌هایی که در محیط اطراف اجرا شود بر روی کیفیت تابش خروجی و آن استفاده‌ای که کاربر قرار است از این تابش داشته باشد اثرگذاری خواهد داشت.

مدیر فنی پروژه چشمه نور پژوهشگاه دانش‌های بنیادی گفت: این شتاب‌دهنده‌های خطی امروز در دنیا به صورت گسترده استفاده می‌شوند. امروز تلاش ما این است که با افزایش گرادیان یا شدت میدانی که در ستون شتاب‌دهنده ایجاد می‌کنیم بتوانیم در طول‌های خیلی کوتاه‌تر به انرژی‌های بالاتری دست پیدا کنیم.