پایگاه 598: همزمان با دستور کار دولت
بایدن در خصوص برجام و برخی بازی ها و سناریو های سیاسی غربی ها، رهبر معظم
انقلاب روز گذشته در دیدار فرماندهان نیروی هوایی، سیاست قطعی جمهوری
اسلامی در قبال توافق هستهای را مطرح کرده و فرمودند: «آنطرفی که حق شرط
گذاشتن در برجام را دارد ایران است چون به همه تعهدات عمل کرد، نه آمریکا و
سه کشور اروپایی که کل تعهدات را زیر پا گذاشتند...اگر میخواهند ایران به
تعهدات برگردد، آمریکا باید همه تحریمها را لغو کند و ما راستی آزمایی
کنیم و ببینیم درست است، آنوقت به تعهدات برگردیم.»
این در حالی است که
پایگاه تحلیلی بلومبرگ بهتازگی در گزارشی به نقل از چهار منبع آگاه در
کاخ سفید، اعلام کرده است که «صدور معافیتهای تحریمی برای فروش نفت ایران
در بازارهای بینالمللی در حال حاضر تحت بررسیهای جدی دولت بایدن قرار
ندارد.» از سوی دیگر، واشنگتن پیشتر تأکید کرده بود که برجام، مبنایی برای
گفتگو در مورد موضوعات منطقهای و توانمندیهای نظامی ایران در کنار
طولانیتر کردن تعهدات هستهای کشورمان است!
آمریکا درحالیکه ناقضترین
طرف برجامی است و اروپا نیز شانه خالی کردن از زیر بار الزاماتش در برنامه
جامع اقدام مشترک را به گردن فشارهای واشنگتن میاندازد، همچنان اصرار
دارد ابتدا ایران به تعهداتش عمل کند. کاستن از تعداد سانتریفیوژهای و سطح
غنیسازی، برچیدن دو آبشار از سانتریفیوژهای نسل جدید (IR6)، عدول از قانون
اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و مواردی از این دست برای احیای برجام،
تنها بخشی از مطالبات نامشروع و غیرقانونی اروپا و آمریکاست. در این خصوص
گفتنی است که؛
1. دولت جدید آمریکا به گفته «دنیس راس»، عضو برجسته
اندیشکده واشنگتن با سیگنالهای اشتباه برخی در داخل، بهشدت اعتقاد دارد
که ایران نیازمند رفع تحریمهاست و از این رو، عجلهای برای رفع و رجوع
آنها ندارد. بایدن هفته گذشته هنگام تشریح اولویت سیاست خارجی خود،
اشارهای به «برنامه جامع اقدام مشترک» نکرد و در برنامه 100 روزه وی نیز
خبری از نام برجام نبود. آمریکا در واقع با تعلل عامدانه برای بازگشت به
تعهداتش، به خیال خود در تلاش برای تشنهتر کردن ایران است و میکوشد
بازگشت صرف و بدون رفع تحریمها را به بهای گزافی برای ایران فاکتور کند تا
بهاینترتیب، ضمن چیدن یک ویترین بین المللی به ظاهر جذاب، جمهوری اسلامی
را به دو موضوع فرابرجامی ترغیب کند.
شامل شدن مرتجعین منطقه در توافق
هستهای و گنجاندن مسائل منطقهای که ذیل آن، موضوع قدرت موشکی ایران نیز
مطرح است، دو دستور کار بعدی کاخ سفید پس از ورود نمایشی به برجام است. این
تله اما دقیقاً یک ماه پیش در بیانات مقام معظم رهبری به مناسبت قیام 19
دی خنثی شد؛ «بحث میکنند که آمریکا برگردد به برجام یا برنگردد. ما هیچ
اصراری نداریم، هیچ عجلهای نداریم که آمریکا به برجام برگردد...اگر چنانچه
تحریمها برداشته نشد، برگشت آمریکا به برجام ممکن است حتی به ضرر ما تمام
بشود.» ضرر مطرحشده، باجخواهی آمریکا در دو موضوع ذکرشده در ازای بازگشت
نمادین کاخ سفید به توافق هستهای است که با این رویکرد و تأکید روز گذشته
معظم له، تیر واشنگتن به سنگ خورد.
2. اگر برجام رمقی دارد، به جهت
پایبندی یکجانبه ایران به مفاد آن است. نکته مغفول مانده در این توافق،
نادیده گرفته شدن اقدامات متناظر و متناسب با گامهای غرب و آمریکا بود؛
فرآیندی که اروپا و آمریکا از آن، برداشت دیگری کردند. برخی مسئولان معتقد
بودند پیشپرداخت تمام و کمال الزامات ایران در برجام، باعث بهانه زدایی و
شفافسازی برای جامعه جهانی میشود و ابتکار عمل را در صورت پشت پا زدن به
توافق هستهای از آمریکا خواهد گرفت. بهاینترتیب که اگر واشنگتن از برجام
خارج شود، کشورهای جهان با آمریکا برای احیای تحریمها همکاری نخواهند
کرد؛ درحالیکه این اتفاق نیفتاد و دولتهای متخلف از رژیم تحریمی کاخ
سفید، مجازات شدند. در حال حاضر که ایران عملاً تعهدی به برجام ندارد،
جمهوری اسلامی گامهای متناظر با حریف را بر خواهد داشت و نکته مهم اینکه
این گام، نخست باید از سوی آمریکا و اروپا برداشته شود، نه ایران.
3.
تعیین وضعیت قطعی ایران در قبال برجام، خنثیکننده برنامه دموکراتها برای
ایجاد دوقطبی مخالف و موافق مذاکره و یا جنگ و صلح نیز هست. تیم بایدن
همچون دولت اوباما در این خصوص از ابزارهایی برخوردار است و بهعنوان
نمونه، تحریمهای پیش و پا افتاده را لغو یا بخشی از پولهای بلوکهشده را
آزاد میکنند تا گروههای طرفدار مذاکره از دست برتر برخوردار باشند. این
موارد و موضوعاتی اینچنینی، برنامهریزیهای دولت بایدن برای ایجاد شکاف و
اختلاف در میان جامعه بهمنظور تشویق ایران برای تعامل و سپس کسب امتیاز
به شمار میرود. این در حالی است که جمهوری خواهان نومحافظهکار (همچون
پمپئو، بولتون، ترامپ و ...) اعتقادی به جناحبندیهای سیاسی ندارند و
معتقدند برخی از گروههای سیاسی متمایل به مذاکره، ظاهری فریبنده برای
ایران دستوپا میکنند ولی در عمل، سیاست خارجی معینشده توسط رهبری اجرا
میشود. به همین دلیل است که میبینیم طیف واقعبینانهتر جمهوری خواهان
باسیاست خارجی بایدن موافقند و به او برای دامن زدن به دوقطبیهای داخلی
کمک میکنند.
4. نکته پایانی اینکه بایدن در حال برداشت و موجسواری روی
فشارهای اقتصادی ترامپ است و مادامیکه از رفع نگرانیهای آمریکا، رژیم
صهیونیستی و دیکتاتورهای منطقه مطمئن نشود، ذرهای تخفیف تحریمی برای
کشورمان قائل نخواهد شد. علاوه بر این، سیاست تحریم، یک تصمیم فراجناحی در
آمریکاست و گروههای پرقدرتی که تصمیم گرفتند بایدن را به عرصه سیاست راه
دهند، اجازه عدول از آن را به وی نخواهند داد. حتی با این فرض محال که همه
مسائل فیما بین تهران-واشنگتن برطرف شوند، به جهت اختلافات ماهوی و بنیادین
ایران و آمریکا، کاخ سفید شاکله تحریمها را حفظ خواهد کرد و آن را برای
روز مبادا نگه میدارد.
درنتیجه اصرار بر اجرای این سیاست ،دست آمریکا
را رو کرده و چهرک بزک شده و فریبنده یانکیها را نمایان خواهد کرد، چراکه
حاضر به تبعیت از مطالبه بهحق و قانونی ایران برای لغو نمیشوند و
بهاینترتیب، دروغ بزرگ آنها در ایجاد تعامل با کشورها برای صلح و امنیت
جهانی و منطقهای رو خواهد شد.
* روزنامه حمایت