ستاره فلان مربع؛ جملهای که برای شنیدنش انتظار زیادی لازم نیست و فقط کافی است تلویزیون را روشن کنیم، همه برنامهها، همه مجریها، زیرنویس همه سریالها و فیلمها و فوتبالها و... مثل صفحههای آگهی روزنامهها پرشده از این جمله که برای رایدادن به فلان برنامه، فلان فیلم، فلان مجری، بازیگر و... ستاره فلان مربع را شمارهگیری کنید.
پرداختن به این موضوع که چرا اصلا چنین چیزی اتفاق افتاده است و عوامل صداوسیما اینچنین در تقلای دریافت رایهای مردمی هستند، قبلا صورت گرفت و حالا هم مختصرا به آن اشاره میشود. به هرحال اینکه هر فرد با گوشی تلفنهمراه خود چنین کدی را ارسال کند، به برنامهای رای بدهد و حتی 6 بار هم اجازه داشته باشد این کار را تکرار کند، حجم بالایی از ارتباط را رقم خواهد زد و از قبل آن سودی عاید مجموعه صداوسیما خواهد شد. البته این نگاه منفعتی حداقل در ظاهر هدف عوامل اجرایی چنین شوآفی نبوده است و آنها چنین عقیدهای را در سر میپرورانند که با ترغیب مردم به رایدادن و درنهایت اعلام آمار شرکتکنندگان در این نظرسنجی وسیع، نوعی عافیت و جایگاه خاص را برای خود ترتیب میدهند و میتوانند ادعا کنند صداوسیما همچنان بین مردم جای خودش را دارد و مورد استقبال است؛ عقیده و سیاستی که با راههایی ایمنتر، راحتتر و البته منطقیتر قابلوصول بود که متاسفانه صورت نگرفت.
حال سوای این چشمانداز، واقعیت ماجرا بیش از حد با این چیزی که اجرا میشود، فاصله دارد. نتیجه این واکنش زیاد و این آرای مردمی ابتدا همان کاسبکاری است که در خطوط بالایی به آن اشاره شد و این شبهه را تقویت میکند که غرض مجموعه صداوسیما صرفا جلبآرا و رضایت عمومی و مردمی نبوده و درآمد مادی ارجح از سایر خواستهها بوده است. به هرحال این حجم از تبلیغات که روی اعصاب و روان مخاطب رژه میرود و آزاردهنده است باید انگیزه قابلتوجیهی داشته باشد. دوم اما آسیب دیگری است که از آن میتوان به مشروعیتدادن بیمنطق به سلبریتیها اشاره کرد.
هیچکس ماجرای جدل بین مدیران یکی از شبکههای سیما با مجری معروف آن
شبکه را فراموش نکرده است. ماجرایی که برای مدتی حواشی بسیاری برای یک شبکه
تلویزیونی ایجاد کرد و هزینههایی آفرید. این نوع اتفاقات با
مشروعیتیافتن سلبریتیها حتما بیشتر هم خواهد شد. به هرحال کنترلکردن
نیرویی که تحتتایید و اختیار مدیران شبکه است بسیار آسانتر از نیرویی است
که مضاف بر آن تاییدها، تایید عمومی و مردمی را هم دارد و میتواند با
تکیه بر آن یکهتازی هم کند.
مشروعیت دادن به سلبریتیها
نمونه این یکهتازیها خیلی دور نیست، همین دو روز پیش؛ ماجرای برخورد فرهاد مجیدی با پلیس و قانون. فیلم گرفتن این بازیکن فوتبال از تخلفات خودش سوای اینکه نوعی بیتجربگی او را نشان میداد، زنگ خطری هم در ارتباط با ظهور و جولان طبقه وابسته به فالوورها بود. هیچ بعید نیست ستارههای ساختهشده با ستاره مربعهای موبایلی هم چنین مشیای را پیش بگیرند.
آنچه تا اینجا گفته شد همانهایی بود که پیش از این هم گفته شده بود و
تکرار کردیم که این رفتار صداوسیما با مخاطبان و اخذ رای از آنها و نمایش
اعتماد عمومی با زور ستاره مربعها درنهایت به ضرر این نهاد عظیم و مهم
خواهد شد که انگار شد.
هرآنچه رشتهاند پنبه شد
در ادامه این رفتار آسیبزا، از یکی، دو شب گذشته پیامکهایی به تلفن همراه برخی مردم ارسال شده است حاوی این پیام که شما به برنامه برندهباش رای دادهاید درحالی که بسیاری از این افراد، ازجمله نگارنده این گزارش، به هیچ برنامهای رای ندادهایم و اصلا در این دنیای ستاره مربعی وارد نشدهایم. جالبتر از این اما دریافت همین پیام با همین محتوا توسط افرادی بود که به برنامه دیگری مثلا برنامه نود رای داده بودند و حالا انگار رایشان عوض شده است.
این اتفاق از همان یکی، دو روز پیش تا همین امروز، لابهلای اخبار مربوط به تحریم اپل و تصویب پالرمو و... در صدر اخبار و حواشی بوده است. به هرحال نکات نهفته بسیاری در آن وجود دارد و میتواند هزینه سنگینی روی دوش مجموعه صداوسیما بگذارد. اگر از مباحث امنیتی و حفظ حریم شخصی افراد بگذریم و اینکه چطور و با کدام روش و مجوزی آنها به شماره ما دسترسی یافتهاند و جای ما هم رای دادهاند را جدی نگیریم (هرچند مساله بسیار مهمی است) موضوع مهمتر اما میتواند این باشد که صداوسیما چرا دست به چنین اقدامی زده است؟ این آیا حمایت مستقیم و فرمایشی از یک برنامه خاص نیست؟ اصلا غرض از برگزاری این شوآف عظیم و پرهزینه مگر نمایش اعتماد عمومی به صداوسیما نبود؟ با این کار اتفاق عکس نیفتاده و اعتماد عمومی خدشهدار نشده است؟ مردمی که در حد یک رای ساده نتوانند اعتماد کنند، چطور میتوانند به آنچه از سوی این نهاد فرهنگی تجویز میشود، اعتماد کنند؟
از روز گذشته برخی کاربران توئیتری و فضای مجازی مضاف بر تصاویر این پیامکها، تصاویری از کاهش آرای برخی برنامههای خاص ازجمله برنامه نود و افزایش غیرمنطقی و سریع آرای برنامهای دیگر همچون برنامه برندهباش منتشر کردهاند که میزان تحیر و تعجب را به همان سرعت و شدت بین عموم مردم افزایش میدهد.
حالا باید دید که واقعا تمام این شوآف طولانیمدت و مشغول کردن مردم طبلی توخالی بوده است یا نه و برنامه منتخب از سوی خود صداوسیما انتخاب میشود یا واقعا این مردم هستند که برنامه و شخص شایسته را انتخاب میکنند.