بعد از فراز و فرودهایی که
طی چندسال گذشته پشت سر گذاشته شد، اینک کارشناسان اقتصادی و مدیران باسابقه بانک
مرکزی به این مسئله اذعان دارند که تصمیمات اتخاذشده در راستای مدیریت منابع ارزی،
از پشتوانه علمی و منطقی برخوردار نبوده است و موجب مختل شدن سازوکارهای تجاری شده
است.
در همین راستا معاون پیشین ارزی بانک مرکزی روز گذشته در کنفرانس
حکمرانی و سیاست عمومی اظهار داشت: بنده بیش از 23 سال است که در بخش ارزی بانک مرکزی مشغول به فعالیت هستم به جرات میتوانم بگویم اکثر تصمیمات از جمله
تصمیمات ارزی در کشور ما به این صورت بوده که ابتدا تصمیم گرفته شده و بعد فکر
کردهایم که چه کاری انجام دادهایم. سپس به دنبال اصلاح نتایج آن تصمیم میرویم.
یعنی کاملا معکوس عمل میکنیم.
انعکاس تصمیمات
اشتباه مدیران بانک مرکزی را میتوان در تعطیلی واحدهای تولیدی و همچنین افزایش
میزان تخلفات ارزی توسط واردکنندگان مشاهده کرد؛ یکی از تصمیمات غیرکارشناسی بانک
مرکزی که با انتقاد شدید فعالان اقتصادی مواجه شده استسامانه معاملات ارزی
(نیما)میباشد، سامانهای که قرار بودتمام منابع و مصارف ارزی کشور را در یک محل جمع کند و امکان رصد
لحظه ای بازار ارز را برای سیاست گذار فراهم نماید اما اینک با گذشت چندماه از
اجرای سامانه موسوم به "نیما"، بسیاری از صادرکنندگان و کارشناسان
اقتصادی خواستار حذفآن توسط دولت شدهاند.
در همین رابطه رئیس اتاق مشترک ایران و چین اخیرا اعلام کرد، در 3 ماه گذشته هیچگونه صادراتی نداشته و با ندانمکاری بانک مرکزی، صادرات کشور قفل شده است؛ او معتقد استکاهش صادرات که طی چند ماه گذشته کلید خورده است، طلیعهی یک بحران تجاری خواهد بود و چنانچه این روند ادامه یابد در 6 ماه آینده دیگر هیچ صادراتی نخواهیم داشت.
این صادرکننده بزرگ خشکبار با انتقاد از ناکارآمدی سامانه نیما برای صادرکنندگان گفت: آقایان بانک مرکزی میگویند صادرکننده باید ارز خود را بیاورد در سامانه «نیما»؛ خب کسی که در آنسوی مرزهای کشورمان خریدار کالای صادراتی ما است، «نیما» نمیشناسد؛ «نیما» برای او وجود خارجی ندارد؛ «نیما» دفتر دستکی است که آقایان راه انداختهاند و چند صراف را دور هم جمع کردهاند و اسمش را گذاشتهاند «نیما»؛ درحالیکه طرف خارجی و خریدار کالای صادراتی ما میگوید، شما بانک معتبر معرفی کنید تا پول صادراتتان را به آن بانک واریز کنم. در چنین شرایطی من پول صادراتم را چطور وارد کشور کنم؟
بدنبال انتقاد تند عسگراولادی از سامانه نیما، مدیران بانک مرکزی با انتشار بیانیهای کنایهآمیز سعی کردند سخنان این فعال اقتصادی را به حاشیه بکشانند، در متن این بیانیه اتهاماتی به عسگراولادی وارد شده اما هیچگونه سندی برای اثبات آن در دست نیست؛ بانک مرکزی ادعا کرده رئیس اتاق مشترک ایران و چین دو شرکت صادراتی در اختیار دارد وتا پایان آبان امسال۱۶ میلیون یورو صادرات داشته اما ارز حاصل از صادرات را وارد چرخه اقتصادی نکرده است؛این درحالی است که به گفتهی عسگراولادی، ادعای بانک مرکزی مبنی بر تعداد شرکتهای این فعال اقتصادی و همچنین درآمد ارزی او اساسا دروغ است و صرفا با انگیزه سیاسی مطرح شده است.
از طرفی چنانچه ادعای بانک مرکزی صحیح باشد باز هم نمیتوان عسگراولادی را به عدم حمایت از اقتصاد داخلی متهم نمود؛ بانک مرکزی انتظار دارد همه درآمدهای ارزی صرفا در درچارچوب «سامانه نیما» وارد چرخه اقتصاد شود و بر همین مبنا مدعی است عسگراولادی درآمدهای ارزی خود را وارد چرخه اقتصاد نکرده است، ادعای بانک مرکزی در حالی مطرح میشود که این صادرکننده از اساس با «سامانه نیما» مخالف است و به گفتهی وی تجار خارجی سامانهای به نام «نیما» نمیشناسند که بخواهند ارز خود را از طریق آن جابجا نمایند.
با
اینحال عسگراولادی تنها صادرکنندهای نیست که با سامانه نیما مخالف است، چندی
پیش رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ایتالیا اظهار داشت: صادرکنندگان از
اساس با سامانه «نیما» و ساز و کار آن مشکل دارند، در صورتی که سامانه نیما باعث
از بین رفتن پوشش تبادلات اقتصادی تاجران ایرانی در فضای بینالمللی شود، فعالیت
در آن میتواند در نهایت به ضرر اقتصاد ایران و بخش خصوصی تمام شود.
مسعود خوانساری،
رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز پیش از این گفته بود: دخالت دولت در تعیین نرخ
سامانه نیما مورد نقد جدی بخشخصوصی است؛ فعالان اقتصادی و بنگاههای تولیدی برای
استفاده از ارز سامانه نیما باید مدت طولانی در صف انتظار بایستند، درحالیکه
مدیریت زمان یکی از شاخصهای تولید و کسبوکار است.»