انقلاب اسلامی ایران که از آن بهعنوان بزرگترین و
شگرفترین رخداد سیاسی در غرب آسیا یاد میشود، به عقیده همه ناظران و
صاحبنظران دنیا، مردمیترین انقلاب طی قرنهای اخیر است که با رهبری
بینظیر و الهی امام راحل (ره) به پیروزی رسید و با پیچیدن طومار
دستنشانده کاخ سفید در ایران، همه محاسبات غرب در خاورمیانه را نیز به هم
ریخت. نگاهی دوباره به مشارکت دائمی مردم که بزرگترین خصوصیت این نهضت
تحولآفرین و تاریخساز و سر منشاء تحولاتی مهم در سطح ملی، منطقهای و
جهانی بوده است، میتواند از چرایی دوام و پیروزی 40 ساله انقلاب اسلامی
رمزگشایی کند.
اولین نکته در مؤلفههای مردمی
انقلاب اسلامی این واقعیت است که این حرکت توفنده، برخاسته از علایق و
اراده طبقهای خاص برای حصول به مطامع شخصی، جناحی، حزبی یا گروهی نبود
بلکه تبلور حقطلبی و آرمانخواهی ملتی بزرگ بود که با اتکا به آموزههای
وحیانی، دست در دست یکدیگر علیه نظام فاسد طاغوتی قیام کردند تا استقلال و
آزادی حقیقی خود را احیاء کنند و ایران را به جایگاه واقعی خود برسانند.
علت پایداری و مانایی انقلاب نیز در همین حقیقت ریشهدارد. رهبر معظم
انقلاب در این خصوص میفرمایند: «یکی از رهبران معروف دنیا که نمیخواهم
اسم بیاورم، آمد ایران. من برای او تشریح کردم که چگونه انقلاب اسلامی
پیروز شد؛ نه کودتای نظامی شد، نه افسران جوانی آنطور که در دنیا معمول
بود آمدند میدان که رژیم طاغوت را سرنگون کنند، نه احزاب سیاسی فعالیتی
میتوانستند بکنند یا کردند، نه نخبگان نقش مهمی داشتند، نقش مال توده مردم
بود، آنهم نه با سلاح. شما امروز نگاه کنید در بعضی از این کشورها، توده
مردم برای پیشبرد کارها سلاح دستشان است؛ دست ملت ایران سلاح نبود. با دست
خالی، با جسم خودشان آمدند وسط میدان. دل خودشان را، قلب خودشان را، خون
خودشان را کف دست گرفتند آمدند میدان.» (28 فروردین 91) این پشتوانه مردمی
همچنان ادامه دارد و انقلاب آنچنان قوی و ریشهدار است که نهتنها مقاطع
دشوار که بسیاری از کشورها در برابر آن توان مقاومت ندارند را پشت سر
گذاشته است، بلکه حتی سد محکمی در برابر نفوذیها و برخی که لباس خدمتگزاری
نظام را به تن کرده و در مقابل آن ایستادهاند، ایجاد کردند.
نکته
دیگر دراینباره، فراگیر بودن و همگانی بودن انقلاب اسلامی است. به جرأت
میتوان گفت که در پیروزی قیام مردم، همه شهرها و روستاها حتی
دورافتادهترین مناطق در آن مشارکت داشتند و هیچ روستا و دهکدهای نبود که
در آن شعلههای انقلاب فراگیر نشود و چشمها را خیره نکند. در انقلابهای
دنیا غالباً شهرهای بزرگ در جنبوجوش هستند کما اینکه در حال حاضر در
فرانسه و اقصی نقاط اروپا جنبش جلیقه زردها در حال گسترش و تبدیلشدن به یک
تحول اجتماعی – سیاسی بزرگ است. این در حالی است که در روستاها و شهرهای
ایران اسلامی هنوز بارقه انقلابیگری میدرخشد و از جنگ تحمیلی گرفته تا
فتنهها و توطئههای تو در تو، پایکار نظام اسلامی ایستادهاند.
اعتماد و اتکا به توانایی مردم که در راهبردها و رویکردهای معمار انقلاب و
مقام معظم رهبری دیده میشود، از دیگر خصوصیاتی است که بیش از هر کشوری در
ایران اسلامی نمایان و متبلور است. در اوایل انقلاب، گروهها و افرادی به
امام (ره) توصیه میکردند که مردم وظیفه خود را در حمایت از انقلاب به
سرانجام رساندند و حالا وقت آن است که به خانه برگردند! رهبر فقید انقلاب
اما این فکر غلط را بهشدت رد کرده و فرمودند که همه امور کشور باید به دست
مردم اداره شود. از خبرگان قانون اساسی در صدر انقلاب گرفته تا انتخابات
ریاست جمهوری، مجلس و شوراهای شهری و روستایی که عزم و اراده مردم در آن
متجلی است، همه و همه از اعتماد نظام اسلامی به مردم و تأکید بر مشارکت
آنها در مقدراتشان حکایت دارد. بهبیاندیگر، اگر در رژیم گذشته به هنگام
بروز مشکلی – چه داخلی و چه خارجی – میگفتند که کشور شاه دارد یا صاحب
دارد، به این مفهوم بود که مردم در حکومت هیچکارهاند اما امروز به یمن
نهضت اسلامی همه میدانند که صاحبان اصلی کشور، مردم هستند و متصدیان ارکان
کشور با رأی آنها انتخاب میشوند. به فرموده رهبر معظم انقلاب «در طول
این سالهای متمادی، دولتهای گوناگون و ذائقههای سیاسی گوناگون بر سر کار
آمدند - چه در مجلس با سلایق سیاسی مختلف، چه در قوه مجریه - بعضیها حتی
با اصول نظام زاویه هم داشتند؛ لیکن ظرفیت عظیم نظام، بدون اینکه ناشکیبایی
نشان بدهد، توانسته است همه این مسائل را از سر بگذراند؛ توانسته است همه
این مشکلات را در خود حل و هضم کند؛ به خاطر حضور مردم، به خاطر ایمان
مردم، به خاطر پایبندی مردم به نظام اسلامی.» (20 مهر 90)
نکته مهم و
پایانی اینکه تحریمهای ظالمانه اخیر دقیقاً علیه مردم و با هدف جدا کردن
آنها از حاکمیت اعمالشده است. این بدان مفهوم است که اساس، شیرازه و
چارچوب انقلاب مردم هستند و به این وسیله میکوشند تا آنها را از پیمودن
این مسیر منصرف و پشیمان کنند. بهراستی اگر مردمی همچون مردم انقلابی
ایران نبودند و در برابر تحریمها قد علم نمیکردند، کدام قدرت میتوانست
طومار نقشههای قدرتهای بزرگ را در هم بپیچد؟ هشت سال جنگ تحمیلی را با
انواع و اقسام تحریمها، فتنه سالهای 78 و 88، تحریمهای سنگین اقتصادی
اخیر، توطئه نفوذ و نقشههای امنیتی و... با مقاومت همین مردم با شکست
مواجه شد. «این مردم ایران عزیز بودند که ایستادگی کردند و مصداق این آیه
شریفه شدند: اَلَّذینَ قالَ لَهُمُ النّاسُ اِنَّ النّاسَ قَد جَمَعُوا
لَکُم فَاخشَوهُم فَزادَهُم ایمانًا وَ قالُوا حَسبُنَا اللهُ وَ نِعمَ
الوَکیل. مدام تهدید شدیم، مدام گفتند حمله میکنیم، مدام گفتند تحریم
میکنیم، مردم نه از تهدید نظامی ترسیدند، نه از تحریم ترسیدند، نه از
تحریم فلج شدند؛ نترس، شجاع، سربلند، حرکت را ادامه دادند؛ ازاینپس هم
باید همین باشد. مردم ما، قشرهای مختلف ما، جوانهای ما، روحانیون ما،
پیشهوران ما، دانشگاهیان ما، محققین ما، مسئولان ما، دولتیهای ما،
مجلسیهای ما باید انقلابی بمانند و انقلابی حرکت کنند تا بتوانیم این راه
را با موفقیت پیش برویم و ادامه بدهیم.» (رهبر حکیم انقلاب – 14 خرداد 95)