مراسم اربعین حسینی نباید دولتی شود/ سادگی و بی آلایشی یکی از اصول راهپیمایی اربعین است/ اگر موکب هایی باتشریفات و تجملات بر پا شود به جای خدمت رسانی دچار آفت شده ایم

به گزارش سرویس اندیشه دینی پایگاه 598، 1378 سال از حرکت جابر ین عبدالله انصاری در حرکت از مدینه به سوی کربلا در اربعین حسینی به قصد زیارت بار گاه منور امام حسین (ع) می گذرد.

در طول تاریخ حاکمان و سفاکان زمان تمام سعی خود را براین داشتند که از زیارت اباعبدالله(ع) و زنده نگه داشتن قیام عاشورا جلوگیری کنند اما به قدرت الهی نه تنها چنین اتفاقی صورت نگرفته است بلکه اکنون شاهد عمق نفوذ آن قیام در کشورهای اروپایی و آمریکایی هستیم.

در طول اسن سالیان امامان معصوم همواره به زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین تاکید داشتند و به این منظور سیره و آداب مخصوص به زمان خود را داشته اند. همچنین توصیه هایی نیز به پیروان خود برای زنده نگه داشتن یاد امام حسین (ع) داشته اند.

بر همین اساس با دکتر محمد حسین رجبی دوانی مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام، در خصوص سیره اهل بیت در برپایی راهپیمایی اربعین و چرایی بینش این بزرگواران در تاکید فراوان به پیاده روی اربعین به گفت‌وگو پرداخته ایم که به نظر خوانندگان محترم می رسد:

به نظر حضرتعالی دلیل تاکید ائمه(سلام الله علیها) بر پیاده روی اربعین و زیارت بارگاه منور امام حسین در این ایام چه بوده است؟ به نوعی چه راهبرد جامعه شناسانه ای در پی چنین تاکیداتی وجود داشته است؟

پرداختن به قیام امام حسین (ع)،حماسه آفرینی ایشان در روز عاشورا بزرگداشت و آنچه امام(ع) بدان عمل کرد در تعالیم ائمه (سلام الله علیها) تاکید شده است. تاکید بر زیارت حضرت در روز ها و شب های مقدس و بافضیلت مانند عید فطر، عید قربان، شب نیمه شعبان یا روز عرفه یعنی زنده نگه داشتن حرکت امام(ع) و پرداختن مردم به آنچه آن حضرت برایش قیام کرد و جان خود را در این ارتباط گذاشت اهمیت دارد حالا چه این زیارت به صورت انفرادی باشد و یا در موقعیت های خاص و به صورت اجتماعی.

طبیعی است که هرچه تظاهر به این شعائر و ارزش ها، جمعی باشد تاثیرات بیشتر و بازتابی گسترده تر خواهد داشت لذا اگر در گذشته بخاطر شرایط سیاسی آن اعصار، امامان ما در روز عاشورا تقریبا به صورت پنهانی و در خانه هابرای امام حسین (ع) عزاداری میکردند ، وقتی فضا فراهم میشود باید در سطح گسترده و به صورت جمعی این عرض ارادت انجام شود تا تاثیرات بیشتری داشته و مردمان دیگر را هم به این مساله علاقه مند کند.

قطعا راهپیمایی عظیم اربعین در سال های اخیر تاثیرات فوق العاده ای نه تنها در منطقه و جهان اسلام بلکه در کل دنیا پدید آورده است اگرچه دستگاه رسانه ای نظام سلطه این رویداد عظیم را پوشش نمی دهد و سعی دارد آن را در قالب یک مراسم معمول مذهبی تنزل بدهند اما ما مشاهده می کنیم با وجود تهدیدات گروه های تبهکار تکفیری مبنی بر به خاک و خون کشیدن زائران، آنان از دور ترین نقاط و قاره های مختلف دنیا رنج این سفر رابه جان میخرندو به ساخت امام حسین(ع) عرض ادب می کنند.

این موضوع نشان دهنده تاثیرگذاری قابل توجه چنین راهپیمایی ای در عصر اخیر است و انشالله می تواند مقدمه ی ایجاد یک تحول بزرگ در نوع نگاه بشریت به نظام های حاکم بخصوص نظام سلطه و استعمارگر باشد.

من امیدوارم که انشا الله این راهپیمایی عظیم که در حقیقت یک تظاهرات بزرگ مذهبی است بتواندبرای آگاهی بیشتر مردم تحت ستم در سراسر دنیازمینه ساز بوده و منجر به خروش آنها بر ضد سلطه گران بشود.

به نظر شما راهپیمایی عظیم اربعین حسینی چه نسبتی با مقدمات ظهور دارد و در می تواند در جهت فراهم کردن این مقدمات به ایفای نقش بپردازد؟

وقتی این راهپیمایی عظیم چنین آگاهی بخشی را به مردم دنیا بدهد و به آنان عاملان بدبختی و ضایع شدن حقوق و ستمی که بر آنها روا می شود را بشناساند طبیعتا آنها رابه خروش وا می دارد و آن خروش چه بسا توسط همین نظام سلطه و بیداد گران سرکوب شود.

لذا وقتی این آمادگی باشد که یک منجی برای نجات بشریت ظهور خواهد کردبرای ظهور زمینه سازی می شود. چنانچه این زمینه در کل جهان پدید آید و مردم در تمام جهان از ظلم و ستم و اجحاف در حقشان به ستوه آیند و از همه ی نظام ها و قدرت ها و سازمان های بین المللی و غیره قطع امید کرده باشند، مردم آماده یاری منجی خود می شوند و برای رهایی از وضعیت نابه سامان جهان به صحنه خواهند آمد. در چنین حالتی افرادی که حاضرند در راه بشریت و برپایی عدل جان فشانی کنند به نصاب لازم رسیده و امام عصر(عج) ظهور خواهند کرد.

پس می توان گفت که راهپیمایی اربعین اگر انشاالله در اهداف گسترده خود یعنی زنده نگه داشتن آرمان های امام حسین (ع) و آنچه بخاطر آن قیام کردند صورت پذیرد، برای مردم تحت ستم تبدیل به یک فرهنگ شده و آنها را برای ظهور امام عصر(عج) آماده کرده و به واسطه این آمادگی اراده خدا برای نجات بشریت توسط حضرت حجت(عج) عملی خواهد شد.

با توحه به مطالعات شما در حوزه سیره اهل بیت(سلام الله علیها)، سیره این بزرگواران در برپایی سنت اربعین حسینی چگونه بوده است؟

بخاطر شرایط سختی که در زمان حضور امامان وجود داشت برگزاری چنین حرکت هایی به این معنا که امامان خود پیشتاز باشند و یا پیروان خود را دعوت به چنین راهپیمایی کنند، ممکن نبود. در کنار این موضوعشمار شیعیان در آن اعصار بسیار کم بود و همچنین بخاطر اینکه چنین راهپیمایی در حقیقت به چالش کشیدن نظام حاکم را در پی داشت قطعاحاکمیت های اموی و عباسی اجازه بر پایی علنی چنین شعائری را نمی دادند.

همانند زمان حاکمیت صدام خبیث و حزب جنایتکار بعث در عراق که مردم حتی اجازه برپایی دسته عزاداری و سینه زنی حتی در کنار حرم امام حسین (ع) را نداشتند چه برسد بتوانند راهپیمایی کنند و از مسیری دور به یاد امام (ع) و حرکت بزرگ او بسوی کربلا عزیمت کنند اما امامان به این صورت ما راراهنمایی کردند که اگر شرایط فراهم شود جا دارد که شیعیان و محبان اهل بیت(سلام الله علیها) پیاده و در حال اندوه و متواضع به سوی کربلا حرکت و عرض ارادت کنند. حتی تاکید شده که در این راهپیمایی و سفر گرد و غبار را هم از سر و روی خود نزدایند و با همان حال به زیارت امام حسین (ع) مشرف شوند.

درواقع خط و رهنمود اصلی امامان ما صادر شده است و در اعصار اخیر{از عصر صفویه به بعد} که شیعه رو به گسترش نهاده است ما مشاهده می کنیم که به صورت علنی و آزاد عرض ادب ها صورت میگیرد.

با توجه به این محدودیت ها ، امامان برای زنده نگه داشتن قیام امام حسین علیه السلام و الگو شدن قیام عاشورا، شعرایی را دعوت می کردند و آنان در منزل امام که دیگر عوامل خلفای غاصب نمی توانستند در آنجا حضور داشته باشند ، در رثای امام (علیه السلام) و مصیبت های وارده بر آن وجود مقدس اشعار خود رو قرائت کنند و اشک می ریختند و سعی می کردند این فرهنگ را در بین پیروان خود ترویج کنند.

در عصر امام هادی (ع)، متوکل خبیث عباسی برای جلوگیری از زیارت کربلا دستور می دهد که قبر مطهر امام(ع)تخریب شود و درجای آن شخم بزنند و آب بیندازند تا مردم برای زیارت نیایندپس طبیعی است که در چنین شرایطی نمی شودبه راهپیمایی پرداخت اما در سال های اخیر با وجود رسانه های بسیار گسترده اخبار و اطلاعات انعکاس پیدا می کند اگرچه همانطور که عرض کردم بدخواهان و رسانه های نظام سلطه مانع از افشای حقیقت می شوند اما توسط رسانه های مردمی این مسئله به همه جا منعکس شده تا خواسته امامان ما در عصر حاضر عملی شود.

در باب سیره و آداب اهل بیت(سلام الله علیها) می توان به رفتار امام صادق اشاره نمود که ایشان از غذای شیرینی و چربی که برایشان در مسیر کربلا آورده بودند ناراحت و خواستار غذای عزا (غذایی که با حبوبات تهیه می شود) در این مسیر شدند.

بله! درست میفرمایید؛ در سفر و راهپیمایی به سوی زیارت کربلا و مرقد منور و ملکوتی امام حسین (ع) ، سادگی و بی آلایشی اصل است و باید این گونه بود. وقتی گفته می شود به عنوان احترام و به این دلیل که امام (ع) زجر ها کشیده اند و عزیزانش را به حالت بسیار حزن آوری به اسارت کشیده اند لذا ما هم باید خود را در آن حالات قرار دهیم.

این که انسان بخواهد از نظر خوراک در چنین سفری مواردی را پیش گیرد که در شان این عرض ادب ها نیست ، حرکتی ناپسند صورت گرفته لذا باید به افرادی که از ایران در این موکب ها حضور پیدا میکنند گوش زد کرد که در حقیقت خدمت رسانی به زائرین در جهت برطرف کردن موانع سفر صورت پذیرد نه ایجاد رفاه که در تضاد با فلسفه زیارت می باشد به خصوص که مواکب و پذیرایی عراقی ها ساده است و اگر از طرف ما موکب هایی باتشریفات و تجملات بر پا شود به جای خدمت رسانی دچار آفت شده ایم.

نقش پیاده روی اربعین در شناساندن امام حسین(ع) و قیام عاشورا در عصر آخر الزمان چیست؟ با توجه به اینکه برخی از جریان ها که انحرافاتی نیز در آنان مشاهده می شود خود را به عنوان جریان نزدیک به امام معرفی می کنند در حالی که فرسنگ ها از آن دور هستند.

قطعا وقتی صحنه هایی از این پیاده روی عظیم در سطح جهان انعکاس پیدا کند حتی غیر مسلمانان هم به این مسئله علاقه مند و کنجکاو خواهند شد که میلیون ها انسان در چه مسیری و به چه هدفی چنین رنجی رابرای رسیدن به قبله گاه عشاق به جان می خرند.

طبیعتا چنین مسئله ای در آنان تاثیر خواهد گذاشت و معتقدم با توجه به شواهد و قرائن در حال حاضر تاثیر چنین اتفاقی تا قلب اروپا و آمریکا پیش رفته است.من در عکسی مشاهده کردم که به مناسبت ایام محرم یک طرحی از امام حسین علیه السلام بر روی بدنه اتوبوس های داخل شهر اجرا شده و نوشته اند: امام حسین در 1400 سال پیش برای آزادی بشریت خود را فدا کرد و با عزیزانش به چنین حماسه ای دست زد. پس با همه سانسورهای انجام شده در این زمینهما چنین مسئله ای را مشاهده می کنیم .

قطعا اگر ما به خوبی از این ظرفیت بزرگ در جهت معرفی هرچه بهتر حضرت سید الشهدا (علیه السلام) عمل کنیم و در برابر دوستان جاهلی که با پرداختن به قمه زنی ها و با بهانه دادن به دست دشمنان، از امام حسین علیه السلام و عزاداری ایشان تصاویرمشمئز کننده خونین شدن سر ها را به نمایش می گذارند،بایستیم ، می توانیم روح واقعی قیام امام حسین (ع) را به درستی منعکس کنیم.

چگونه می توانیم از راهپیمایی اربعین در جهت ایجاد سبک زندگی بر پایه سیره امام حسین(ع) بهره ببریم؟

وقتی حادثه ای بر مبنای اعتقادات مردم و عرض ارادت های خالصانه صورت گیردمی تواند در امور مختلف زندگی ما تاثیر گذار باشد. منتها مشروط به این است که از حالت معنوی خود خارج نشود و رفتن به این تظاهرات و امثال این ها برای خود نمایی و ریا نباشد و سادگی ها و مردمی بودن چنین حرکاتی حفظ شودکه این موضوع خود می تواند بر سبک زندگی مابسیار تاثیر گذار باشد.

شاید در این خصوص بتوان به سخن مهم و گرانبهای رهبر انقلاب اشاره کرد که فرمودند نباید مراسم اربعین حسینی دولتی شود و بایستی در اختیار مردم قرار گیرد.

با توجه به اینکه پیام اصلی قیام عاشورا ایستادگی برابر ظالم و ظلم بوده است،آیا می توان از این راهپیمایی به عنوان الگویی برای ایستادگی در برابر ظالمان زمان همچون رژیم صهیونیستی بهره برد؟

با توجه به اینکه از کشور های گوناگون و حتی غیر مسلمانان در این راهپیمایی حضور پیدا می کنند ، باید این مسئله توسط ایران وعراقی ها به گونه ای مدیریت شود که به دیگران استقامت و پایداری امام حسین علیه السلام در برابر ظالم برای زائران و به بخصوص غیر مسلمانان به درستی تبیینشود.

اگر این موضوع به درستی تبیین شود افراد هوشمند و اهل بصیرت باشند دقیقا می فهمند که ظالمان و بیداد گران امروز آمریکای تبهکار و رژِیم جعلی صهیونیستی است؛ منتها اگر ما با افرادی مواجه شویم که از چنین درک و بینشی به دور باشند،وقتی موقعیت قیام امام حسین علیه السلام را تبیین کنیم و در کنارش باید گوشزد کنیم که تاریخ می تواند تکرار شود و همچنین مصادیق ظالمان و زورگویان امروز را به تصویر گذاریم می توانیم در این زمینه موفق بوده و در مسیر نابودی این غده سرطانی منطقه موفق باشیم.