پشت‌پرده‌شیطنت‌یک‌‌مرکز‌دولتی‌افکارسنجی!

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در ایام تبلیغات نامزدهای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، بازار نظرسنجی‌های انتخاباتی داغ است و سایت‌ها و کانال‌ها و مراکز مختلف افکارسنجی با انتشار نتایج این نظرسنجی‌ها در شبکه‌های اجتماعی، افراد جامعه را در انتخاب کاندیدای نهایی یاری می‌کنند.

*** کدام نظرسنجی‌ها معتبر است؟
پاسخ به این سوال که آیا اساسا نظرسنجی‌هایی که خصوصا از طریق مراکز تخصصی افکارسنجی همچون «مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما»، «مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران» و یا سایر مراکز انجام می‌گیرد معتبر است یا خیر نمی‌توان با قطعیت اظهارنظر کرد. چرا که هرچقدر هم که یک مرکز افکارسنجی به قوانین و اصول یک نظرسنجی صحیح و معتبر پایبند باشد، با این حال ممکن است با شیطنت‌های خاصی نتایج یک نظرسنجی را به نفع یک کاندیدای خاص جهت‌دهی کنند. بنابراین در عین حال که نظرسنجی یکی از راه‌های آگاهی از وضعیت آرای یک کاندیدا است، نمی‌توان به نتایج آن امید بست و آن را قطعی دانست.

*** نتایج مغالطه‌آمیز یک نظرسنجی و چند نکته مهم!
اخیرا مرکز دولتی افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) وابسته به جهاد دانشگاهی که حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس جمهور، عضو هیات مدیره آن است، اقدام به انتشار نتایج یک نظرسنجی نمود که طی آن حسن روحانی با 41.6 درصد نفر اول، سیدابراهیم رئیسی با 26.7، محمدباقر قالیباف با 24.6 درصد نفر سوم، اسحاق جهانگیری با 3.2 درصد نفر چهارم، سیدمصطفی میرسلیم با 2.8 درصد نفر پنجم و همچنین سیدمصطفی هاشمی‌طبا با 1.2 درصد نفر ششم این نظرسنجی معرفی شده بودند.

ضمن تاکید بر اینکه نتایج نظرسنجی‌های انجام شده در عین آگاهی بخشی به افراد جامعه هرگز قطعی نیستند و ممکن است شیطنت‌هایی در آنها صورت گرفته باشد، لازم است چندین نکته درباره نظرسنجی فوق بیان شود:

1- توضیحی در بالای نظرسنجی با فونت ریز درج شده که توجه بیشتری را می‌طلبد و آن اینکه این «اعداد برحسب پاسخگویانی محاسبه شده که قطعا و به احتمال زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند و یکی از کاندیداها را انتخاب کرده اند» و این بدین معناست که این نظرسنجی شامل مرددهای شرکت یا عدم شرکت در انتخابات نیست! (یعنی قریب 60%) و از میان این 60% افرادی که کاندیدای خود را انتخاب کرده‌اند. (در نظرسنجی‌های مختلف بین 50 تا 80%). بنابراین اگر درصد آراء هر نامزد را بر اساس مشارکت‌کنندگان قطعی و محتمل هم در نظر بگیریم نتایج و تحلیل‌ها متفاوت می‌شود.

2- به نظر می‌رسد اینکه ایسپا الان این نظرسنجی را منتشر کرده فوایدی برایش درنظرگرفته است:

اولاَ القاء این نکته ناصحیح که درصد آراء نامزد دولت مستقر فقط 9% تا پنجاه درصدِ مورد نیاز فاصله دارد و این یعنی یک دوپینگ روحی برای طرفداران ناامید شده وی، که اگر تلاش کنند نتیجه می گیرند!

ثانیاَ اگرچه ظاهرش برای نامزدهای رقیب امیدبخش است که دو نامزد صدرنشین بالای پنجاه درصد رسیده‌اند و احتمال به دور دوم کشیدن را بیش از هرزمانی ملموس ساخته و مانع تلاش حداکثری طرفداران شود ولی ممکن است یک نتیجه دیگر داشته باشد و آن اینکه دعواهای داخلی را بر سر کناره‌گیری هر یک از طرفین بالا برده و از این خطای آماری و تحلیلی نامزد منتخب دولت براحتی در دور اول انتخابات پیروز شود.

تحلیل سایر نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد سبد آراء کاندیداها بدون ریزش عمده قابل جابجایی نیست و جمع جبری اعداد براحتی قابل تحقق نیست. به نظر می‌آید این اهداف ممکن است در پس اذهان منتشرکنندگان باشد، فلذا هوشیاری طرفداران و اطرافیان کاندیداها تا روزهای آخر و لحظات پایانی ضروری است.