اسرار توبه سالك

(اي سالك راه حق) سرائر حقايق توبه نيز سه چيز است: 1-امتياز تقوي از عزت به نفس 2-نسيان جنايت يا فراموشي گناه 3-توبه از توبه براي هميشه.
1-امتياز تقوي از عزت به نفس آن است كه توبه ريايي نباشد. توبه براي كسب مقام و عزت نفس نباشد. تائب توبه نكند براي اينكه در نظر خلق معزز، مكرم و محترم جلوه كند. توبه سالك بايد براي حفظ نفس باشد نه حظ نفس توبه. اگر به منظور حظ نفس به عمل آيد، نفس با آن تقويت مي شود، در صورتي كه توبه براي تخفيف و تضعيف نفس است از جهت اطاعت و انقياد نسبت به اوامر الهي.
2-نسيان جنايت يا فراموشي گناه- سالك وقتي توبه كرد و توبه او هم حقيقتي بود، يعني خداي متعال او را توبه داد. او با آن توبه از گناهان پاك مي گردد- علامت پاكي، شرح صدر و رفع كدورت از قلب است. با رفع كدورت از قلب بين عبد و معبود صفايي حاصل مي گردد، عبد در حال صفا نسبت به حق انس حاصل كرده علاقه مند است، هميشه بياد حق باشد، اين بهترين نشانه اي است كه عبد آمرزيده شده و مورد عنايت خاص حق «عزاسمه» قرار گرفته است. اگر در خود حال طلب، سوز و عشقي هم ديد، بايد بداند ابواب رحمت و سعادت به روي او باز شده است.
3-توبه از توبه براي هميشه. سالك در مدت سلوك حالات مختلف دارد. گذشته او با حال و آينده تفاوت كلي دارد. روزي در يك حال، روز ديگر در حال ديگر است. هر روز كه بر او مي گذرد، اگر در طريق حق باشد بر كمالات او افزوده مي شود. امري كه ديروز مورد تصديق او بود ممكن است فردا مورد انكار او قرار گيرد. ديروز كاري را نيكو مي شمرد، امروز آن را قبيح مي شمارد. ديروز از امري توبه مي كرد امروز مي بيند بايد از توبه ديروز توبه كند، تشخيص ديروز او آن بود، تشخيص امروز او اين است، فردا مسلما تشخيص ديگري خواهد داشت. لازمه كمال همين است تا مادامي كه نفس به سلم نرسيده يعني سالك به مقام فنا نائل نشده توبه اي كه مي كند نفس در امر تو به دخالت دارد. امري كه نفس در آن دخالت كند بي شبهه در آن امر نقص هست، توبه نفساني سالك وقتي خوب ظاهر مي شود كه توبه رباني پيش آيد يعني خداي متعال سالك را توبه دهد. «ثم تاب عليهم ليتربوا، ان الله هوالتواب الرحيم. سپس ايشان را خداي متعال توبه داد تا اينكه به او رجوع كنند. در حقيقت توبه دهنده و توبه پذيرنده خداي متعال است. اوست كه به بندگانش نظر رحمت دارد، (توبه-118). تا مادامي كه نفس حكومت دارد، هر عملي كه شخص انجام مي دهد، آن عمل را نفس به حساب خود مي گذارد. توبه حسنه است، گناه سيئه، گناه از آن نفس است توبه از آن حق... توبه حسنه يعني توبه حق، وقتي پيش آيد دست و پاي نفس با آن توبه بسته مي شود. راه جرم و جنايت بر او سد مي گردد. اين توبه عيب توبه هاي قبلي را آشكار نموده، نشان مي دهد كه چگونه نفس در توبه هاي قبلي دخالت داشته است. بالاخره اثر گناهان را اين توبه از قلب محو و قلب را براي ظهور تجليات پاك و مطهر مي سازد1.