لطمات سه‌گانه دولت به صندوق فرهنگیان/ زیان هزارمیلیاردی معلمان

هرچند در ابتدا فساد مالی 8 هزار میلیارد تومانی صندوق ذخیره فرهنگیان از سوی مسئولان صندوق پذیرفته نمی‌شد و آنها از بدهی 3 هزار میلیارد تومانی 5 نفر به بانک سرمایه خبر داده دولت‌های گذشته را متهم می‌کردند اما این روزها حتی معاون اول رئیس‌جمهور نیز رقم 8 هزار میلیاردی و تخلف در برخی از شرکت‌های زیرمجموعه صندوق فرهنگیان را تأیید می‌کند.

بخشی از تخلفات صندوق فرهنگیان بدین شرح است:‌ در پرونده تخلفات صورت گرفته در بانک سرمایه کاهش مطالبات غیرجاری از طریق تهاتر با املاک یا سایر دارایی‌های مورد نظر بدهکاران صورت می‌گرفت، از سوی دیگر تعداد قابل توجهی از مطالبات کلان مربوط به اشخاصی است که قبلاً سابقه بدحسابی در تسهیلات و تعهدات دریافتی داشته‌اند و از طریق تهاترهای معنا‌دار و تحمیلی دارایی خود، بدهی‌های قبلی خود را تسویه کرده‌اند. کارشناسی املاک افراد در بسیاری موارد با قیمت‌های منطقه‌ای و عرف بازار فاصله مشهود داشته و در رابطه با آنها بزرگ‌نمایی صورت گرفته و بخش قابل توجهی از اسناد و فعالیت‌ها صوری بوده است.

علی‌اصغر فانی وزیر سابق آموزش و پرورش در روزهای پایانی فعالیت خود «علیرضا ناصری» را به‌عنوان مدیرعامل صندوق ذخیره فرهنگیان جایگزین «غندالی» کرد و حالا با آمدن فخرالدین احمدی دانش آشتیانی در رأس وزارت آموزش و پرورش، «مهدی نیکدل» به‌عنوان مدیرعامل جدید صندوق انتخاب شده است.

اما پرسش اصلی فرهنگیان این است که آیا تغییر مدیران صندوق ذخیره فرهنگیان بر بهبود اوضاع نابسامان آن تأثیرگذار خواهد بود و نقش نظارتی حدود 900 هزار معلم عضو بر این صندوق چیست؟

وزیر جدید آموزش و پرورش در روزهای نخست حضور در وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد‌: «اولویت بنده رسیدگی به صندوق ذخیره فرهنگیان است، تیمی را تعیین کرده‌ام و این تیم از روز گذشته شروع به بررسی گزارش حسابرسی شرکت‌های مختلف وابسته به صندوق ذخیره کرده است و به‌زودی نتایج اقدامات اعلام می‌شود».

حال فرهنگیان در انتظارند تا آشتیانی به وعده خود عمل و گزارش‌ به دست آمده از صندوق ذخیره را با شفافیت به آنها اعلام کند.

رضا نهضت، کارشناس آموزش و پرورش در این رابطه به خبرگزاری تسنیم گفت:‌ باید از تغییر مدیرعامل صندوق ذخیره فرهنگیان استقبال کرد. مدیرعامل قبلی، منصوب دکتر فانی بود و به همین علت، چهره چندان موجهی برای بسیاری از معلمان محسوب نمی‌شد.

*دولت به‌دنبال خرید زمان است

نهضت ادامه داد: با وجود این تغییر، متأسفانه شواهد و قرائن نشان می‌دهد که دولت عزم جدی برای رفع مشکلات صندوق ذخیره ندارد و بیشتر در حال خرید زمان است تا شاید بر آنچه در صندوق اتفاق افتاده است پرده افکند. مسئول اصلی صندوق مطابق اساسنامه، وزیر وقت آموزش و پرورش یعنی دکتر فانی بوده است اما وی تاکنون درباره آنچه اتفاق افتاده سخنی نگفته است، تنها اقدام مسئولان سابق آموزش و پرورش در برابر انتقادات این بود که آنها را سوءتفاهم خواندند، در واقع از نظر آنها تخلفات آشکار واقع‌شده در صندوق نه تخلف که یک سوءتفاهم بوده است و این عمق فاجعه را نشان می‌دهد.

* دهان‌کجی آشکار دولت به معلمان

نهضت با انتقاد از آقای نوبخت سخنگوی دولت گفت: نخستین دلیل برای انتقاد نسبت به این مسئله که دولت عزمی برای مقابله و رفع تخلفات صندوق فرهنگیان ندارد، انتصاب محمد بطحایی به‌عنوان معاون در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است. آقای بطحایی قائم‌مقام صندوق ذخیره بوده و در زمانی که به شهاب‌الدین غندالی انتقاد می‌شد، تمام‌قد از وی دفاع کرد و انتقادها را هجمه به معیشت معلمان خواند. وی که نزد افکار عمومی بسیاری از معلمان، یکی از عوامل سقوط صندوق ذخیره است به سازمان مدیریت راه می‌یابد و این دهان‌کجی آشکاری به معلمان و اعضای صندوق است.

* مسئولان قبلی صندوق ذخیره باید پاسخگو باشند

این کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: بسیار بعید است که «غندالی، مدیرعامل اسبق صندوق ذخیره فرهنگیان» به‌تنهایی همه کارهایش را انجام داده باشد. نمی‌گوییم آقای فانی یا بطحایی تخلف کرده‌اند اما آنها حداقل از اتفاقات مطلع بودند و اگر هم مطلع نبودند، در نظارتشان بر صندوق اهمال کرده‌اند و همین امر نشان می‌دهد که کفایت و درایت لازم این مسئولیت را نداشتند و حال باید پاسخگوی معلمان باشند، این درحالی است که نه‌تنها پاسخگو نیستند که آقای نوبخت در دهان‌کجی آشکار، بطحایی را به سازمان مدیریت می‌برد.

* ضرر یک‌هزار میلیاردی معلمان با افت سود صندوق ذخیره

نهضت به سخنان جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور اشاره کرد و گفت: سرانجام آقای جهانگیری وقوع تخلفات در صندوق را تأیید کرد اما به‌غیر از تخلفات مالی،  صندوق ذخیره در دوران مدیریت غندالی افت سود محسوسی را داشته است که فردی پاسخگوی آن نیست. در زمان مدیریت سه‌ساله وی حداقل 1000 میلیارد تومان کاهش سود داشته‌ایم. در واقع دولت ضرر حداقل 1000 میلیاردی از بابت افت سود به معلمان و اعضای صندوق وارد کرده است.

* غندالی گزینه‌ای برای تصدی وزارت آموزش و پرورش

این کارشناس آموزش و پرورش اضافه کرد: شهاب‌الدین غندالی بر اثر حمایت کدام افراد در صندوق رشد کرده است؟ این افراد باید از معلمان عذرخواهی کنند اما  انتصاب بطحایی در سازمان مدیریت نشان می‌دهد که تصمیم برای جبران گذشته گرفته نشده است و همچنان به بی‌راهه ادامه می‌دهند.

وی گفت: در ابتدای فعالیت دولت غندالی یکی از گزینه‌ها برای تصدی وزارت آموزش و پرورش بود و برنامه پیشنهادی خود را نیز ارائه کرده بود به همین علت آقای جهانگیری باید بیش از پیش به فکر آموزش و پرورش باشد.

*انتصابات فامیلی همچنان در صندوق ادامه دارد

نهضت راجع به انتصابات فامیلی در صندوق گفت: یکی از انتقادات مهم بسیاری از معلمان وجود انتصابات فامیلی در صندوق ذخیره بوده و هست. در پرونده شهاب‌الدین غندالی، سخن از همسر و فرزند او به میان آمد. داماد علی‌اصغر فانی در ماشین‌سازی اراک منصوب شد و همچنان به کارش ادامه می‌دهد و به‌تازگی فرزند رئیس هیئت مدیره صندوق در یکی از شرکت‌ها سمت مهمی گرفته است، این مسائل واقعاً نگران‌ کننده است. گویا سفره‌ای پهن شده است برای برخی از مسئولان و بدون دعوت و رضایت صاحبان سفره، اقوام و نزدیکان خود را به این سفره می‌آوردند. صندوق ذخیره بنگاه کاریابی برای اقوام و دردانه‌های مسئولان نیست.

این کارشناس آموزش و پرورش درباره سخنان وزیر آموزش و پرورش عنوان کرد: آقای آشتیانی اولویت نخست خود را رسیدگی به مسائل صندوق دانست و این اقدام قابل تقدیر است اما باید نشان دهد در این زمینه چه کرده است، به نظر می‌رسد وزیر باید نسبت به تغییر اعضای هیئت امنا و هیئت مدیره قبلی و همه افرادی که در حمایت از غندالی قد علم کردند، درنگ نکند.

* صندوق ذخیره را جای لابی‌های سیاسی نکنید

نهضت به حمایت مرتضی حاجی از غندالی اشاره کرد و گفت: آقای حاجی نیز از غندالی دفاع تمام‌قد کرده است، آیا چنین شخصی معتمد خوبی برای اعضای صندوق است؟ نمی‌شود غندالی برود و حامیان اصلی او همچنان در صندوق باشند. صندوق جای بازی‌ها و رقابت‌های سیاسی نیست بلکه یک بنگاه اقتصادی است و هر فردی بخواهد این بنگاه اقتصادی را که با سرمایه اندک فرهنگیان کشور حاصل شده، جای لابی‌های سیاسی کند، خیانت کرده است.

* لطمات سه‌گانه‌ای که دولت تدبیر و امید به صندوق ذخیره وارد کرد

این کارشناس آموزش‌ و پرورش افزود: متأسفانه مسئولان دولتی لطمات سه‌گانه‌ای را به صندوق وارد کرده‌اند؛ اول اینکه از فردی به‌عنوان مدیر عامل حمایت کردند که سابقه درخشانی در مدیریت بنگاه‌های اقتصادی نداشت و همین ناآگاهی سبب شد که سود صندوق ذخیره به‌طور چشمگیری کاهش یابد و حداقل 1000 میلیارد از این بابت به صندوق صدمه وارد شده است.

* تخلفاتی که دولت منکر آن بود

نهضت در خصوص لطمه دوم دولت به صندوق گفت: لطمه ‌دوم، تخلفات مالی است که توسط تیم غندالی و مجموعه‌اش به سرمایه معلمان وارد شد. متأسفانه برخی از اعضای دولت، ابتدا منکر این امر بودند ولی زمانی که بسیاری از تخلفات آشکار شد مجبور به پذیرش آن شدند بدون آنکه در رویکرد خود تغییری ایجاد کنند.

*بدهی 800میلیاردی دولت به صندوق

نهضت درباره لطمه سوم دولت به صندوق ذخیره فرهنگیان ابراز کرد: دولت حدود 800 میلیارد  تومان به صندوق ذخیره فرهنگیان بدهی دارد که بخش اعظم آن مربوط به دولت تدبیر و امید است. متأسفانه این دولت یک ریال هم از بدهی خود را پرداخت نکرده است. در بودجه سال 96، 50 میلیارد از پرداخت بدهی پیش‌بینی شده بود که با توجه به وضعیت بحرانی بودجه آموزش و پرورش در سال 96 به‌احتمال زیاد تخصیص پیدا نخواهد کرد.

وی بیان کرد: دولت حداقل باید برای آنچه‌ در صندوق ذخیره اتفاق افتاده است در سال آینده مبلغ بیشتری از بدهی خود را پرداخت می‌کرد اما عزمی مشاهده نمی‌شود و متأسفانه دولت به‌چشم طفیلی به آموزش و پرورش می‌نگرد. تیم اقتصادی جناب نوبخت اگر برایشان مقدور بود، بدشان نمی‌آمد به‌جای پرداخت میانگین دو میلیون و 300 هزار تومان، میانگین کمتر از یک میلیون تومان به معلمان پرداخت می‌کرد، همان چیزی که در طرح خرید خدمات آموزشی به چشم می‌خورد و دولت همچنان از آن حمایت می‌کند.

نهضت در ادامه به انتخاب مدیر عامل جدید صندوق اشاره کرد و گفت: چنان که گفتم نفس تغییر قابل قبول است اما آقای آشتیانی در انتخاب خود، چندان محاسبه سود و زیان را نکرده است، در این رابطه مثالی را عنوان می‌کنم، فرض کنید بنده برای دو سال است که قهرمان کشتی جهان می‌شوم،‌ ناگهان سال بعد با وجود آمادگی بالای بدنی بدون هیچ دلیلی مرا به مسابقات اعزام نمی‌کنند و یکی از دوستان و آشنایان خود را اعزام می‌کنند. نتیجه مسابقه البته معلوم است و ورزشکار جایگزین که البته سوگلی است، افتضاح به بار می‌آورد؛ به‌طوری که مسئولان مجبور می‌شوند سال بعد فرد دیگری را به‌جای او اعزام کنند، خوب، حال بهترین اقدام در این شرایط چیست؟ آیا بهتر است بنده را که دو سال مداوم طلا کسب کرده‌ام دوباره دعوت کنند یا جودوکاری را که اصلاً سابقه کشتی ندارد، اعزام کنند؟ عقلانیت حکم می‌کند مرا انتخاب می‌کردند و فردی که جودوکاری را به‌جای کشتی‌گیر مدال‌آور، به مسابقات اعزام کرده ریسک بزرگی را متحمل شده و آنچه در صندوق ذخیره اتفاق افتاده دقیقاً مصداق این مثال است.

این کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: در زمانی که آقای فانی صندوق ذخیره را تحویل گرفت، این صندوق در دوران طلایی خود بود. فانی بدون هیچ دلیل موجهی، مدیرعامل را تغییر داد و فردی را بر صندلی مدیرعاملی نشاند که شایستگی آن را نداشت. خوب در این حالت، بهترین کار چیست؟ بهترین کار این است که به مدیر عامل قبلی، که دوران طلایی صندوق را رقم زده مراجعه کنیم، اما جناب دانش آشتیانی این کار را نکرد و فردی را به صندوق آورد که آشنایی لازم را با مجموعه ندارد، بنابراین انتخاب مدیر عامل کنونی ریسک بزرگی است که البته درصد ریسک بالا بیانگر اشتباه در انتخاب است اما به هر حال امیدواریم جناب نیکدل بتواند این کشتی طوفان‌زده را به مقصد برساند که البته کار مشکلی پیش روی دارد.

نهضت درباره بودجه سال 96 آموزش و پرورش گفت: البته این بحث باید به‌طور مبسوط مورد بررسی قرار گیرد اما به‌طور اجمال می‌توانم بگویم که بودجه سال 96 یک عقبگرد بزرگ و پایین‌ترین میزان افزایش در طول 4 سال است و چشم‌انداز خوبی را پیش رو نداریم.