مزه را مغز تشخیص می‌دهد یا زبان؟

 

کشف جدید دانشمندان: مزه را مغز تشخیص می‌دهد نه زبان

 

محققان مرکز پزشکی دانشگاه کالیفرنیا در پی تحقیقات جدیدشان به کشف جدیدی دست یافته‌اند که بر اساس آن تشخیص مزه‌ها یک فرایند مختص مغز است و این کار توسط جوانه‌های چشایی زبان انجام نمی‌شود. این کشف جدید در واقع برداشت قبلی از طرز تشخیص مزه‌ها را در بدن انسان زیر سوال می‌برد.

 

پیشتر تصور می‌شد که گیرنده‌های چشایی روی زبان باعث دریافت ۵ مزه اصلی شیرین، شور، ترش، تلخ و اومامی شده و سیگنال‌هایی را به مغز ارسال می‌کنند تا طعم‌هایی که چشیده‌ایم را ثبت کند. اما تحقیق جدید نشان می‌دهد که زبان ما در واقع فقط وجود ماده‌های شیمیایی مشخصی را تشخیص می‌دهد و مشخصات آن را به مغز می‌فرستد و این مغز است که مزه‌های مختلف را دریافت می‌کند. 

 

چارلز اس. زاکر(Charles S. Zuker) پژوهشگر اصلی گروه تحقیق از مرکز پزشکی دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید:

 

تعریف مزه‌‌ها در واقع در مغز ما وجود دارد، گیرنده‌های چشایی در زبان ما شیرینی، تلخی یا هر طعم دیگری را آشکار می‌کنند ولی در ادامه این مغز ماست که به این طعم‌ها معنا می‌بخشد.

 

در کار تحقیقاتی قبلی، گروه زاکر دریافته بودند که برای هر طعمی گیرنده‌های ویژه‌ای روی زبان وجود دارد که هر یک از این گیرنده‌ها سیگنال‌های خاصی را به مغز می‌فرستند. بعدها معلوم شد که علاوه بر اینکه روی زبان گیرنده‌های خاصی برای هر طعم وجود دارد، در مغز انسان هم برای هر مزه‌ی مشخص سلول‌های مغزی خاصی وجود دارند که این سلول‌ها در محل‌های مختلفی از مغز واقع شده و هر یک سیگنال‌های مربوط به خود را دریافت می‌کنند. در تصویر زیر، ناحیه‌ی قرمز رنگ مربوط به تلخی و سبز مایل به آبی مربوط به شیرینی است و سلول‌های مغزی این طعم‌ها در ناحیه‌ی این رنگ‌ها واقع شده‌اند.

 

کشف جدید دانشمندان: مزه را مغز تشخیص می‌دهد نه زبان

 

در این مطالعه، پژوهشگران تصمیم گرفتند تا این سلول‌های مغزی را مورد بررسی قرار دهند و سعی کنند با استفاده از غیرفعال کردن این سلول‌ها موش‌ها را در تشخیص طعم‌ها دچار اشتباه کنند. یعنی به عبارتی زمانی که این سلول‌ها تحریک شوند و در عمل مزه‌ی خاصی وجود نداشته باشند موش‌ها دچار خطا شده و طعم‌های مختلف را حس کرده و واکنش مربوط به آن مزه را نشان دهند.

 

زاکر در این باره می‌گوید:

 

در این مطالعه، قصد داشتیم بفهمیم که اگر واقعا ناحیه‌های خاصی از مغز مربوط به شیرینی یا تلخی هستند باید با غیر فعال کردن این نواحی موش‌ها توانایی درک این طعم‌ها را نداشته باشند و هرچقدر هم که غذای شیرین یا تلخ به آن‌ها بدهیم در واکنش موش‌ها تاثیری نداشته باشد. همچنین اگر این ناحیه‌ها را فعال کنیم، حتی اگر آب خالص هم به موش‌ها بدهیم حیوانات طعم‌های شیرین یا تلخ را حس خواهند کرد.

نتیجه‌ی این آزمایش همان چیزی بود که آن‌ها انتظار داشتند. زمانی که با یک داروی تزریقی ویژه نورون‌های مربوط به شیرینی غیر فعال شدند، موش‌ها نمی‌توانستند شیرینی را حس کنند ولی کماکان مزه‌های تلخ را تشخیص می‌دادند. وقتی که نورون‌های مربوط به شیرینی را با پرتو لیزر تحریک کردند، موش‌ها حتی با خوردن آب خالص هم طعم شیرین را حس می‌کردند. این آزمایش برای نورون‌های تلخ هم تکرار شد و نتایج مشابه به دست آمد.

 

این گروه موفق شدند با استفاده از واکنش موش‌ها بفهمند که آن‌ها چه طعمی را حس می‌کنند. موش‌ها هنگام حس شیرینی واقعی یا شیرینی شبیه‌سازی شده لب‌های خود را لیس می‌زنند و هنگام حس تلخی حالت کلافگی در ظاهر آن‌ها مشخص می‌شود.

 

برای حصول اطمینان از نتایج به دست آمده پژوهشگران موش‌ها را عادت دادند تا به ازای هر طعمی واکنش‌های مشخصی داشته باشند. واکنش موش‌ها برای طعم‌های واقعی و شبیه‌سازی شده یکسان بود، حتی موش‌هایی که هرگز مورد آزمایش قرار نگرفته بودند هم در مقابل طعم‌ها همین واکنش‌ها را داشتند.

 

زاکر در این مورد می‌گوید:

 

این آزمایش‌ها رسما ثابت می‌کنند که حس یک مزه کاملا امری ذهنی بوده و به آموزش یا تجربه ارتباطی ندارد. این کشف جدید نه تنها همه‌ی دانسته‌های ما را در مورد طعم‌ها تغییر می‌دهد علاوه بر آن ثابت می‌کند که سیستم بویایی و چشایی با همدیگر متفاوت هستند. بوها تا زمانی که آن‌ها را تجربه نکرده‌اید به خودی خود برای شما معنایی ندارند. یک عطر خاص می‌تواند برای یک فرد عالی و از نظر فرد دیگر وحشتناک تلقی شود اما مزه‌ها اینگونه نیستند و ساختار مشخصی دارند. به عبارت دیگر مزه‌ها در مغز ما هستند و وجود خارجی ندارند.