گل طلایی در ۲۰ دقیقه آغازین!

به گزارش پایگاه 598،  «غافلگیری در سر بزنگاه»! عبارتی که به بهترین شکل می تواند بیانگر جریان تصویب  برجام  در مجلس شورای اسلامی باشد. پس از جلسه پرحاشیه روز یکشنبه که به تصویب کلیات طرح «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» انجامید، نمایندگان این بار بررسی جزئیات این طرح را در دستور کار قرارداده بودند. جلسه ای که با توجه به نظرات، برداشت ها و پیشنهادات گوناگونی که از جانب نمایندگان در باره این طرح متصور بود، پیش بینی می شد یک روزکاری خانه ملت را به خود اختصاص دهد. اما همچون بسیاری از تحولات عرصه سیاسی ایران، این پیش بینی هم غلط از آب درآمد و در یک بازه زمانی 20 دقیقه ای جزئیات این طرح هم به تصویب مجلس رسید!

بدین ترتیب کرسی نشینان بهارستان با ارائه چهار پیشنهاد و چهار تغییر نه چندان بنیادین، ماده واحده و بندهای این طرح را با 161 رأی موافق، 59 رأی مخالف و 13 رأی ممتنع از مجموع 250 نماینده حاضر تصویب کردند. در نبود «علی اکبر صالحی» که سخنان تند و تیز و حواشی سیمانی  اش(!)در جلسه قبل مورد انتقاد چهره ها و رسانه های مخالف تصویب برجام قرار گرفته بود،  محمدجواد ظریف، سیدعباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی در نشست علنی سه شنبه حضور پیدا کردند.

 تصویب زود هنگام جزئیات در حالی افتاد که برخی نمایندگان مخالف و چهره های سیاسی خارج از مجلس که در زمره مخالفین برجام قرار داشتند، بررسی جزئیات را مهم تر از تصویب کلیات دانسته و بر آن بودند تا همه نیروی خود را هنگام بررسی جزئیات  به کار گیرند. نکته ای که همان روز با طعنه «الیاس نادران» رو به رو شد:«برخی با این استدلال با کلیات طرح موافقت می کنند که در هنگام بررسی جزییات، با بحث و ارائه پیشنهاد، این طرح را اصلاح خواهیم کرد. به آنها می گویم که یا شما لاریجانی را نشناخته اید یا خیلی ساده لوح هستید!».

آغاز بررسی یا پایان بررسی!

پس از این که«حسین سبحانی‌نیا» به ارائه پیشنهادی در زمینه اصلاح 3 بند از طرح مذکور پرداخت و پیشنهاد او تصویب شد، رییس مجلس با اعلام این که فرصت اندک است از نمایندگان خواست تذکرات آیین نامه‌ای و پیشنهادات خود را راجع به دیگر جزییات مطرح نکرده و اجازه دهند طرح با سرعت بیشتری تصویب شود. این خواسته رییس مجلس واکنش انتقادی چهرهای شاخص مخالف طرح را به دنبال داشت.

تذکر آیین نامه ای مهدی کوچک‌زاده جلسه را وارد فضای جدیدی کرد. او با بیان این که  پیش از ورود خبرنگاران به صحن، لاریجانی گفته است که کشور تصمیم گرفته که پیشنهادهای نمایندگان درباره جزییات طرح مطرح نشود، به جلسه ای اشاره کرد که به گفته باهنر شب گذشته با حضور علی لاریجانی، علی شمخانی(دبیر شورای عالی امنیت ملی) و علی اصغر حجازی(از اعضای دفترمقام معظم رهبری)  برگزار شده بود. او در ادامه گفت:« ما فقط می‌خواهیم بگوییم که طبق فرمایش خود آقای باهنر این تصمیم، تصمیم رهبری نیست که به مجلس ابلاغ شده. این تصمیم لاریجانی و شمخانی است».

او در ادامه گفت:« افتخار همه این مجلس تبعیت از کسی است که به قول حضرت امام(ره) او را نایب پیامبر(ص) می نامند…[اما] نمی شود این را لاپوشانی کرد که دویست پیشنهاد درباره طرح اجرای برجام وجود داشت. این سه عزیز(لاریجانی،شمخانی وحجازی) برای ما محترمند ولی من و مایی که به این طرح رای ندادیم فکر می کنیم مجموع نظرات این سه نفر نمی تواند نظر رهبری باشد».

لاریجانی اما ربط دادن این موضوع به رهبری را رد کرد و محدودیت های زمانی و مصلحت کشور را دلیل این تصمیم عنوان کرد. او همچنین در پاسخ به انتقاد حمید رسایی که گفته بود« شما صبح نگذاشتید موافق و مخالف حرف بزنند و آئین‌نامه را زیر پایتان گذاشتید» چنین پاسخ داد:«فکر می‌کنم همه نمایندگان در جریان موضوع بودند. خودتان هم در جریان امر بودید. اینجور حرف زدن خوب هم نیست. من و شما باید تابع قواره‌هایی باشیم».

 اما پایان رای گیری و تصویب جزئیات  این طرح یک فوریتی، پایان کار نبود و نمایندگان منتقد همچنان به اشکال مختلف نسبت به این اقدام هیئت رییسه مجلس اعتراض داشتند. حمید رسایی، پلاکاردی که روی آن نوشته شده بود «این قانون‌شکنی رسمی است، مجلس فرمایشی نیست» در دست داشت. او همچنین با صدای بلند گفت:«این صدای رهبری نیست، مجلس شده جای تصمیم‌گیری لاریجانی،‌ شمخانی!»

مهدی کوچک‌زاده دیگر نماینده تهران نیز در حالی که  همچون همیشه برافروخته و به شدت ناراحت بود،‌ با صدای بلند گفت: این تصمیم آنهاست و مجلس به گردن گرفته است. علی اصغر زارعی، یکی دیگر ازنمایندگان تهران  و از اعضای جبهه پایداری هم با چشمانی گریان نسبت به روند رای گیری در این خصوص انتقاد کرد. شدت انتقادات و تالمات زارعی به حدی بود که کار او را نیز همچون روح الله حسینیان به بهداری مجلس کشاند.در ادامه  احمد توکلی هم در تذکری خطاب به لاریجانی گفت :« جنابعالی در عرض 20 دقیقه مهمترین موضوع سیاست خارجی کشور را به سرانجام رساندید. در حالی که همه مسائل مورد نظر شما با رعایت آیین‌نامه قابل حصول بود.روز یکشنبه که متأسفانه مانور تفرقه بود و در کارهای مقدماتی بعضی عهدشان را رعایت نکردند و آن طور که نباشد می‌شد.امروز هم که جزئیات را می‌خواستیم بررسی کنیم شما اجازه ندادید هیچ پیشنهادی مطرح شود. این کار از نظر قانونی اشکال دارد».

رییس مجلس هم در پاسخ این انتقاد گفت:«درباره جزئیات پیش از جلسه صحبت شد و یک وفاقی حاصل شد که در کل ما این را بپذیریم با توجه به مشکلاتی که کشور دارد بنابراین نمایندگان کمک کردند و الزامی هم نبود. دوستان لطف کردند و کمک کردند که این مسئله انجام شود و یک قواره‌هایی هم وجود دارد که بنا بود رعایت شود».

مصلحت اندیشی که درست مدیریت نشد

 اقدام هیئت رییسه مجلس در تصویب سریع این طرح و جلوگیری از طرح پیشنهادات نمایندگان دراین باره نشان دهنده غلبه عنصر مصلحت بر واقعیت در اداره کشور بود. مصلحتی که رییس مجلس آن را حاصل وفاق نمایندگان مجلس و مشورت با برخی دوستان دانسته بود. البته  باتوجه به آرایش مخالفان و موافقان برجام، تصویب این طرح در مجلس چندان هم دور از ذهن نبود. اما آن چه در دو جلسه یکشنبه و سه شنبه گذشت و نحوه تصویب جزئیات در مدلی بدیع و غافلگیر کننده، چندان زیبنده نهاد قانونگذار کشور نبود. رییس مجلس با همه تلاشی که داشت نتوانست به شکلی روشن ابهامات در این خصوص را روشن سازد و همه چیز را به مفاهیم پر ابهام «وفاق»، «اجماع»، «مصلحت» و لزوم« در قواره بودن» ارجاع داد. مفاهیمی که در رایزنی هیئت رییسه مجلس با نمایندگان مخالف موثر بود و به کسب 161 رای موافق انجامید.

شاید مخالفت برخی نمایندگان  و رفتار تند آنها، با مصلحت نظام و کشور مغایرت داشت اما مدیریت روند تصویب طرح هم  شایسته و «درقواره» مجلس نبود. با توجه به وزن مخالفان و موافقان، چه بسا  اگر  اجازه  طرح برخی پیشنهادات (و نه همه 200 پیشنهاد که روند را فرسایشی وکند می کرد) از جانب رییس مجلس رخ می داد، تاثیر قابل توجهی در آراء هم به وجود نمی آمد. این نکته  به معنای از س باز کردن مخالفان در روندی نمایشی نیست بلکه ناظر به شنیدن استدلال طیف معترض جلسه دیروز است. اتخاذ چنین رویکردی می توانست راه را بر بسیاری از شائبه ها و انتساب نظرهای بی مورد ببندد. همان گونه که احمد توکلی هم  اشاره داشت همه مسائل مورد نظر رییس مجلس با رعایت آیین‌نامه قابل حصول بود اما درنهایت تلاش همه جانبه هیئت رییسه مجلس بر پایه مصلحتی که شاید ابعاد آن بعدها روشن شود باعث شد تا برجام از مهم ترین و چالشی ترین آوردگاه خود نیز به سلامت عبور کرده و به ایستگاه شورای نگهبان برسد. ایستگاهی که مقدمه ای برای اجرایی شدن توافق هسته ای ایران و1+5 خواهد بود.

جلیل خبره

منبع:‌رصد