پول یارانه حذف‌شدگان کجا هزینه می‌شود؟

برخی از کارشناسان حذف یارانه های نقدی را کاری منطقی و به نفع تولید می دانند و نظر اهالی دولت یازدهم را مورد تائید قرار می دهند، اما برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که حذف یارانه نقدی به بهانه افزایش کارآیی و بهبود اوضاع، نیازمند پیش زمینه هایی است که به این راحتی امکانپذیر نیست.

اعتبار یارانه حذف شدگان کجا هزینه می‌شود؟

حال با ادامه برنامه دولت برای حذف یارانه های نقدی این سئوال مطرح می شود که آیا دولت پیش از اجرای برنامه حذف یارانه برخی از افراد که قرار است سهم آنها نصیب بهبود اوضاع اقتصادی کشور شود، زمینه سازی کرده و با حذف یارانه آنها چه برنامه هایی در دستور کار دارد و در اصل سهم حذف شدگان به کدام بخش از اقتصاد هدایت خواهد شد؟

آیا دولت قصد دارد که با سهم حذف شده یارانه برخی ها، بودجه برخی از دستگاه های دولتی را پرداخت نماید؟ یا برنامه های توسعه ای و تولیدی را با آنها اجرایی خواهد کرد؟ تمامی این سوالات در حالی مطرح می شود بر اساس اعلام علی ربیعی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی دولت تا پایان مردادماه امسال یارانه نقدی ۲ میلیون نفر از یارانه بگیران را حذف کرده است.

همچنین طبق اعلام قائم مقام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، قرار است تا پایان سال یارانه حدود ۶ میلیون نفر حذف شود.

براین اساس با قطع یارانه نقدی ۲ میلیون نفر از یارانه بگیران تا پایان مردادماه، دولت درآمدی بیش از ۹۰ میلیارد تومان در ماه و بیش از یکهزار میلیارد تومان در سال از این محل کسب می کند. به علاوه با حذف اسامی ۶ میلیون نفر تا پایان امسال از لیست یارانه بگیران، دولت درآمدی بالغ بر بیش از ۲۷۳ میلیارد تومان به صورت ماهیانه و بیش از ۳ هزار و ۲۷۶ میلیارد تومان در سال کسب خواهد کرد.

بنابراین با توجه به برنامه دولت در حذف یارانه نقدی ۶ میلیون نفر که تا پایان امسال نهایی خواهد شد، این سوال مطرح می شود که یارانه این افراد در کجا هزینه خواهد شد و برنامه دولت در این رابطه چیست؟ این همان نگرانی است که برخی از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی همواره نسبت به آن هشدار داده اند.

چندی پیش علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی شب واریز یارانه های نقدی برای دولت را «مصیبت عظما» توصیف کرد و با اشاره به پرداخت ۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان بابت یارانه نقدی ماهیانه گفت: با این شرایط درآمدی باید پرداخت‌های نقدی یارانه ها را انجام دهیم و این از مشکلات جدی ما در این دولت بوده و هست.

همچنین بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت هم پرداخت یارانه‌ نقدی را «عذاب آور» خوانده و گفته است: بسیاری از شب‌ها از نگرانی اینکه چطور باید پول یارانه نقدی را تامین کنیم، خوابم نمی‌‌برد.

وی از پرداخت یارانه نقدی همچون وزیر اقتصاد به عنوان یک مصیبت بزرگ یاد کرده و با اشاره به اینکه تقریبا ٨٠ تا ٩٠ درصد درآمد ناشی از فروش شرکت گاز و ٨٠ درصد درآمد شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی از محل فروش فرآورده ها به هدفمندی یارانه‌ها اختصاص می‌یابد، اظهارداشته است: جمع کردن پول هدفمندی و رساندن به موقع آنها واقعا «عذاب الیمی» است و همان طور که آقای طیب نیا وزیر اقتصاد نیز گفته‌اند، واقعا عذاب آور است.

این مطالب گفته های کسانی است که پرداخت یارانه نقدی را پایه گذاری نکرده اند و معتقدند که این موضوع از دولت قبل به آنها ارث رسیده است، اما در این بین نظر پایه گذاران پرداخت یارانه نقدی در دولت دهم جالب است. جمشید پژویان که در طراحی هدفمندسازی یارانه ها با تیم اقتصادی دولت دهم همفکری کرد، در این زمینه می گوید: پرداخت یارانه نیازمند یک برنامه‌ریزی جامع است.

وی بیان این مطلب از سوی وزیر اقتصاد مبنی بر اینکه شب پرداخت یارانه برای دولت مصیبت عظما است را مورد انتقاد قرار داده و مطرح می کند که دولت باید از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی که برای آنها درآمد ایجاد می‌کند، یارانه‌ها را پرداخت کند. متاسفانه بخش‌های مختلف دولت تکه‌ای از درآمد ناشی از افزایش حامل‌های انرژی را برای خود از طریق بودجه برمی‌دارند و همین امر موجب می‌شود دولت شب واریز یارانه را روز مصیبت خود بداند.

پژویان اضافه کرد: دولت با وجود اینکه از یک طرف پول را از مردم می‌گیرد از طرف دیگر زورش می‌آید آنها را به مردم بازگرداند. همین حذف یارانه‌ها و اختصاص اعتبار به بخش تولید زمانی جوابگو خواهد بود که قیمت‌ها نسبی اصلاح و در نتیجه تغییری در تکنولوژی ایجاد شود تا کارایی‌ها بالا رود وگرنه که حذف یارانه‌ها که کاری نمی‌تواند بکند.

این مسائل در حالی مطرح می شود که اخیرا موضوع کسری بودجه دولت و افزایش نرخ دلار برای جبران این منظور مطرح است و از سوی دیگر، برخی کارشناسان تاخیرهای دولت در پرداخت یارانه نقدی را با افزایش ناگهانی نرخ دلار در بازار را که هر چند وقت یکبار اتفاق می افتد را بی ارتباط نمی دانند.

بانک مرکزی: دستکاری ارزی برای یارانه شایعه ای بیش نیست

اما این موضوع توسط اکبر کمیجانی قائم مقام بانک مرکزی رد شده و دست‌کاری "ارز" برای تأمین یارانه نقدی را شایعه ای بیش نمی داند و می گوید که شایعه دست‌کاری نرخ ارز برای تأمین یارانه نقدی صحیح نیست و افزایش قیمت دلار در بازار که تقریبا همزمان با واریز یارانه نقدی شهریورماه در بازار ناگهانی رخ داد، دلایلی دیگر از جمله افزایش تقاضا در ماه‌ پایانی تابستان، تقاضای ارز حجاج و کاهش درآمدهای نفتی را داشته است.

همچنین با تداوم تاخیرها در واریز یارانه‌های نقدی، دولت یک ماه یارانه نقدی به میزان بیش از ۳۴۰۰ میلیارد تومان به ۷۶ میلیون ایرانی بدهکار شده است. البته محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت، تعداد یارانه بگیران ایرانی را در حال حاضر، بیش از ۷۶ میلیون نفر اعلام کرده است و با این حساب، در حال حاضر دولت ماهیانه حدود ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان یارانه نقدی به این تعداد از افراد می پردازد.

حال باید دید برنامه دولت برای ادامه یا حذف یارانه نقدی چگونه خواهد بود و آیا دولت در این زمینه شفاف سازی خواهد کرد؟