راههای‌تشخیص عوامل ۱۰گانه‌ مزاج انسان

حمیدالله افراسیابیان متخصص طب سنتی بر این عقیده است که عوامل 10گانه به 2 گروه اصلی «ساختار یا آناتومی بدن» و «رفتار یا فیزیولوژی» تقسیم بندی می‌شود.

عوامل 10گانه تشخیص مزاج

1. ملمس: یا آنچه در لمس فرد معاینه شونده از گرمی و سردی یا نرمی و خشونت پوست، احساس می‌کنیم.

2. شحم و لحم: یعنی وضعیت میزان چربی و عضلات بدن، کمی یا زیادی و نسبت آنها در بدن.

3. شَعر یا مو: وضعیت رشد، پُرپشتی، خشونت، نرمی، رنگ و حالت مو.

4. لَونُ البَدَن: رنگ پوست بدن، سفیده چشم و زبان.

5. هیأت الأعضا: وضعیت هیکل فرد، درشتی اندام و اعضا یا ریز بودن آن‌ها.

6. سرعت انفعال: سرعت تأثیر پذیری از گرما و سرمای محیط، رطوبت و خشکی آن.

7. خواب و بیداری: میزان خواب و بیداری و کیفیت آنها.

8. دلایل افعال: سرعت عملکرد اعضا، مانند سرعت راه رفتن یا تکلم.

9. کیفیت فضول بدن: رنگ، غلظت و بوی مواد دفعی.

10. وضعیت قوای نفسانی: یا ویژگی عصبی و روانی.

عوامل شناخت مزاج بر اساس ساختار (ساختمان بدن، آناتومی)

1 ــ هیکل
2 ــ رنگ پوست، چشم و زبان
3 ــ وضعیت موها
4 ــ وضعیت عروق بدن
5 ــ نبض
6 ــ لمس.

عوامل شناخت مزاج بر اساس رفتار

1. رفتار دستگاه گوارش (اعمال دستگاه هاضمه)

2. رفتار سیستم عصبی حرکتی (اعمال دِماغ (مغز) و اعصاب حرکتی)

3. رفتار سیستم عصبی روانی (اعمال دِماغ و روان)

4. رفتار سیستم تناسلی یا جنسی (اعمال دستگاه تناسلی).