فروش نفت همچنان در دست دلال‌ها

به گزارش پایگاه 598، اوایل مهرماه سال گذشته بود که بیژن زنگنه، وزیر نفت در حاشیه نشست صبحانه کاری با فعالان بخش خصوصی حوزه انرژی از عرضه زودهنگام 100 هزار بشکه نفت خام در بورس انرژی خبر داد و گفت: «با هدف صادرات، 100 هزار بشکه نفت خام از طریق بورس انرژی به صورت ریالی عرضه می‌شود و اگر کسی بخواهد دلاری خرید کند نیز مشکلی وجود ندارد». با این وجود، اجرای این وعده زنگنه بارها به دلایل و بهانه‌های مختلف به تعویق افتاد به گونه‌ای که الان بیش از یک سال از آخرین عرضه نفت در بورس انرژی می‌گذرد و هنوز این سازوکار مناسب برای استفاده از توان بخش غیردولتی در فروش نفت کشور راه‌اندازی نشده است. این در حالی است که در یک سال اخیر، وزارت نفت نتوانست با راهکارهای دیگر حجم نفت صادراتی کشور را افزایش چندانی بدهد و باز هم مانند قبل حضور دلال‌ها در فروش نفت و میعانات گازی کشور رسانه‌ای شد.

نادر قاضی پور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی مجلس و در بخشی از طرح سوال خود از وزیر نفت تاکید کرد که فروش نفت و میعانات گازی طی چند سال گذشته در دست دلال‌ها بوده است.

این عضو کمیسیون صنایع ومعادن مجلس با اشاره به تاکید معاون اول رئیس جمهور مبنی بر عدم فروش نفت به واسطه‌ها در دولت یازدهم، گفت: اما کمی بعدتر اخبار متفاوتی درباره فروش نفت به گوش رسید و مشخص شد که بحث فروش نفت از امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران به دست دلال‌ها سپرده شده است که موضوع 5.3 میلیارد دلار و پرونده‌هایی از این دست نمونه بارزی از این وضعیت هستند.

قاضی پور با اشاره به اینکه یکی از سرحلقه‌های اصلی فروش نفت و میعانات گازی در امارات، 5.3 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی را برنگردانده است، اضافه کرد: آقای وزیر می‌گوید جای این پول امن است در حالی که اسناد نشان می دهد شرکت نیکو با حساب سازی جالبی باید این پول را بدهد.

نماینده مردم ارومیه در مجلس ضمن تاکید بر عدم افزایش متوسط صادرات نفت کشور در دو سال اخیر و حتی بعد از توافق ژنو نسبت به سال پایانی دولت قبل گفت: چرا در شرایطی که کشور با محدودیت‌های زیادی در صادرات نفت مواجه شده است شما همچنان حاضر به استفاده از توان بخش غیردولتی با استفاده از فروش نفت در بورس انرژی نیستید؟!

قاضی پور در پایان افزود: چرا بعد از اینکه عرضه نفت در بورس انرژی در بهار سال گذشته به دلیل کارشکنی‌های متعدد مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران به شکست انجامید، نسبت به اصلاح سازوکارهای این موضوع و عرضه مجدد نفت در بورس انرژی اقدام نکردید؟!

بعضی کارشناسان معتقدند مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران مهم‌ترین مانع عرضه موفق نفت در بورس انرژی است زیرا این مدیریت علاقه‌ای به شکست انحصار خود در فروش نفت ندارد و تا زمانی که توسط وزیر موظف به ایجاد انعطاف لازم برای فروش نفت به بخش غیردولتی از طریق بورس نشود، اجازه شکل‌گیری سازوکاری پایدار و شفاف برای این امر را نخواهد داد.

گفتنی است که عرضه ناموفق نفت در بورس انرژی در بهار و اوایل تابستان سال 93، آخرین تجربه کشور در این زمینه بود که در عرضه مذکور، قیمت نفت خام به صورت «ثابت» و برابر قیمت فوب خلیج‌ فارس تعیین شد و از شکل‌گیری فرآیند «کشف قیمت» در اثر عرضه و تقاضا نیز جلوگیری شد. علاوه بر این، در حالی که وزارت نفت، خوراک مورد نیاز پالایشگاه‌های نفت کشور را با قیمت 95 درصد فوب خلیج فارس و بر مبنای «ارز مرجع» تامین می‌کرد، تسویه وجوه نفت خریداری شده از بورس به صورت ریالی و بر مبنای «ارز آزاد» اعلام شده بود. همچنین با وجود امکان تحویل نفت در تمامی پالایشگاه‌های کشور، تحویل این محموله‌ها صرفا در پالایشگاه نفت تبریز صورت می‌گرفت و هزینه‌های حمل و نقل آن نیز برعهده خریداران قرار داشت.

علی کاردر، معاون سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت در آخرین اظهار نظر رسمی در این باره در اسفند ماه سال گذشته به فارس گفته بود:« عرضه نفت خام در بورس انرژی را پیگیری می‌کنیم و مجوزهای آن در حال کسب است که باید با خزانه در این باره هماهنگی انجام دهیم. نگرانی‌های ما و سازمان بورس درباره امکان‌پذیر بودن عرضه محموله‌های بزرگ نفت خام در بورس رفع شده است و چشم‌انداز این کار عملیاتی به نظر می‌رسد».

کاردر همچنین پیش از این گفته بود:« قصد ما برای عرضه محموله‌های بزرگ نفت در بورس جدی است تا لااقل متوجه شویم شرایط بازار چگونه است. در عین حال این یک بازار جدید است و می‌تواند به فروش بیشتر نفت کمک کند.»