دانشمندان پرده از منشأ مغزي و عصبي «وسواس» برداشتند

دانشمند ايراني دانشگاه اكسفورد و همكارانش در پروژه‌اي مشترك با دانشگاه لندن دريافتند اختلال وسواس، ناشي از بزرگ بودن قسمتي از هسته هاي قاعده مغز و افزايش ارتباطات آن با قشر پيشين مخ است.

به گزارش سرويس پژوهشي ايسنا منطقه علوم پزشكي تهران، مجتبي زارعي، عصب‌شناس ايراني دانشگاه ‌اكسفورد به همراه همکاران خود در دانشگاه لندن توانستند با استفاده از روش‌هاي نوين نقشه‌برداري در مغز(brain mapping) با ام آرآي به روشني نشان دهند که اختلال وسواس مربوط به بزرگ بودن قسمتي از هسته هاي قاعده‌اي مغز و افزايش ارتباطات آن با قشر پيشين مخ است.

گزارش اين تحقيق در آخرين شماره مجله بين‌المللي روانپزشکي بيولوژيک (زيستي) چاپ شده و به عنوان بهترين مقاله، عکس روي جلد اين مجله را به خود اختصاص داده است.

دکتر زارعي، نويسنده اول مقاله چاپ شده در اين زمينه مي‌گويد: اين تحقيق يک همکاري مشترک بين دانشگاه آکسفورد به رهبري دکتر آنتوني جيمز و دانشگاه لندن به رهبري دکتر ديويد متيس کول بوده است. نقش من در اين پروژه، تحليل داده‌هاي ام آرآي با روش‌هاي نوين نقشه برداري مغز بوده است. به طور خلاصه طرح شامل مقايسه تصاوير ام آرآي مغز 26 بيمار نوجوان مبتلا به وسواس با 16 نوجوان سالم بوده است.

ويژگي مهم اين تحقيق آن است که بيماران همه نوجوان بوده و تفاوت سني و طول زمان مبتلا به بيماري وسواس در اين افراد کم بوده، بدين معنا که گروه مورد مطالعه بسيار همگون بوده است.

ويژگي ديگر اين مطالعه آن است که ما نشان داديم قسمت پشتي و جلوي يکي از هسته هاي قاعده مغز به نام هسته دمي شكل (caudate nucleus) در اين بيماران به طور موضعي بزرگتر از افراد طبيعي است.

به علاوه در اين بيماران مسيرهاي عصبي اي که اين هسته را به قسمت‌هاي پيشين مخ مرتبط مي کند بيشتر از افراد طبيعي است. قسمت هاي پيشين مخ در فعاليت هاي متعددي همچون تصميم گيري، تغيير تمرکز از کاري به کار ديگر، بازداري از تمايلات، کنترل هيجانات و بسياري فعاليتهاي ديگر نقش دارند.

در بسياري موارد اين کاهش ارتباطات عصبي است که باعث بيماري مي‌شود مثلا دربيماريهاي پارکينسون و آلزهايمر، در حالي که ما نشان داديم که در وسواس افزايش ارتباطات باعث بيماري مي شود؛ بنابراين به نظر ميرسد که تنظيم دقيق ارتباطات عصبي در مغز در عملکرد صحيح آن بسيار مهم است. احتمالا درمبتلايان به وسواس اين تنظيم در دوران رشد مختل شده است.

البته بايد خاطر نشان کرد که شواهدي در دست است که درمان‌هاي موجود براي وسواس قادرند اين اختلال عصبي را تصحيح کنند ولي در اين مورد به تحقيقات بيشتري نياز است.

گفتني است وسواس يك بيماري نسبتا شايع است که در برخي مبتلايان باعث اختلال جدي در عملکرد روزمره مي‌شود. مطالعات زيادي براي علت يابي اين بيماري انجام شده است.

دكتر زارعي تحصيلات مقدماتي پزشكي (MD) خود را در دانشگاه علوم پزشكي شيراز به پايان برده و از سال 1992 براي استفاده از جايزه تحصيلي خود به انگلستان رفته و دوره PhD خود را در رشته نوروساينس در كينگز كالج لندن آغاز كرده است. وي در ادامه دوره هاي باليني خود را در زمينه پزشكي داخلي در بيمارستان Whipps Cross لندن و Royal Berkshire در ريدينگ و نورولوژي در بيمارستان Addenbrooke's و روانپزشكي در بيمارستان Warneford آكسفورد پشت سرگذاشته است.