کری درمورد موشک‌های ایران چه گفت؟

به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا هفته گذشته با حضور در کمیته روابط خارجی سنا به توضیح در خصوص جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای با ایران پرداخت.

در طول این جلسه 4 ساعت و نیمه که وزرای انرژی و خزانه‌داری آمریکا نیز در آن حضور داشتند، ده‌ها سوال مطرح شده و تقریبا اغلب بخش‌های مهم برنامه جامع اقدام مشترک مورد بررسی و نقد قرار گرفت.

یکی از مباحث مهم مطرح‌شده در آن نشست، موضوع فعالیت‌های موشکی ایران و تفسیر ادبیات به کار رفته در این رابطه در قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل در مورد ایران بود.

موضوع برنامه موشکی ایران، از دو هفته قبل که مذاکرات در شهر وین اتریش جمع‌بندی شد، یکی از موضوعات مناقشه‌برانگیز بوده و تفسیرهای متفاوتی از آن صورت گرفته است. به همین دلیل مرور موضع کری در این رابطه می‌تواند تا حدی نگاه طرف آمریکایی به این بند مهم از قطعنامه را روشن کند.

در این نشست با وجود اظهارات باب منندز سناتور دموکرات که تغییر لحن و ادبیات بند ممنوعیت فعالیت موشکی ایران نسبت به قطعنامه‌های گذشته را نشانه رفع قید الزام می‌دانست، کری تأکید کرد که این بند از قطعنامه ذیل بند 41 از منشور ملل متحد تنظیم شده و به همین جهت همچنان برای ایران الزام‌آور است.

منندز در آن نشست، در مورد نحوه تنظیم بند ممنوعیت فعالیت موشکی، گفت: «من واقعا در مورد تحریم‌های تسلیحاتی نگرانی دارم. زمانی که قطعنامه را می‌خوانیم، ممنوعیت موشک بالستیک ایران در واقع برداشته شده است. قطعنامه جدید شورای امنیت کاملا در این باره روشن است، ایران از انجام کار بر روی موشک‌های بالستیک منع نشده است. در قطعنامه نقل قول مستقیم این است "از ایران خواسته می‌شود" که دست به چنین اقداماتی نزند، اما در قطعنامه پیشین یعنی 1929، شورا از ادبیاتی الزام‌آور استفاده کرده است. نقل قول مستقیم آن این است که شورا "تصمیم می‌گیرد که ایران نباید" فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک با توانمندی حمل کلاهک‌ هسته‌ای انجام دهد. چرا اجازه دادیم این ادبیات از ادبیات الزام آور به ادبیات سهل گیرانه‌ای چون "خواسته می‌شود" تغییر کند؟ از خیلی کشورها در سازمان ملل "خواسته‌ایم" اقداماتی را انجام دهند یا اقداماتی را متوقف کند اما این عبارت قدرت "نباید" را ندارد که عدم اجرای آن دارای تبعات است. لطفا ساده و روشن بگویید که آیا ایران برای 8 سال آینده از فعالیت موشک‌های بالستیک منع شده است یا نه؟»
 

و کری در اظهاراتی که نشان می‌دهد دولت آمریکا تحریم موشکی را برای ایران الزام‌آور می‌داند، گفت: «دقیقا همان ادبیاتی که در تحریم (کنونی) آمده در توافق هم در مورد اقدامات آمده است. این ذیل بند 25 سازمان ملل است و دقیقا همان چیزی است که در متن کنونی هم هست. علاوه بر این، با وجود آنکه ایران مایل نبود، ما پافشاری کردیم و ایران از هرگونه به اشتراک‌گذاری فناوری موشکی، خرید فناوری موشکی، ‌تبادل فناوری موشکی و کار بر روی موشک‌ها منع شده‌ است. آن‌ها ذیل بند 41 که تحت فصل 7 منشور و الزام‌آور است نمی‌توانند این کار را انجام دهند و همان ادبیات را هم دارد.»

در ادامه منندز با مقایسه متن قطعنامه پیشین یعنی 1929 و قطعنامه اخیر، که در اولی از عبارت «نباید» و در دومی از عبارت «خواسته می‌شود» استفاده شده، بار دیگر بر حرف خود اصرار کرده و گفت نمی‌داند که چرا این لحن تغییر کرده است. با این وجود کری تا پایان اصرار داشت که ممنوعیت در نظر گرفته شده برای برنامه موشکی ایران، الزام‌آور است.

فارغ از اینکه در این مجادله حق با منندز بود یا کری، مشخص است که موضع دولت آمریکا دستکم در رسانه‌ها و به صورت رسمی، الزام‌آور دانستن ممنوعیت فعالیت‌‌های موشکی ایران است.

این در حالی است که دو روز قبل، عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران دو روز قبل اظهاراتی مخالف کری بیان کرده و تاکید کرد که این بند از قطعنامه، الزامی برای ایران ندارد.

آقای عراقچی در گفت‌و‌گو با برنامه «من طهران» شبکه خبری العالم، این باره گفت: «قطعنامه در آن بندی که مربوط به موضوع موشکی است از عبارتی استفاده می‌کند که مشخص است این یک الزام قطعی و یک الزام حقوقی برای ایران نیست. از ایران "خواسته شده" که به فعالیت‌های مرتبط موشک‌های بالستیکی که برای قابلیت حمل کلاهک اتمی طراحی شده‌اند، دست نزند و این به طور طبیعی وجود دارد.»

وی افزود: «موشک‌های جمهوری اسلامی ایران هیچ کدام برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی نشده‌اند؛ بنابراین به طور کامل خارج از صلاحیت قطعنامه جدید شورای امنیت هستند و از این جهت جای هیچ نگرانی نیست. قطعنامه به موشک‌هایی اشاره می‌کند که به طور خاص برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی شده‌اند و موشک‌های ما بدین منظور طراحی نشده‌اند.

معاون وزیرخارجه ایران ادامه داد: «متن قطعنامه قبلی (1929) که چند سال پیش صادر شد، فرق می‌کرد؛ در آنجا به موشک‌هایی که قابلیت حمل سلاح دارند، اشاره شده بود؛ که می‌توان گفت این عبارت شامل هر دو گروه از موشک‌ها می‌شد؛ اما قطعنامه جدید صراحت دارد و به صراحت می‌گوید موشک‌هایی که برای حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده‌اند و این روشن است موشک‌های ما بدین منظور طراحی نشده‌اند. تمام سیستم موشکی و تمامی موشک‌های ما خارج از صلاحیت قطعنامه جدید شورای امنیت هستند و به هیچ وجه جای نگرانی نیست.»

هرچند آقای عراقچی در همین مصاحبه بار دیگر تاکید کرد که نقض قطعنامه، نقض توافق نیست، اما با توجه به ساز و کار نسبتا ساده بازگشت تحریم‌ها، به نظر می‌رسد اگر دولت آمریکا بخواهد بر موضعی که کری، حتی برای توجیه نمایندگان در سنا مطرح کرد، پافشاری کند، این اختلاف برداشت و تفسیرپذیری در متن قطعنامه، می‌تواند در آینده روند اجرای برجام را با مشکل مواجه کند.