پاسخ‌ ارشاد به حضور فعال فتنه در نمایشگاه

حسین نوش‌آبادی سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برنامه شب گذشته متن حاشیه پیرامون نمایشگاه کتاب توضیحاتی داد و افزود: از هنگامی که بنده به عنوان سخنگو معرفی شدم بیشتر مصاحبه‌های وزارتخانه از این طریق صورت می‌گیرد.

* نمایشگاه کتاب یکی از مهمترین رخدادهای فرهنگی کشور و همایش‌های جدی است

وی با تشکر از صدا و سیما برای طرح مسائل فرهنگی و در پاسخ به سوال مجری برنامه که شعر یار مهربان را حفظ هستید یا نه گفت: تقریبا آن را به یاد دارم در وزارتخانه کتاب به عنوان مهمترین بخش حوزه فرهنگ و مهمترین میراث فرهنگی بشریت همیشه مورد توجه بوده و قطعا در ارشاد کتاب به عنوان مهمترین کالای فرهنگی شناخته می‌شود و اهتمام برای رفع مشکلات در حوزه نشر مد نظر مسئولان است و عزم جدی وجود دارد تا جایگاه واقعی کتاب در جامعه نهادینه شود.

وی در پاسخ به اینکه امسال چند بار از نمایشگاه کتاب بازدید کرده‌اید و شرایط گرما و تهویه چگونه بوده است، گفت: نمایشگاه کتاب یکی از مهمترین رخدادهای فرهنگی کشور و همایش‌های جدی و قابل توجه در نوع خود است.

وی افزود:‌ مردم ما اردیبهشت را ماه کتاب می‌شناسند و برگزاری نمایشگاه با این حجم و با این گستره ملی و بین‌المللی با حضور هزاران ناشر داخلی و خارجی و ارائه صدها هزار جلد کتاب کار دشواری است اما خوشبختانه هر سال با تدبیر جدی وزارتخانه این کار انجام می‌شود.

وی به سختی‌ها، مشکلات و موانع نیز اشاره کرد و عنوان داشت: امسال سه بار از نمایشگاه بازدید کردم و حتی کنفرانس مطبوعاتی هم نیز در داخل مصلی برپا شد. و در کنار آن به همراه رهبر انقلاب و سران قوا در نمایشگاه بودم و به طور کلی شاید یک سوم از وقت نمایشگاه را حضور داشتم.

* ارزیابی از نمایشگاه کتاب/برخی موضوعات ارتباط مستقیمی با برگزار‌کنندگان نمایشگاه ندارد

نوش آبادی در پاسخ به اینکه ارزیابی خودتان از نمایشگاه کتاب به عنوان بازدید عادی چگونه بود، گفت: نقد نمایشگاه کتاب از دو بعد کمی و کیفی قابل بررسی است و در بخش کمی رشد قابل توجهی داشته‌ایم تعداد ناشرین داخلی و خارجی نسبت به سال گذشته و سال‌های پیش قابل توجه بود. این موارد را به عنوان یک فرد حقیقی می‌گویم که نمایشگاه با این گستره و وسعت و برگزاری آن با مشکلات جای تشکر دارد.

سخنگوی وزارت ارشاد پیرامون اعتبارات اختصاص یافته به نمایشگاه با وجود مشکلات تصریح کرد: مشکلات رفت و آمد، محدودیت در عرضه غرفه‌ها، نبود فضای مناسب برای ارائه کتاب و ناراحتی مردم از امکانات رفاهی و نزدیکی به فصل تابستان فضا را به لحاظ موقعیت جوی مناسب نمی‌کند و این مسائل از نقاط منفی تلقی می‌شود اما همه این‌ها ارتباط مستقیمی با برگزار‌کنندگان نمایشگاه ندارد.

وی با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه در دوره بیست و هشتم بر عهده چه گروهی بود، گفت: برای اولین بار از مشارکت صنوف نشر و چاپ و کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کردند استفاده کردیم البته بیش از 50 درصد برنامه‌های مرتبط با نمایشگاه بر عهده صنوف مرتبط با نشر و ناشرین بود و ناشران تهرانی بیشترین نقش را داشتند که تجربه این بخش موفق بود.

* بحث نظارت و حمایت از سوی ارشاد همچنان به قوت خود باقی است

نوش‌آبادی در پاسخ به اینکه آیا صنوف توان برپایی چنین نمایشگاهی را داشتند یا نه گفت: این استعداد وجود دارد اما چون تجربه اول است باید مشارکت گسترده را داشته باشیم.

وی در پاسخ به اینکه ناشرین عمدتا در تهران مستقر هستند که این امر موجب گلایه ناشران شهرستانی شد افزود: اما باید بگویم بحث نظارت و حمایت از سوی ارشاد همچنان به قوت خود باقی است.

نوش‌آبادی درباره اینکه چرا عوامل اجرایی امسال هم مسئول برگزاری نمایشگاه بودند توضیح داد: دلیل آن است که به طور مطلق نمایشگاه به بخش غیردولتی واگذار نشده بود و صنوف کتاب حضور کامل نداشتند و می‌توان گفت نیمی از فعالیت‌ها واگذار شده بود زیرا هنوز آمادگی لازم وجود ندارد و باید ما تجربه‌های آتی را داشته باشیم و آمادگی به وجود آید که بخش دولتی بتواند میزبان باشد.

* چرا اتحادیه‌ ناشران که زمانی حضور در نمایشگاه کتاب را تحریم کرد متولی نمایشگاه شد؟

نوش‌آبادی پیرامون حضور ناشران خارجی و پررنگ‌ بودن این حضور نسبت به ناشران داخلی آن را مهم را تبیین کرد و گفت: استقبال ناشران خارجی برای عرضه کتاب‌ها در ایران بیش از ناشران داخلی بود.

سخنگوی وزارت ارشاد در پاسخ به اینکه سال 86 و 87 اتحادیه ناشران کتابفروشان که متولی برگزاری نمایشگاه کتاب در سال جاری بود حضور در نمایشگاه را تحریم کرده بود بهتر نبود اجرا به گروه دیگری سپرده شود، گفت: بهترین صنفی که می‌تواند برگزارکننده نمایشگاه باشد صنف ناشران هستند آنها با کتاب و مشکلات آشنایند و از بدنه ناشران هستند بنابر این اولویت با ناشران بود.

وی افزود: اینگونه نبود که تنها ناشران تهرانی سهم داشته و انحصار در برگزاری به آنها داده شده باشد. حضور ناشران تهرانی به معنای سلب حضور ناشران شهرستانی نبود اما چون تجربه اول کار برگزاری توسط ناشران را داشتیم به طور طبیعی مشکلاتی به همراه داشت اما سال آینده ما سهم بیشتری را برای اتحادیه‌های چاپ، نشر و صنوف آن قائل می‌شویم. البته نگاه ملی است. حرکت از جایی آغاز شد که آمادگی بیشتری بود امیدواریم سال آینده با مشارکت تمام ناشرین نمایشگاه را برگزار کنیم.

* اعلام امادگی برخی تعاونی‌های نشر /کار فرهنگی هزینه‌بر است و اینگونه نیست که ناشران تهرانی از این تقبل مسئولیت سودی عایدشان شده باشد

سخنگوی وزارت ارشاد در پاسخ به اینکه ظاهرا برخی تعاونی‌های دیگر نیز اعلام آمادگی کرده بودند، گفت: سال آینده از توان بیشتری استفاده خواهیم کرد اینگونه که مانع حضور دیگران شویم اتحادیه داوطلب بود و همین که همه ناشرین از سراسر کشور حضور داشتند نشان می‌دهد مانعی برای حضور دیگران وجود نداشت لذا مقدمه کار این بود که ناشران تهرانی این تجربه را ارائه دهند که اگر موفق شد ملی و استانی در سال آینده آن را تجربه کنیم.

وی گفت: این انتقادهای زمانی مطرح می‌شود که احساس شد سهمی از نمایشگاه برای ناشران تهرانی در نظر گرفته شده در صورتی که جز زحمت موضوعی در میان نبود.

وی پیرامون اینکه آیا هزینه‌ای هم به اتحادیه برای انجام امور نمایشگاه ارائه شد گفت: کار فرهنگی هزینه‌بر است و اینگونه نیست که ناشران تهرانی از این تقبل مسئولیت سودی عایدشان شده باشد ولی تفاهم‌نامه‌ای میان ارشاد و اتحادیه منعقد شد تا بر آن اساس ضوابط اجرایی شود به نظر نمی‌آید در این حرکت سودی باشد چون نمایشگاه برای کشور و مسئولان دولتی هزینه‌بر است.

* انتقاد از اختصاص 14 و نیم میلیارد تومان یارانه به بخش بین الملل

وی در پاسخ این سوال که سود قطعا ندارد یا به نظر شما سودی نداشته گفت: با توجه به منابع محدود در حوزه فرهنگ طبیعی است از هزینه‌های زائد پرهیز کنیم و سعی کنیم با واگذاری تصدی‌گری هزینه‌ها را کاهش دهیم و باید بدانیم که کار کتاب در هیچ جای دنیا تجاری محسوب نمی‌شود و فعالان حوزه کتاب عمدتا دغدغه فرهنگ و کتاب را دارند.

سخنگوی وزارت ارشاد در پاسخ به این انتقاد که چرا 14.5 میلیارد تومان یارانه به ناشران خارجی تعلق گرفت و آیا نباید این یارانه‌ها در راستای حمایت از نشر داخل هزینه شود، گفت: حضور بیش از 3 هزار ناشر خارجی و 170 هزار عنوان کتاب خارجی و در دسترس بودن این 170 هزار کتاب طبیعی است که باید برای آن حمایت‌هایی صورت گیرد. چطور ممکن است ناشری از اروپا، آفریقا و آسیا در نمایشگاه شرکت کند و سودی برایش نداشته باشد. تمام دنیا برای فعالان کتاب یارانه‌هایی در نظر می‌گیرند ما هم برای بخش داخلی و خارجی آن را در نظر گرفتیم در بخش خارجی برای این است که مردم به دور از صرف هزینه و وقت با منابع خارجی ارتباط بگیرند وقتی قرار است نمایشگاه بین‌المللی باشد اختصاص 14 میلیارد در قیاس با سایر هزینه‌ها قابل توجه نیست.

به گفته وی حمایت از ناشران خارجی به معنای عدم حمایت از ناشران داخلی نبوده است این قیاس که کتاب‌های خارجی مشابه‌شان در ایران وجود دارد و ناشران داخلی می‌توانند آن را چاپ کنند یک فرض است. ما برای حمایت از ناشرین غرفه‌ها را با قیمت ناچیز ارائه دهیم.

وی در ادامه به حمایت از ناشران داخلی، ارائه بن خرید به دانشجویان و طلاب و اختصاص بیش از 10 میلیارد تومان بن به جوامع علمی اشاره کرد و گفت: اینکه می‌گویید نباید به بخش خارجی یارانه تعلق گیرد منوط به این است که فرد در کشورهای اروپایی برای تهیه کتاب حضور یابد آیا کسی برای خرید کتاب می‌تواند به اروپا برود؟ پس این تسهیلات دولت به مردم است ما به دنبال ارائه و تنوع کتاب و احترام به سلیقه مخاطب هستیم. این طور نیست که همه مردم یک سلیقه و نگاه داشته باشند و ما نباید مانع ارتباط مردم با تازه‌ترین کتاب‌ها باشیم.

* آیا سایر کشورها هم به ایران یارانه می‌دهند؟

وی افزود: وقتی ما یارانه می‌دهیم کتاب ارزان‌تر ارائه می‌شود همه در پی کتاب ترجمه نیستند و دانشجویان ما کتاب اورجینال می‌خواهند و اگر ناشران ایرانی کتاب را تهیه کنند هزینه‌هایش چند برابر می‌شود. لذا بهترین شیوه همین است حضور ناشران خارجی و اینکه خودشان سختی را تحمل کنند به مراتب بهتر از این است تا ناشران داخلی سفر کنند و کتاب را تهیه کنند.

وی در پاسخ به اینکه آیا سایر کشورها هم در هنگام حضور ایران یارانه می‌دهند،‌ گفت: بنده شخصا در چند نمایشگاه خارجی شرکت داشتم که از آن جمله می‌توان به نمایشگاه‌های کشورهای همسایه اشاره کرد ما در نمایشگاهی بودیم که تعدادی از کتاب‌هایمان مانده بود اما دولت آن کشور این کتاب‌ها را خرید و میان مراکز علمی‌اش توزیع کرد؛ این موضوع عجیبی نیست که دولت‌ها بستری فراهم کنند تا مردمشان با دنیا ارتباط داشته باشند.

* تعطیلی 29 غرفه و توقیف چند کتاب در بخش بین الملل و عدم نظارت ارشاد!

این مقام مسئول در پاسخ به سوالی پیرامون تعطیلی 29 غرفه و توقیف چند کتاب در بخش بین‌الملل و اینکه چرا ارشاد در اختصاص غرفه‌ها دقت لازم را نکرده بود، گفت: ضوابط برای حضور ناشران معین شده تا اگر رعایت نکردند با آنها برخورد شود وقتی کتاب نامناسبی عرضه شده یا استفاده نامطلوب از فضا صورت گرفته پس راهی جز تعطیلی غرفه نداریم. اما عده‌ای از محیط سوء استفاده می‌کنند پس باید با آنها برخورد شود باید با کتاب‌های نامناسب و خارج از ضوابط برخورد کرد.

* چرا به فعال فتنه در نمایشگاه کتاب غرفه داده شد؟

نوش‌آبادی درباره ارائه غرفه با یکی از فعالان فتنه با تفکر ضد نظام و اینکه چرا ابتدا غرفه‌ای‌ ارائه شد و سپس بسته شد و تنها عنوان شد به دلیل حد نصاب نرسیدن این ناشر غرفه بسته می‌شود، گفت: ممکن است شما یک مثال را مد نظر داشته باشید.

مجری برنامه در ادامه پرسید: چرا به این ناشر مجوز حضور دادید که نوش‌آبادی گفت: ممکن است برخی ناشران و متصدیان غرفه تخطی کرده باشند و ما هم راهی جز برخورد نداریم.

سخنگوی ارشاد در مواجهه با این سوال که این ناشر خاص که تهدید کرده بود اگر غرفه به من ندهید اعتصاب غذا می‌کنم اما در برابرش ارشاد به او غرفه داد و پس از بسته شدن غرفه‌اش عنوان کرد که آثار او مربوط به سه سال اخیر نبوده ، گفت: این موارد نادر است و در قیاس با این حرکت بزرگ موضوع مهمی نیست، فردی تهدید کرده و تخلف نیز داشته است یا فردی که کتاب‌هایی را عرضه می‌کند که مناسب ضوابط نیست مورد تائید ما هم نیست طبیعی است باید برخورد قانونی با او داشت.

این مقام مسئول در ارشاد در پاسخ به این که این ناشر هتاک حتی به ارشاد توهین کرد و در مصاحبه با شبکه‌های معاند به رفتار بد خود ادامه داد گفت: حرکت آن فرد سخیف بود، هیچ کس رفتارش را تائید نمی‌کند، نه رفتارش در غرفه و نه مصاحبه‌اش با شبکه‌های بیگانه را زیرا هیچ فردی آن را امر عقلایی نمی‌داند. آقای صالحی هم برای عذرخواهی نزد این فرد نرفت باید بدانیم تفقد با عذرخواهی متفاوت است او برای دلجویی رفته بود نه برای عذرخواهی! اما برخی از این گذشت و رأفت ایشان سوء استفاده کردند؛ آن فرد رفتارش قابل تائید نبود برخوردهای خارج از نمایشگاه و مصاحبه با شبکه‌های ماهواره‌ای باعث شد بیشتر زیر سوال برود.

به گفته وی، اگر فردی ناراحت شود و احساس کند حقش تضییع شده و بخواهد از طریق شبکه‌های دشمن حرف بزند قابل قبول نیست این حرکت بی‌ارزش است و قابل توجه نبود چرا که مخالفین در پی سوء استفاده هستند.

* برخی کتاب‌هایی که در نمایشگاه کتاب خط قرمزها را رد کرد!!/ قدم زدن یک ملعون در نمایشگاه کتاب!!

وی در پایان پیرامون برخی کتاب‌هایی که خط قرمزها را زیر سوال برده بود و حضور شاعر هتاک در نمایشگاه کتاب اینگونه توضیح داد که قطعا فردی که چنین کتاب‌هایی را عرضه کرده بر خلاف تعهد عمل کرده و با او برخورد قانونی شد. ما نویسنده هتاک را خارج از چرخه فرهنگی کشور و متضاد با سیاست‌های فرهنگی کشور می‌دانیم. این که فرد ملعونی چون شاهین نجفی در نمایشگاه قدم بزند ما نمی‌توانیم ملاک قرار دهیم و نمی‌توانیم بگویم پلیس دستگیرش کند. مهم این است ما از عرضه کتاب‌های فاقد محتوای درست جلوگیری کنیم و کردیم ولی باید توجه کرد طی سال‌های آینده باید از بروز این حوادث تلخ جلوگیری کرد.