دعوا بر سر پوشش زنان در تاجيكستان

به گزارش پایگاه 598 به نقل از جام جم، دولت تاجيكستان اصرار دارد كه هدفش از حفظ آيين نياكان، ترويج بي حجابي نيست زيرا مردم اين كشور قرنها است مسلمان هستند و همواره پوششي مناسب داشته اند، اما مايل نيست الگوهاي كشورهاي بيگانه در جامعه رواج يابد. در همين زمينه، كار در اين كشور به جايي رسيده است كه گفته مي شود برخي ماموران پليس، حتي ريشهاي بلند مردان را مي تراشند.

علت اين كار، جلوگيري از زمينه هاي رشد افراطي گري به شيوه طالبان و القاعده در تاجيكستان عنوان مي شود.

با اين حال، فشارهاي معترضان به اين رفتار موجب شده است رسانه هاي تاجيكستان خبر دادند دو مقام بلندپايه يك مركز رسمي علمي در اين كشور آسياي ميانه كه به داشتن موضع گيريهاي ضد ديني شهرت داشتند، از مسئوليت خود استعفا بدهند.

به گفته منابع خبري تاجيك، «حفيظ خالق زاده» رييس مركز مطالعاتي روندهاي معاصر و آينده نگري علمي آكادمي علوم تاجيكستان و معاون او، «شادي باي عطا» از مسئوليتهاي خود كناره گيري كرده اند.

استعفاي آنان در شرايطي روي مي دهد كه موضع گيريها و سخنان جنجالي مسئولان و كارشناسان اين مركز مهم علمي و فرهنگي تاجيكستان در حوزه دين، واكنشهاي اعتراض آميز مردم و برخي از شخصيتهاي اين كشور را در هفته هاي اخير برانگيخته بود.

به گزارش ايرنا، «حفيظ خالق زاده» و «شادي باي عطا» از شاگردان «كامل بيكزاده» و از فعالان محفل «جهان انديشه» هستند كه كتاب نخست آنها به دليل نشر مطالبي در مغايرت با باورهاي ديني مردم تاجيكستان، موجب بروز جنجال در اين كشور مسلمان آسياي مركزي شده بود.

اين اعتراضها سرانجام منجر به تعطيلي محفل دانشگاهي« جهان انديشه» شد اما برخي از اعضاي آن، بار ديگر در مركز مطالعه روند هاي معاصر و آينده نگري تاجيكستان دور هم جمع شدند و به اتخاذ رويكردهاي ضد ديني و اظهاراتي در اين زمينه در رسانه ها پرداختند.

آنها تا آنجا پيش رفتند كه به صراحت خواستار جدايي دين از سياست و عدم مداخله و حتي اظهار نظر علما و روحانيون در امور سياسي و اجتماعي تاجيكستان شدند.

اين اظهارات همزمان با برخي مواضع و اقدامات مقامهاي دولتي تاجيكستان كه بر حفظ پوشش و آيين نياكان خود تاكيد دارند و گروهي، آن را نوعي مخالفت با پوشش كامل حجاب اسلامي و چادر در اين كشور تلقي كرده اند، موجب افزايش فشارها عليه دولت شده است.

برخي گزارشها حكايت از آن دارد با وجود آنكه در تاجيكستان هيچ قانوني مبني بر ممنوعيت استفاده از حجاب كامل اسلامي به تصويب نرسيده است، اما برخي ماموران دولتي و پليس، هنگام گشت زني در بازارها و مراكز تجاري يا ديدار با مردم در محله هاي شهرها و مناطق روستايي اين كشور بر ضرورت پرهيز بانوان تاجيك از پوشش كامل كه به عقيده آنان، مغاير با آيين نياكان است، تاكيد مي كنند.

انتشار چنين اخباري، موجب واكنش هايي در خارج از تاجيكستان از جمله مراجع مذهبي نظير آيت الله مكارم شيرازي در ايران و نيز، رسانه هاي افغانستان شده است اما دولت تاجيكستان تاكيد دارد كه چنين گزارشهايي صحت ندارد و دولت امامعلي رحمان نه تنها به آيين و باورهاي مردم كشورش احترام مي گذارد بلكه مصمم است هويت ملي آنها را تقويت كند.

« عبدالفيض عطايي»،از سخنگويان وزارت امور خارجه تاجيكستان هفته گذشته در واكنش به اظهار نگراني آيت الله مكارم شيرازي در باره اقدامات دولت اين كشور در باره پوشش اسلامي گفت:' قضاوت ايشان زودهنگام بوده است و معلوم مي شود اخباري كه در اين زمينه به اين شخصيت ديني رسيده، توسط گروههاي مغرض انجام شده است.حكومت تاجيكستان، به خصوص شخص رئيس جمهور براي دين اسلام احترام خاصي قائل است و ايشان همواره به ارزشهاي مذهبي احترام گذاشته است. »

عطايي افزود: «بزرگداشت ۱۳۱۰ سالگي امام اعظم (ابو حنيفه) پيشواي مذهب رايج در تاجيكستان، فعال بودن بيش از چهار هزار مسجد و همچنين ساخت بزرگترين مسجد آسياي ميانه در مركز شهر دوشنبه، همگي توسط رئيس جمهور و حكومت تاجيكستان عملي شده اند. همچنين چند روز پيش مسابقات قرائت قرآن در مركز شهر دوشنبه انجام شد كه نشانه فراهم بودن شرايط براي شهروندان به منظور رعايت آزاديهاي مذهبي آنها است.»

وي با تاكيد بر اينكه « مردم تاجيك و ايران داراي مشتركات فرهنگي ، ديني و زباني هستند و براي بزرگان گذشته خود احترام قائلند»، خاطرنشان ساخت: « مطمئنم اين اخبار مغرضانه كه برخي گروهها آنان را منتشر مي كنند، مانع گسترش روابط و همكاريهاي ميان تاجيكستان و ايران نخواهد شد، بلكه هر دو كشور با حسن نيت، برادري و دوستانه تلاش خواهند كرد تا مناسباتي را كه به نفع ملّت و مردم هر دو كشور باشد، توسعه دهند.»

با وجود اين توضيحات، روزنامه «هشت صبح افغانستان» دو روز پيش در گزارشي از آنچه كه آن را ايجاد محدوديت هاي ديني در كشور تاجيكستان خوانده بود، به شدت انتقاد كرد و از مقامهاي دوشنبه خواست « به جاي محدوديت در ريش و حجاب مردم، توجه خود را به رشد اقتصادي كشورشان معطوف كنند.»

اين گزارش، خشم «عبدالغفار يوسف اف» معاون كميته ديني تاجيكستان را برانگيخت و او ديروز در واكنش به گزارش اين روزنامه افغان، در رسانه هاي محلي تاجيكستان نوشت:«چنين دلسوزي هايي تنها با هدف ايجاد تفرقه و اغوا بين مسلمانان و همچنين بدنام ساختن ملت صلح پرور تاجيكستان مطرح مي شود.»

او در جوابيه خود در اين زمينه افزود:«اگر نشريه هشت صبح قابليت تحليل دارد، چرا وضع و حال افغانستان را تحليل و بررسي نمي كند، و براي بهتر شدن وضعيت اجتما عي و امنيتي كشور خود تلاشي نمي كند؟!»

اين مقام دولتي تاجيكستان تصريح كرد:«... دولت ما همه سعي و كوشش خود را مي كند كه تاجيكستان به سرنوشت افغانستان ، پاكستان ، سوريه و عراق گرفتار نشود و مسلمانان اين جمهوري در فضاي صلح و صفا و در آرامش و امنيت به سر ببرند.»

با اين حال، به نظر مي رسد فشارها در اين زمينه عليه دولت تاجيكستان، كار را به آنجا رسانده است كه اكنون دو تن از مقامهاي يك مركز فرهنگي كه به بيان اظهاراتي عليه دين شهره بودند، از مقام خود كنار گذاشته شده اند؛ هرچند «شادي باي عطا» معاون مركز مطالعاتي روندهاي معاصر تاجيكستان به خبرگزاري تاج نيوز گفته است كه او و «حفيظ خالق زاده» با درخواست خودشان از مسئوليت هدايت اين مركز دست كشيده و استعفا داده اند.

بسياري از صاحبنظران بر اين باورند كه اين اقدام و استعفاي اين دو فرد شاخص از مجموعه يادشده، با هدف جلب نظر افراد و تشكلهايي صورت گرفته است كه به تلاش برخي مقامهاي دولتي تاجيكستان براي محدودكردن شعائر ديني در جامعه اعتراض دارند.