«در حاشیه»بایدتعطیل‌میشدیا«شمعدونی»؟

 شمعدونی را از دو بعد می‌توان نقد کرد. ابتدا در بحث فنی که یکی از ضعیف‌های سیماست. دوم در  بحث مفهومی که یکی از آسیب‌های جدی در حوزه کارهای خانوادگی تلویزیون است.

*نقدی فنی بر شمعدونی

 برای شروع بحث را از نقد فنی آغاز می‌کنیم. اولین قدم در موفقیت یک مجموعه تلویزیونی انتخاب عوامل خوب برای یک مجموعه تلویزیونی است. این مسئله به هیچ وجه در «شمعدونی» درست از کار در نیامده است، چون بازیگرانی که برای آن انتخاب شده اند، اکثرا در این حوزه تبحر لازم را ندارد، حتی «حسن معجونی» که قبلا سابقه طنز داشته در نقش آفرینی خود موفق نبوده، چون اساسا شیوه بیان و ظاهر وی برای نقش‌های طنز جذابیت لازم را ندارد.

 درباره آتنه فقیه نصیری هم باید گفت؛ سروش صحت، یک انتخاب کاملا اشتباه را در این زمینه انجام داده، چون این بازیگر اساسا یک هنرپیشه نقش‌های جدی است. برای همین حضور وی در کار طنز به هیچ وجه باور پذیر نیست.

*نگاهی به کارگردانی

 مسئله دیگر به کارگردانی بر می‌گردد. این سریال در مقایسه با کار قبلی سروش صحت «ساختمان پزشکان» با یک افت محسوس مواجه است، به نحوی که مشخص است، کارگردان در هدایت بازیگران و تبدیل فیلمنامه به آنچه در تصویر می‌بینیم موفق نبوده است، حتی میزانسن‌های این کار هم به خوبی از کار در نیامده است. این ضعف را هم اینگونه می‌شود ارزیابی کرد، کارگردان می‌خواسته با دیالگو‌های سطحی تماشاگر را بخنداند. درباره دیگر بخش‌های فنی این کار همچون تصویربرداری و... هم باید گفت؛ کاری متوسط همچون دیگر کارهای تلویزیونی ارائه شده است.

*تخریب فرهنگ خانواده

 اما بحث اصلی، مفهوم این طنز است، قبل از «شمعدونی» سریالی با عنوان «در حاشیه» روی آنتن رفت که محور آن پزشکان بود و به برخی از آسیب‌هایی که در این عرصه وجود دارد، پرداخته می‌شد. در پخش این سریال تعدادی از پزشکان فریاد مظلومیت سر دادند که به شخصیت آنها توهین شده است، درصورتی که بسیاری از آن گفته‌ها، کاملا مطابق بر واقعیت بود و هر کسی با رفتن به بیمارستان‌ها قادر بود به راحتی این موضوع را مشاهده کند.

 اعتراضات به سریال «درحاشیه» تا به آنجا پیش رفت که جلوی پخش این سریال را گرفتند، هر چند در ظاهر به گونه‌ای دیگر نشان دادند، این ممنوعیت برای این روی داد تا خدای نکرده پزشکان به دروغ به نقدهایی که به آنها وارد شده متهم نشوند!

  اما سریال شمعدونی که مبنا را تخریب فرهنگ خانواده بنا نهاده به راحتی روی آنتن می‌رود و اعتراضی را هم در پی ندارد!؟ البته برخی نقدهای رسانه‌ای را در مطبوعات شاهدیم، اما به نحوی نبوده که کارگردان را مجبور به پاسخگویی کند.

*فاصله فراوان با سبک زندگی دینی

 تخریب فرهنگی «شمعدونی» را از چند منظر می‌توان ارزیابی کرد که جدی‌ترین شکل آن سبک زندگی است. در این طنز به هیچ وجه شاهد رفتار اسلامی از سوی بازیگران نیستیم، یعنی روابطی که بین اعضای خانواده ترسیم می‌شود در الگوی اسلامی و ایرانی نمی‌توان آن را مشاهده کرد. نکته جالب اینجاست که این تنها به بهانه خنداندن انجام شده است!؟ آیا می‌شود این توجیه را پذیرفت؟ این سوالی است که مسئولان سیما باید به آن پاسخ دهند، هرچند انگار آنها فرصت فکر کردن به این‌گونه مسائل را ندارند؟!

*بی احترامی به بزرگترها

 برای ادعای فوق مثال‌ها زیادی را می‌توان زد در هر قسمت سریال به وفور وجود دارد و تنها به چند نمونه اشاره می‌کنیم. پسر بچه خردسالی که در «شمعدونی» بازی می‌کند به تنها چیزی که اهمیت نمی‌دهد احترام به بزرگتر و والدین است که آنها را با اسم کوچک صدا می‌کند؟ برای این قضیه یک سئوال از سروش صحت داریم، واقعا خود وی فکر نکرده چنین شخصیت‌پردازی برای کودک ممکن است باعث ترویج رفتارهای وی شود.

*ترویج فمنیسم

 مطلب دیگر روابطی است که در این سریال بین همسران ترسیم شده، در این کار تنها چیزی که وجود ندارد احترام به حقوق همسر است و به شدت مروج فمنیسم، اتفاقی که متاسفانه در بسیاری از تولیدات تلویزیونی در حال روی دادن است و کسی نیز در مقام پاسخگویی به آن بر نمی‌آید! وقتی این قبیل رفتارها را در مجموعه‌هایی چون «شمعدونی» مخدوش و ضعیف نشان دادن شخصیت مرد که اساس خانواده است تا حدی در برخی سریال‌ها پیش می رود که به عنوان شاخصی به آن توجه ویژه دارند! آیا برای اینکه مردم را خنداند، حتما باید مردها را ترسو وزبون نشان داد؟

*تظاهر بی احترامی به والدین

 درباره رابطه فرزندان با پدران هم که بهتر است چیزی گفته نشود، چون هیچ احترام و ارزشی را نمی‌توان در آن مشاهده کرد. دختری که مشتاقانه و با ولع به دنبال شوهر است و پسری که برای پدرش به اندازه بقال سر کوچه نیز احترام قائل نیست؟

 ترویج بدحجابی مطلبی دیگر، که به بحث ظاهری شخصیت «شمعدونی» بر می‌گردد. در سریال، پوششی که برای خانم‌ها می‌بینیم با الگوی‌های اسلامی نزدیک نیست، حتی نوع روسری یا شال سرکردن آنها به نوعی مروج بد حجابی است!

*یک سئوال از رسانه ملی

 در پایان باید گفت؛ درباره این کار ضد ارزشی می‌توان نقدهای بسیاری را مطرح کرد، اما آیا این گفته‌ها قرار است به گوشی کسی برسد؟ آیا مسئولان سیما به نوعی با ساخت چنین کارهایی می‌خواهند در مقابل آثار مستهجن ماهواره مبارزه فرهنگی کنند؟ این سوال تنها یک جواب دارد، ساخت این قبیل کارها نه تنها ابزاری برای مقابله با تولیدات ماهواره نیست، بلکه با آنها همراهی نیز می‌کند.