فيلترينگ ناكارآمد؛ ماشين بزرگ توليد نارضايتي

الف: هم اكنون سيستم فيلترينگ كشور براي فيلتركردن سايت ها از دو مكانيسم مبتني بر فهرست داخلي و فهرست خارجي (احتمالا خريداري شده) استفاده مي كند.  فهرست داخلي كه بر اساس تصميمات دستگاه قضايي يا كميته سه نفره عمل مي كند، موضوع اين يادداشت نيست، چرا كه حداقل وجود مكانيسم شفاف در فيلترينگ اين گونه وب سايت ها و محدود بودن اين فهرست به سايت هاي سياسي معاند يا ضدمذهبي يا غيراخلاقي، يكي از نقاط قوت و يا كمتر قابل بحث و انتقاد فرايند فيلترينگ است.

آنچه مورد نظر است، بخش خارجي فيتلرينگ است كه بر مبناي مكانيسم غيرقابل توجيهي، ميليون ها سايت غير مرتبط با امور سياسي و حتي غيرمرتبط با امور ايران كه غيراخلاقي يا ضدمذهب يا ناهنجار نيستند را نيز فيلتر كرده است  (اساسا مسئولان فيلترينگ، وقت - و احتمالا تخصص - مطالعه اين همه سايت خارجي را ندارند كه آگاهانه آنها را فيلتر كرده يا مصداق سايت هاي با محتواي مجرمانه و غيراخلاقي دانسته باشند). اين مشكل احتمالا به دليل تنظيم نادرست نرم افزار خارجي خريداري شده (مثلا فرض كنيد در كنار فهرست سايت هاي مستهجن خارجي، اشتباها فهرست سايت هاي دسته بندي هاي ديگر نيز به فهرست فيلترينگ افزوده شده) و يا در صورت داخلي بودن آن، ناكارآمد بودن نرم افزار، بروز كرده است، به گونه اي كه در هر بار جستجوي اينترنت براي واژه هاي كاملا تخصصي در رشته هاي گوناگون از برق تا اقتصاد و از تاريخ تا پزشكي، كاربر در بسياري از موارد مراجعه خود، به صفحه فيلترينگ برخورد مي كند.

اين مشكل نه تنها براي محققان و خبرنگاران مشكل ايجاد كرده است، بلكه براي صنوف گوناگون نيز پرهزينه شده است. به عنوان مثال، گرافيست ها يا طراحان نيز در جستجوي تصويري موتورهاي جستجو نيز از همين عارضه فيتلرينگ بي دليل رنج مي برند.

مردم آزار و غيرمنطقي بودن اين سيستم تا آنجا گسترده شده كه در اكثر قريب به اتفاق مراكز دانشگاهي و دولتي كاربران از نرم افزارهاي ضدفيلتر استفاده مي كنند.

اما آنچه از حجم نارضايتي عظيمي كه اين سيستم به صورت لحظه اي توليد مي كند، هشداردهنده تر است، نااميدي كاربران از اصلاح سيستم است. ديگر كمتر اعتراضي نسبت به وضعِ به وضوح مشكل دار كنوني شنيده مي شود و كمتر انتقادي در اين مورد منتشر يا گفته مي شود. گويا كاربران اينترنت، ناشنوا بودن مسئولان مربوطه نسبت به مشكلات موجود را به صورت پيش فرض قبول كرده و صرفا در حال جستجوي روزنه اي براي گذر از فيلترينگ غيرمنطقي هستند.

و اما همه اين موارد تا يكي دو هفته پيش ادامه داشت و از آن زمان مشكلي ديگر نيز اضافه شده است. طي روزهاي گذشته و به دليل تصميم غيركارشناسي مرجعي نامشخص، سرعت تبادلات امن به حداقل ممكن كاهش يافته، و يا غيرممكن شده است. مي توان حدس زد كه اين مرجع نامشخص به دليل ناتواني در جلوگيري از عبور كاربران از سيستم مردم آزار فيلترينگ، دست به انتحاري فني زده و تمام تبادلات امن را غير ممكن كرده است. احتمالا استدلال مرجع مذكور اين بوده كه از آنجاييكه برخي از كاربران اينترنت از طريق وي.پي.ان و تكنولوژي هاي مرتبط از فيلترينگ عبور مي كنند - كه هم اكنون اكثر اين كاربران نيز نه ضدانقلاب كه كاربران عادي اينترنت هستند و دليل اين وضعيت هم فيلترينگ مردم آزاري است كه شرح آن در سطور قبلي رفت - تصميم به غيرفعال كردن كل تبادلات امن گرفته است و كيست كه نداند اين محروم سازي ها چه مقدار خسارت بار است و استفاده از امكانات چند هزار سايت تجاري و فني و ... بر اثر اين تصميم اخير غير ممكن شده است.

گويا كسي بايد به مسئول فني فيلترينگ كشور اين مساله به غايت واضح را يادآوري كند كه لباسي كه برتن فيلترينگ كشور پوشانده است تا چه ميزان مضحك و تا چه ميزان بر قامت ملت فهيم ايران ناراست مي آيد.

وزير ارتباطات و مسئولان فني مربوطه به خاطر ناكارآمدي سيستم فيلترينگ در فيلتر كردن اشتباهي يا غيرمعقول ميليون ها سايت غير سياسي و حتي غيرمرتبط با امور ايران و ايجاد نارضايتي شديد در كاربران اينترنت كه هم اكنون طيف وسيعي از اقشار باسواد جامعه را دربرمي گيرد، شايسته توبيخ هستند.

ماشين بزرگ نارضايتي ساز فيلترينگ، همانند برخي ماشين هاي نارضايتي ساز ديگر عرصه عمومي، بايد اصلاح شود، اگرنه، انرژي منفي روزانه اي كه اين ماشين ها توليد مي كنند، ممكن است، روزي به صورت اشتباهي و اتفاقي، بر روي دستگاه هاي ديگر آزاد شود.