نگاهی به سریال «جاودانگی»

به گزارش سرویس نقد رسانه 598 به نقل از بولتن نیوز؛ سریال «جاودانگی» با محوریت زندگی نامه شهید محمد جواد تندگویان به کارگردانی قاسم جعفری در بیست قسمت (از شب اول  تا  بیستم محرم) از شبکه سوم سیما پخش می گردد. این سریال از جمله سریال هایی است که بر مبنای زندگی واقعی شهید محمد جواد تندگویان ساخته شده است.این مجموعه البته سعی داشته تا از خاصیت های شعاری فاصله بگیرد و فضایی رئال را برای بیننده خود ترسیم نماید.این گونه روایت ها که بر اساس واقعیت های موجود مثل زندگی واقعی افراد تولید می شوند،باید از فاکتورهای مناسبی برای جذب مخاطب برخوردار باشند.خاصیت شعاری نیز بخشی از همان مواردی است که موضوعاتی از این قبیل ناخودآگاه به آن مبتلا می شوند.با توجه به این که سال های بسیاری از واقعیت زندگی این شهید گذشته است،رسیدن به تصویری قابل قبول از ماجرای چنین زندگی به هر حال کمی دشوار است. از منظر پرداخت روایت می توان گفت که نویسنده باید برداشتی صحیح از یک زندگی واقعی و ترکیب آن با تخیل داشته باشد. البته نویسنده در این اثر تلاش مناسبی برای بیان تصویری این موضوع داشته است و تا حد ممکن تاکید روایت را بر سادگی استوار کرده است. این سریال اما در بخش هایی که به زمان انقلاب و فعالیت های افراد در آن دوران می پردازد  نیز اندکی دچار شعارزدگی شده است و به صورت گذرا و نه با عمقی بیشتر به تصویر کشیده شده است.گاهی اوقات شاید بیننده در چنین مواقعی دچار نوعی دلزدگی شود که علت بیان این تصاویر و به سرعت چیست. این توقع البته از سوی بیننده وجود دارد که موضوعاتی از این دست هر چه بیشتر به واقعیت نزدیک شوند و به واقع انتقال فضای واقعی برای مخاطب به هر حال دوست داشتنی تر است.

روایت این مجموعه البته دارای نکات مثبتی نیز هست که وارد شدن هدی به دنیای پدرش را می توان در این دسته قرار داد.هدی در زمان کودکی و زمانی که می فهمد پدر برنمی گردد،سعی می کند تا از طریق دنیای ذهنی خود به فعالیت های پدرش دست پیدا کند.اینجا در واقع همان نقطه ای است که یک روایت صحیح می تواند اثر را از نزدیک شدن به منجلاب تکرار رها نماید.وجود هدی دختر شهید تندگویان در این قسمت اتفاقا به طور مناسبی به کار گرفته شده است و حس نزدیک تر شدن به واقعیت را متبلور ساخته است.بازی روان و باورپذیر بازیگر کودک این مجموعه نیز توانسته بخش های مهمی را برای بیننده پاسخ گو باشد.به واقع بازی ها در این مجموعه می توانست بهترین نکته برای برقرای حسی بین بیننده و مفهوم مجموعه داشته باشد.البته کارگردان می توانست به راحتی از وجود چهره های شناخته شده بیشتری استفاده کند،اما این فرصت را هم ایجاد کرده است تا چهره های جدید هم در این عرصه خودنمایی کنند.   

از ویژگی های مهم این سریال می توان به سادگی در روایت و همچنین بهره گیری کارگردان از بازیگران ناآشنا در کنار بازیگران شناخته شده نام برد.این خصوصیت سبب شده که فضای سریال برای مخاطب باورپذیر و ملموس باشد.کارگردان در واقع سعی داشته تا با توجه به موضوع اصلی سریال که زندگی واقعی یکی از شهداست،موقعیتی عادی و ملموس را پیش روی بیننده قرار دهد. گرچه سریال با توجه به درونمایه اصلی خود که ملودرام است به فضای اشک و اندوه نزدیک شده است ولی به هر حال این امتیاز را دارد که به اجبار نمی خواهذ این احساس را به بیننده منتقل کند. به واقع همان نکته سادگی که در ابتدا به آن اشاره شد می تواند الگوی اصلی کارگردان برای بیان مفاهیم خود در این سریال باشد.

نکته قابل اشاره که معمولا سازندگان سریال ها هنوز از آن رنج می برند،استفاده از لوکیشن هایی است که اکنون ویران شده و به مکان های دیگری تبدیل شده اند.  به تصویر کشیدن این صحنه ها به هر حال دشوار است و از نگاه بیننده امروز جا نمی ماند؛بنابراین کوچکترین خطایی در این زمینه می تواند به مشکلات عمده بعدی برسد.البته در این سریال سعی شده تا فضاها در مکان های بسته گرفته شود و از این منظر تا حدودی از ایرادات احتمالی کاسته شود.این که در بخش بعدی هدی باز هم وارد دنیای خاطرات پدرش می شود نیز قابل بررسی است چون همان روند اولیه که در کودکی ادامه داشت،باز هم در اینجا به مسیر خود ادامه می دهد و اگر چه کمی شعاری است اما تلفیق واقعیت و رویا را حداقل به شکل اغراق نشده ای نمایان کرده است. رسیدن قرآن پدر به دست هدی از طرف یکی از همرزم های گدر در زمان جنگ،بخشی است که قصه بر آن استوار شده است و اتفقا انتخاب مناسبی برای روایت است.

این سریال برای کارگردانی که سابقه بسیاری در کارگردانی مجموعه و فیلم داشته است،می تواند تجربه ای مهم در بیان تصویری یک زندگی نامه داشته باشد اما به نظر می رسد تاکید کارگردان به هر حال بر سادگی روایت بوده تا بیننده از اغراق بیش از حد فاصله بگیرد. ارتباط مخاطب با این سریال به اندازه کافی بوده و پیش بینی می شود «جاودانگی» مخاطبانی بیش از یک قشر خاص را در برگیرد.