ملک سلمان پا جای پای ملک عبدالله گذاشت

به گزارش پایگاه 598 به نقل از ایرنا، قیمت های جهانی نفت از ۶ ماه پیش به شدت افت کرد.

هر بشکه نفت خام بیش از نیمی از ارزش خود در خردادماه ۱۳۹۳ را از دست داد و از ۱۱۰ دلار در آن زمان، چندی قبل به اندکی بیشتر از ۴۰ دلار رسید و اکنون نیز نزدیک ۵۰ دلار به فروش می رسد.

تحلیلگران دلایل گوناگونی را برای این کاهش عنوان می کنند و طیف گسترده یی از متغیرها را در آن دخیل می دانند.

برخی کارشناسان مسایل بازار نفت و گاز، تصمیم های تازه عربستان سعودی و رفتارهای این کشور نفت خیز را متغیری بسیار تاثیرگذار بر بازار انرژی دانسته و تاکید دارند خط مشی های سیاسی و اقتصادی این کشور که اهدافی ویژه را دنبال می کند، به شیوه چشمگیری بر بازار نفت موثر افتاده و تا اندازه ای نیز موفق بوده است.

شماری از تحلیلگران نیز این تاثیرگذاری را موقتی می دانند و آینده بازار انرژی را متاثر از عوامل دیگر می بینند.

 تاکتیک های عربستان در بازار انرژی

کشور پادشاهی عربستان سعودی در کنار فدراسیون روسیه از بزرگ ترین صادرکنندگان نفت خام در جهان است که سهمی نزدیک به ۱۰ میلیون بشکه (در منابع گوناگون از ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تا ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز) از بازار نفت را در اختیار دارد.

نفت، بیش از ۹۰ درصد صادرات عربستان و نزدیک به ۸۰ درصد درآمدهای دولت این کشور را تشکیل می دهد. ریاض با رفتارهای چند ماه گذشته خود اثبات کرد به هیچ روی حاضر نیست از منافع خود چشم بپوشد یا بخشی از بازار را از دست بدهد؛ به همین سبب تلاش می کند از رقیبان خود به روش های گوناگون در فروش پیشی بگیرد و حتی آنها را به زمین بزند.

مقام های عربستانی تلاش می کنند از شیوه هایی همچون افزایش عرضه بیش از تقاضا یا دادن تخفیف های اغواکننده نبض بازار را در اختیار داشته باشند.

مدت ها است عربستان سعودی بیش از سهم خود در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) تولید می کند و بازار را اشباع کرده است.

گرچه طی چند هفته گذشته قیمت نفت از ۴۰ دلار در هر بشکه بالاتر رفت به طوری که بیستم بهمن قیمت سبد نفتی اوپک ۵۳ دلار و ۵۸ سنت اعلام شد، اما پس از اعلام تصمیم «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه تازه عربستان برای تخفیف دادن به مشتریان آسیایی، دوباره قیمت نفت افت کرد.

به گزارش خبرگزاری انگلیسی «رویترز»، شرکت نفتی عربستان «آرامکو» قیمت نفت خود در بازار آسیا را برای تحویل در ماه مارس (اسفند- فروردین) ٩٠ سنت کاهش داد و به پایین ترین رقم بیش از یک دهه ی گذشته رساند.

تخفیف ۲.۳ (۲ ممیز سه دهم) دلاری این شرکت برای فروش نفت در بازار آسیا نسبت به نفت پایه عمان بالاترین تخفیف ارایه شده به مشتریان آسیایی از سال ٢٠٠٣ میلادی (۱۳۸۲ خورشیدی) تاکنون به شمار می رود.

عربستان قیمت نفت خود در بازار اروپا را نیز ٧٠ سنت کاهش داد تا میزان تخفیف نفت این کشور نسبت به نفت برنت به ۳.۹۵ (سه ممیز ۹۵ صدم) دلار برسد.

این برای نخستین بار از زمان به قدرت رسیدن ملک سلمان است که عربستان قیمت نفت خود را کاهش می دهد و به معنای این است که پادشاه تازه عربستان قصد دارد سیاست پادشاه پیشین برای عرضه نفت ارزان را ادامه دهد.

ابقای «علی النعیمی» وزیر نفت عربستان، نیز نشان داد همچون گذشته تصمیم گیری های سیاسی ریاض در حوزه نفت ادامه خواهد یافت.

 تحلیل ریاض از مسایل منطقه و جهان

مقام های عربستانی دلایل گوناگونی برای ادامه خط مشی های نفتی خود دارند اما به باور بسیاری از کارشناسان مستقل بازار انرژی، این نگاه خودمحورانه مقام های عربستانی نه فقط هیچ دستاورد بلندمدتی برای این کشور نخواهد داشت بلکه همانطور که «اندی هال» تحلیلگر شناخته شده بازار نفت، می گوید سرانجام آسیب های غیر قابل جبران به عربستان وارد خواهد شد.

روزنامه انگلیسی «گاردین» ۲ هفته پیش در تحلیل سیاست های عربستان سعودی برای تولید بیش از تقاضای بازار و تخفیف به خریداران می نویسد مقام های عربستانی مدعی اند می توانند هشت سال قیمت پایین نفت را تحمل کنند زیرا ذخایر خوبی در اختیار دارند اما اگر عربستان نتواند از هزینه های جاری خود کم کند آنگاه باید گفت زمان تحمل این قیمت به نصف یا کمتر کاهش می یابد.

برخی کارشناسان مانند نویسندگان مقاله گاردین، تلاش های عربستان را اقدامی سیاسی در برابر ایران می دانند تا با پایین نگاه داشتن قیمت نفت به منظور کاهش منابع مالی و ظرفیت های ایران، از تبدیل این کشور به قدرت بی رقیب خاورمیانه جلوگیری کند.

همچنین عربستان با این اقدام چالش هایی را برای ایران و روسیه به دلیل کمک های بی قید و شرط آنها به دولت سوریه پدید می آورد.

نشریه آمریکایی «نیویورک تایمز» چند روز پیش در گزارشی نوشت عربستان سعی می کند با استفاده از نفوذ خود در بازار نفت به روسیه آسیب های جدی وارد کند تا با فشار آوردن بر «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه، حمایت وی از رییس جمهوری سوریه را قطع کند.

مقام های روسی اعلام کردند تثبیت قیمت های نفت در سطح کنونی سالانه بیش از ۴۵ میلیارد دلار از درآمد این کشور کم می کند.

از سوی دیگر، عربستان سعودی به خوبی می داند با روند کنونی فروش نفت دیری نمی گذرد توانایی این کشور برای صادرات کاهش می یابد (کارشناسان این دوره را ۱۰ تا ۳۰ سال بیان کرده اند).

به همین دلیل، پادشاه سعودی تاکید دارد با توجه به نیاز کنونی بازار به نفت باید هر چه زودتر بیشترین منافع را از ذخایر سهل الوصول (نفت ارزان) به دست آورد.

برخی افراد آشنا به بازار نفت باور دارند تا چند سال آینده به دلیل پیشرفت فناوری در حوزه انرژی و افزایش تولید و استقبال از نفت شیل (رسی یا شنی) در آمریکا و روسیه و دیگر نقاط جهان، هزینه های استخراج کاهش و میزان عرضه نفت افزایش خواهد یافت و نفت خاورمیانه و اوپک مشتریان بالقوه ی خود را از دست خواهد داد.

به همین دلیل، مهمترین انگیزه و محرک برای مقام های عربستانی در تولید بیش از نیاز یا دادن تخفیف به مشتریان، پایین نگاه داشتن قیمت و حفظ بازار و خریداران به هر قیمتی است تا از یک سو روند انباشت سرمایه از راه فروش نفت خام را ادامه دهند و از سوی دیگر از به ثمر رسیدن سرمایه گذاری ها و پروژه های تولید نفت از روش های غیرمتعارف مانند نفت شیل جلوگیری کنند.

به گل نشستن سرمایه گذاری در تولید نفت شیل

به نظر می رسد تاکنون این رویکرد عربستان بر ابعاد گوناگون بازار نفت تاثیر گذاشته است زیرا در حالی که تا ۲ ماه پیش روند سرمایه گذاری، حفر چاه، استخراج و عرضه نفت غیرمتعارف در آمریکا رو به افزایش بود اما چند روز پیش شبکه آمریکایی «بلومبرگ» گزارش کرد شمار سکوهای حفاری چاه نفت در آمریکا به پایین ترین سطح از دسامبر ۲۰۱۱ میلادی (دی ۱۳۹۰) تاکنون رسیده است.

بر این پایه، شرکت خدمات نفتی آمریکایی «بیکر هیوز» هفدهم بهمن ماه اعلام کرد طی هفت روز گذشته در آمریکا ۸۳ سکوهای حفاری نفت تعطیل شد و شمار آنها به ۱۱۴۰ مورد رسید.

این کاهش در شرایطی است که ۹۴ سکو نیز یک هفته پیش از آن تعطیل شده بود.

طی ۶ ماه گذشته در آمریکا بیش از یک هزار میلیارد دلار سرمایه از صنعت نفت بیرون رفته و سفارش خرید نزدیک به ٢٠ هزار مته و دکل حفاری نیز لغو شده است.

در همین زمینه، روزنامه «فایننشیال تایمز» انگلیس گزارش کرد پس از کاهش سرمایه گذاری شرکت های نفتی «توتال» و «بریتیش پترولیوم» و غیرفعال شدن ٩٤ دکل حفاری نفتی در آمریکا، «استات اویل» نیز سرمایه گذاری نفتی خود را کاهش می دهد. این شرکت، بزرگ ترین گروه انرژی نروژی است که سرمایه گذاری خود را کاهش می دهد.

عربستان تعطیلی سکوهای حفاری در کنار کاهش سرمایه گذاری شرکت های بزرگ نفتی را همسو با استدلال خود در مخالفت با کاهش تولید اوپک می داند و بر این باور است که کاهش تولید اوپک قیمت را افزایش نمی دهد بلکه سبب می شود نفت اعضای اوپک به وسیله بازیگران تازه جایگزین شود و بازار در بلندمدت از دست برود.

روند کنونی کاهش تولید نفت از چاه های غیرمتعارف آمریکا نشان می دهد عرضه نفت در آینده کاهش خواهد یافت و همین موضوع از هم اکنون تاثیر خود را بر جا گذاشته است.

البته در این شرایط، به نظر می رسد افزایش قیمت ها تا سطحی متعادل در آینده ادامه داشته باشد.

اوپک چند روز پیش اعلام کرد در سال پیش رو عرضه نفت کشورهای خارج از اوپک روزانه ۸۵۰ هزار بشکه افزایش خواهد یافت که این رقم از برآورد پیشین این سازمان کمتر بود و دلیل آن نیز کاهش عرضه نفت آمریکا است.

به نظر می رسد پیش بینی های اوپک دارای پایه واقعی باشد زیرا شمار سکوهای حفاری در آمریکا رو به کاهش است و بیشتر شرکت های نفتی اعلام کرده اند سرمایه گذاری نفتی خود را کاهش می دهند و در آینده تولید آنها کمتر می شود.

در چنین شرایطی سیاست های عربستان شاید در کوتاه مدت تاثیرگذار باشد اما در فرجام، بازار انرژی بر پایه عرضه و تقاضا به قیمت ثابت خود خواهد رسید.