اوراق مشارکت و سود آن مشمول خمس می شوند؟

به گزارش پایگاه 598 به نقل از تراز، یکی از سوالات در خصوص خمس این است که آیا به سرمایه هایی مثل اوراق مشارکت خمس تعلق می گیرد یا خیر؟ از آنجایی که بسیاری از افراد امروز با این اوراق سر و کار دارند دانستن حکم شرعی آن از اهمیت به سزایی برخوردار است.

چند سوال در این رابطه به ذهن می رسد.

- آیا به اوراقی که خریداری شده و فعلاً در دسترس نیست و نمی توانیم دریافتشان کنیم خمس تعلق می گیرد؟

- به سود حاصل از آن چطور؟

- اگر سود را قبل از سال خمسی بگیریم و خرج کنیم حکمش چیست؟

پاسخ:

* اوراق مشارکت مانند سرمایه است. در سرمایه اینطور بود که اگر به اصل آن خمس تعلق می گرفت و بعد با آن تجارتی انجام می شد اصل و سود سرمایه خمس داشت. اینجا هم حکم دقیقاً همینطور است.

** نکته دیگر اینکه بر فرض نوز خمس به آن سرمایه تعلق نگرفته باشد یعنی سال خمسی بر آن نگذشته است. حالا اگر با آن سپرده گذاری کند، چنانچه سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد.

البته بنابر نظر از فقها باید امکان برداشت وجود داشته باشد وگرنه ‏به هنگامی که امکان برداشت باشد، اگر تا سر سال خمسی صَرف در (مؤونه خرج و مخارج زندگی) نشود، خمس دارد.

*** سود اوراق مذکور جزو درآمد سال به شمار می‌آید، پس اگر قبل از سال خمسی هزینه شود خمس ندارد ولی اگر چیزی از آن باقی بماند خمس دارد. البته  در هر حال، چنانچه دسترسی به این سرمایه ندارد یا قبل از دریافت سرمایه، در پرداخت خمس آن دچار زحمت می‌شود، می‌تواند زمانی که اصل پول را دریافت کرد، خمس را بپردازد.

 

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال:

آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

اگر اصل پول و سود حاصله سر سال خمسی قابل وصول نباشد، جزو درآمد سال وصول است که ‏به هنگامی که امکان برداشت باشد، اگر تا سر سال خمسی صَرف در مؤونه نشود، خمس دارد.

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

اصل پول پس از وصول باید تخمیس شود و اما سود آن چنانچه از هنگام دریافت تا سال خمسی صرف در مؤنه نشود خمس دارد.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

۱- اگر به اصل پول، خمس تعلق گرفته باشد و بعد از آن، سپرده گذاری کنند هم اصل پول خمس دارد و هم سود آن.

۲- اگر پول سپرده، از درآمد همان سال بوده و سپرده گذاری کرده، چنانچه سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد و سود آن نیز اگر قبل از سال خمسی هزینه شود خمس ندارد ولی اگر چیزی از آن باقی بماند خمس دارد.

آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

 ۱- خمس دارد.

۲- سود جزو درآمد سال است.

آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

در فرض سؤال، اوراق مذکور در حکم سرمایه است و مادامی‌که دسترسی به آن ندارد خمس آن واجب نیست.