چرانشست‌اتحاديه‌اروپا‌عليه‌ايران‌بي‌نتيجه‌ماند؟

رجانیوز - در حالی که تصور می شد اتحادیه اروپا در نشست روز دوشنبه (23 آبان/ 14 نوامبر) خود حتما تحریم های یک جانبه علیه ایران را تشدید خواهد کرد، وزرای خارجه اروپا عملا هیچ تصمیمی در این باره اتخاذ نکردند و بحث در این باره را تا 15 روز دیگر (اول دسامبر 2011) به تعویق انداختند.

منابع غربی روز گذشته از بروکسل گزارش دادند که وزرای خارجه اتحادیه اروپا در نشست روز دوشنبه (23 آبان/ 14 نوامبر) خود نتوانستند تصمیمی درباره ایران اتخاذ کنند و گفتند که تا 15 روز دیگر در این باره صبر می کنند.

بر اساس اين گزارش‌ها، مقام های اروپایی پس از پایان این نشست، مجموعا بر سه نکته تاکید کردند.

نخستین نکته این بود که از ایران خواستند درباره گزارش اخیر آژانس با این نهاد بین المللی وارد مذاکره شود. وزرای خارجه 27 کشور عضو اتحادیه اروپا با صدور بیانیه ای از ایران خواستند با ارائه توضیح، نگرانی های موجود درخصوص ماهیت برنامه هسته ای را از طریق همکاری با آژانس و شرکت در مذاکرات جدی در این رابطه، برطرف سازد.

دومین نکته این بود که تمام وزرای خارجه اروپایی به جز وزیران خارجه هلند و انگلیس، به صراحت مخالفت خود را با هرگونه بحث درباره حمله نظامی به ایران اعلام کردند. شدیدترین مخالفت را در این زمينه "آلن ژوپه" وزیر خارجه فراسه ابراز کرد. بنا بر گزارش خبرگزاری فرانسه از بروکسل، آلن ژوپه گفت: «گزینه نظامی برای مقابله با برنامه هسته ای ایران بدتر از بد است. گزینه نظامی ما را به ادامه خشونتی پیش خواهد برد که نمی توان آن را کنترل کرد».

"گیدو ویستروله" وزیر خارجه آلمان هم به صراحت کشورش نه فقط با حمله نظامی به ایران مخالف است بلکه حتی عقیده دارد درباره آن حرف هم نباید زد. ویستروله گفت: «تصور ما این است که حمله نظامی نتیجه ای معکوس خواهد داشت. ما با آن مخالفیم و حتی درباره صحبت درخصوص آن نیز هشدار می دهیم. ایران این حق را دارد که از انرژی هسته ای بطور صلح آمیز استفاده کند. اما وظیفه ایران اجتناب از دستیابی به تسلیحات هسته ای و شفاف سازی در این خصوص است».

"ژان اسیلبورن" وزیر خارجه لوگزامبورگ هم گزینه نظامی را رد کرده است. وی می گوید: «ما با موضع وزیر دفاع امریکا که گفت گزینه نظامی منتفی است موافقیم. من سوال می کنم چرا این گزینه منتفی است؟ زیرا اهداف مورد نظر را محقق نمی کند و پیامدهای فاجعه باری خواهد داشت».

اما در عین حال وزرای خارجه دو کشور انگلیس و هلند گفته اند که گزینه نظامی را منتفی نمی دانند.

"ویلیام هیگ" وزیر خارجه انگلیس گفته است: «همه گزینه ها باید مورد بررسی قرار گیرند. ما در این لحظه گزینه را حمله نظامی را بررسی نمی کنیم. ولی می گوییم که همه گزینه ها در دست بررسی است». "اوری روزنتال" وزیر خارجه هلند هم در مورد گزینه نظامی تاکید کرد: «فکر می کنم به یقین داریم درخصوص مسئله افزایش تحریم ها صحبت می کنیم. این امر، اگر اصلاً شدنی باشد، باید از طریق سازمان ملل متحد صورت گیرد. من نیز تصور نمی کنم که ما باید در حال حاضر تمامی گزینه ی دیگری را رد کنیم».

و آخرین نکته این است که تقریبا همه مقام های حاضر در این نشست تاکید کردند ظرف چند هفته آینده تحریم های جدیتری علیه ایران اعمال خواهد شد. ویستروله گفت: «تحریم ها اجتناب ناپذیرند و تحریم های سخت تر در صورتی که ایران به امتناع از همکاری با آژانس ادامه دهد نیز غیر قابل اجتناب خواهند بود». "کاترین اشتون" هم بر تشدید تحریم ها تاکید کرده است. وی گفت: «ما رویکردی دو گانه در برخورد با ایران در پیش گرفته ایم. ما همچنان بر اهمیت ادامه گفت وگوها تاکید داریم. من منتظر دریافت پاسخ دکتر جلیلی به نامه ای هستم که چندی پیش برای وی ارسال کردم و در عین حال به فشارها و تحریم ها علیه ایران ادامه خواهیم داد تا ایرانی ها بدانند که ما برای حل این مسئله تا چه اندازه جدی هستیم».

وی در مصاحبه ای دیگر با شبکه تلویزیونی العالم که روز 24 آبان انجام شده با صراحت بیشتری می گوید که اروپا تحریم های جدید خود را علیه ایران نهایی کرده است. اشتون به العالم گفت: «بیانیه پایانی نشست وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل علیه ایران به مرحله تهیه رسیده است تا ظرف چند روز یا چند هفته آینده مجازات های جدیدی علیه تهران برقرار شود. ما برای تصویب نهایی این بیانیه آماده می شویم».

اما بر اساس نوشته سايت ايران هسته‌اي، برخي از کارشناسانی عقیده دارند در مجموع سه عامل موجب شد اروپایی ها فعلا از اتخاذ تصمیم درباره ایران خودداری کنند.

1- عامل اول این است که درون اتحادیه اختلاف هایی مهم درباره راهبرد صحیح مواجهه با ایران وجود دارد. اگرچه تقریبا همه اروپایی ها معتقدند که باید تحریم ها را یک مرحله شدیدتر کنند اما مشخصا در این زمينه که آیا اتحادیه اروپا باید بر روی میز بودن گزینه نظامی علیه ایران تاکید کند یا نه، هیچ اتفاق نظری وجود ندارد.

گزارش ها نشان می دهد فقط انگلیس و هلند عقیده دارند که اتحادیه اروپا باید عبارت امریکایی "همه گزینه ها روی میز است" را به ادبیات رسمی خود درباره ایران اضافه کند اما بقیه اعضا بر تداوم راهبرد پیشین درباره نفی گزینه نظامی و تاکید بر استراتژی دو مسیره فشار-مذاکره اصرار دارند. به همین دلیل است که در بیانیه رسمی اتحادیه هم چیزی در تایید گزینه نظامی نیامده است.

اختلاف بعدی درون اتحادیه اروپا درباره نوع تحریمی است که باید علیه ایران اعمال شود. گروهی درون اتحادیه به سرکردگی انگلیس عقیده دارند تنها تحریم های موثر علیه ایران، تحریم در حوزه انرژی خواهد بود و اتحادیه باید وارد این فاز شود. اما گروهی دیگر درون اتحادیه که باز هم اکثریت را تشکیل می دهند، عقیده دارند ورود به این فاز لطمه های جبران ناپذیری به اقتصادهای بحرانی اروپا وارد خواهد کرد و به یک معنا پایان کار یورو خواهد بود. به عقیده این دسته، اگر بنا باشد تحریم جدیدی علیه ایران اتخاذ شود، نباید از تحریم های سمبلیک در حد اضافه کردن نام چند شرکت و فرد به فهرست قبلی فراتر برود.

2- دومین عامل این است که به عقیده کارشناسان مهم ترین چیزی که غربی ها منتظر آن هستند، این است که ایران، مذاکره با آژانس درباره موضوع ابعاد احتمالی نظامی و همچنین مذاکره هسته ای با گروه 1+5 را بپذیرد. تاکید دو روز پیش هیلاری کلینتون در این باره که ایران باید وارد مذاکره با آژانس شود و همچنین اظهار نظر روز دوشنبه کاترین اشتون که گفت منتظر پاسخ دکتر جلیلی به نامه خود است، نشان دهنده این است که تمام تلاش غربی ها، کشاندن ایران پای میز مذاکره است و از اتخاذ هر تصمیمی که به این موضوع آسیب بزند، خودداری خواهند کرد.

کارشناسان می گویند اروپا به شدت نگران آن است که ورود به فاز تحریم های جدید علیه ایران، باب مذاکرات جدید  ایران با 1+5 و آژانس را برای همیشه ببندد.

3- سومین عامل آن است که اروپایی ها عقیده دارند اعمال زودهنگام تحریم های یک جانبه علیه ایران به معنای آن خواهد بود که غرب رسما پذیرفته امکان تصویب هیچ قطعنامه جدید علیه ایران در شورای امنیت علیه ایران وجود ندارد.

کارشناسان می گویند امریکایی ها به اروپا توصیه کرده اند تا زمانی که رایزنی آنها با روسیه و چین جریان دارد، بهتر است از تصویب تحریم های یک جانبه علیه ایران خودداری کنند.