کد خبر: ۲۶۴۴۶
زمان انتشار: ۰۰:۴۴     ۲۳ آبان ۱۳۹۰
عليرضا احمدي*

واقعه غدير خم يکي از وقايع مهم تاريخ بشريت است که در اين واقعه جانشين بلافصل رسول مکرم اسلام حضرت محمد (صلي الله عليه و آله) از جانب ذات اقدس پروردگار عالميان، معرفي ومنصوب گرديد. به گونه اي که دراين واقعه، حجت بر تمام عالميان تمام شد و تکليف مسلمانان، بعد از وفات رسول مکرم اسلام (ص) مشخص گرديد و همگان به ولي و سرپرست و مقتداي خويش بعد از خاتم پيامبران (ص) آگاهي يافته و بر حقانيت آن واقف شدند.‏

در هجدهم ذي الحجه سال دهم هجري بود که پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله) دربيابان جحفه که معروف به غدير خم گرديد، بر فراز منبري از جهاز شتران بالا رفته و در ميان هفتاد هزار نفر از مسلمانا ن به تبعيت از آيه مبارکه «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللّهُ يَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْکَافِرِينَ» «اي پيامبر! آنچه را از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است (به مردم) برسان و اگر از اين کار، خودداري کني، رسالت خدا را تبليغ نکرده اي (از مردم در اداي اين رسالت، هراسي نداشته باش) زيرا خداوند تو را از خطرات آنها نگاه خواهد داشت. به درستي که خداوند، کافران لجوج را هدايت
نمي کند.» (1) آن گاه دستان امير مؤمنان حضرت علي عليه السلام را بالا برد و فرمود: جبرئيل از جانب خداوند مرا دستور داد تا اينکه بدون پرده بگويم: «أَنَّ عَلِيَّ بْنَ أَبي طالِبٍ أَخي‏‎ ‎وَ‎ ‎وَصِيّي‎ ‎وَ‎ ‎خَليفَتي (عَلي‏ أُمَّتي)‏‎ ‎وَالْإِمامُ‎ ‎مِنْ‎ ‎بَعْدي» «به درستي که علي بن ابي طالب، برادر، وصي و جانشين من در ميان امت و امام پس از من است.» ‏

و در ادامه نيز آن حضرت فرمود: ‏«فَاعْلَمُوا مَعاشِرَ النّاسِ أَنَّ اللَّهَ قَدْ نَصَبَهُ لَکُمْ وَلِيّاً وَإِماماً فَرَضَ طاعَتَهُ عَلَي الْمُهاجِرينَ وَالْأَنْصارِ وَ عَلَي التّابِعينَ لَهُمْ بِإِحْسانٍ، وَ عَلَي الْبادي وَالْحاضِرِ، وَ عَلَي‏الْعَجَمِيِّ وَالْعَرَبيِّ، وَالْحُرِّ وَالْمَمْلوکِ وَالصَّغيرِ وَالْکَبيرِ، وَ عَلَي‏ الْأَبْيَضِ وَالأَسْوَدِ، وَ عَلي‏ کُلِّ مُوَحِّدٍ، ماضٍ حُکْمُهُ، جازٍ قَوْلُهُ، نافِذٌ أَمْرُهُ، مَلْعونٌ مَنْ خالَفَهُ، مَرْحومٌ مَنْ تَبِعَهُ وَ صَدَّقَهُ، فَقَدْ غَفَرَاللَّهُ لَهُ وَلِمَنْ سَمِعَ مِنْهُ وَ أَطاعَ لَهُ.» «اي گروه مردم! بدانيد به درستي که خداوند، علي را از براي شما برانگيخته و او را دوست و امامي قرار داده است که طاعت او بر تمام مهاجرين و انصار و تابعين و بر غائبين و حاضرين در جلسه و بر عجم و عرب و آزاد و بنده و کوچک و بزرگ و بر سياه و سفيد، و بر هر شخص موحد خداپرست، لازم و دستور او نافذ است و از رحمت خدا دور باد کسي که مخالفت دستورات اورا نمايد و آمرزيده باد کسي که اوامر او را اطاعت کند و سخنان او را بشنود و پيروي نمايد.»‏

«مَعاشِرَالنّاسِ، َقَدْ بَلَّغْتُ ما أُمِرتُ بِتَبْليغِهِ حُجَّةً عَلي کُلِّ حاضِرٍ وَغائبٍ وَ عَلي کُلِّ أَحَدٍ مِمَّنْ شَهِدَ أَوْلَمْ يَشْهَدْ، وُلِدَ أَوْلَمْ يُولَدْ، فَلْيُبَلِّغِ الْحاضِرُ الْغائِبَ وَالْوالِدُ الْوَلَدَ إِلي‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ.» «اي گروه مردم! به درستي که من بيان کردم از براي شما آنچه را مأمور بودم بيان کنم و آنچه را گفتم، حجت است از براي شما که حاضر در جلسه مي باشيد و آنان که غايب از جلسه هستند و بر هر کس که حضور داشته باشد يا بعد به دنيا آيد. شما که سخنان مرا شنيديد به آنان که نشنيدند، بگوييد و پدرها به فرزندان خود گوشزد کنند تا روز قيامت.»

«مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّکُمْ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُصافِقُوني بِکَفٍّ واحِدٍ في‎ ‎وَقْتٍ واحِدٍ، وَقَدْ أَمَرَنِي الله عَزَّوَجَلَّ أَنْ آخُذَ مِنْ أَلْسِنَتِکُمُ‎ ‎الْإِقْرارَ بِما عَقَّدْتُ لِعَلِي أَميرِالْمُؤْمنينَ، وَلِمَنْ جاءَ بَعْدَهُ‎ ‎مِنَ الْأَئِمَّةِ مِنّي وَ مِنْهُ، عَلي ما أَعْلَمْتُکُمْ أَنَّ ذُرِّيَّتي مِنْ‎ ‎صُلْبِهِ» «اي گروه مردم! شما بيش از آنيد که در يک زمان با يک دست من بيعت نماييد. از اين روي‏‎ ‎خداوند عزوجل به من دستور داده که از زبان شما اقرار بگيرم و پيمان ولايت علي‎ ‎اميرالمؤمنين و نيز امامان پس از او را که از نسل من و اويند، محکم کنم؛ هما‎ن گونه که اعلام کردم ذريه من از نسل اوست‎.‎‏»

پيامبر مکرم اسلام (صلي الله عليه و آله) در ادامه خطاب به آنان فرمود:‏ «فَقُولُوا بِأَجْمَعِکُمْ: إِنّا سامِعُونَ مُطيعُونَ راضُونَ مُنْقادُونَ لِما‎ ‎بَلَّغْتَ عَنْ رَبِّنا وَرَبِّکَ في أَمْرِ إِمامِنا عَلِي أَميرِالْمُؤْمِنينَ وَ‎ ‎مَنْ وُلِدَ مِنْ صُلْبِهِ مِنَ الْأَئِمَّةِ. نُبايِعُکَ عَلي ذالِکَ بِقُلوُبِنا‎ ‎وَأَنْفُسِنا وَأَلْسِنَتِنا وَأَيْدينا. علي ذالِکَ نَحْيي وَ عَلَيْهِ نَموتُ وَ‎ ‎عَلَيْهِ نُبْعَثُ. وَلانُغَيِّرُ وَلانُبَدِّلُ، وَلا نَشُکُّ (وَلانَجْحَدُ)‏‎ ‎وَلانَرْتابُ، وَلا نَرْجِعُ عَنِ الْعَهْدِ وَلا نَنْقُضُ الْميثاقَ» «پس همه شما بگوييد: البتّه که سخنان تو را شنيده و پيروي مي کنيم و از آنها خشنوديم و بر آن گردن گذاريم و‎ ‎بر آنچه از سوي پروردگارمان در امامت اماممان علي اميرالمؤمنين و امامان ديگر - از‎ ‎صلب او - به ما ابلاغ کردي، با تو پيمان مي بنديم با دل و جان و زبان و دست هايمان. ‎با اين پيمان
زنده ايم و با آن خواهيم مرد و با اين اعتقاد برانگيخته مي شويم و‎ ‎هرگز آن را دگرگون نکرده، شک و انکار نخواهيم داشت و از عهد و پيمان خود برنمي‎ ‎گرديم.»

چون سخنان گهربار پيامبر اکرم (صلي الله عليه
و آله) به اينجا رسيد، صدا از مردم بلند شد: «وَعَظْتَنا بِوَعْظِ الله في عَلِي أَميرِالْمؤْمِنينَ وَالْأَئِمَّةِ الَّذينَ‎ ‎ذَکَرْتَ مِنْ ذُرِّيتِکَ مِنْ وُلْدِهِ بَعْدَهُ، الْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ وَ مَنْ‎ ‎نَصَبَهُ الله بَعْدَهُما. فَالْعَهْدُ وَالْميثاقُ لَهُمْ مَأْخُوذٌ مِنَّا، مِنْ‎ ‎قُلُوبِنا وَأَنْفُسِنا وَأَلْسِنَتِنا وَضَمائِرِنا وَأَيْدينا. مَنْ أَدْرَکَها‎ ‎بِيَدِهِ وَ إِلاَّ فَقَدْ أَقَرَّ بِلِسانِهِ، وَلا نَبْتَغي بِذالِکَ بَدَلاً‎ ‎وَلايَرَي الله مِنْ أَنْفُسِنا حِوَلاً. نَحْنُ نُؤَدّي ذالِکَ عَنْکَ الّداني‎ ‎والقاصي مِنْ اَوْلادِنا واَهالينا، وَ نُشْهِدُالله بِذالِکَ وَ کَفي بِالله‎ ‎شَهيداً وَأَنْتَ عَلَيْنا بِهِ شَهيدٌ» «ما را به فرمان خدا پند دادي در باره علي اميرالمؤمنين و امامان از نسل خود و او،‏‎ ‎که حسن و حسين و آنان که خداوند پس از آنان برپا کرده است. پس عهد و پيمان از ما‎ ‎گرفته شد از دل و جان و زبان و روح و دستانمان. هر کس توانست با دست وگرنه با زبان‎ ‎پيمان بست. و هرگز پيمانمان را دگرگون نخواهيم کرد و خداوند از ما شکستن عهد نبيند و نيز فرمان تو را به نزديک و دور از فرزندان و خويشان خود خواهيم رساند و خداوند‎ ‎را بر آن گواه خواهيم گرفت. و هر آينه خداوند بر گواهي کافي است و تو نيز بر ما‎ ‎گواه باش.» ‏

و در کتب شيعه و سني هم نقل شده که عمر بن خطاب دست اميرمؤمنان حضرت علي (عليه السلام) را گرفت و اين سخنان را گفت و بيعت نمود: «بخ بخ لک يا علي اصبحت مولاي و مولي کل مومن و مؤمنه» «به به، گوارا باد تو را اين مقام ارجمند. صبح نمودي در حالي که مولا و آقاي من و هر مرد مؤمن و زن مؤمنه مي باشي.»

و چون بيعت مردم با امير مؤمنان، حضرت علي (عليه السلام) در غدير خم انجام شد، خداوند متعال اين آيه شريفه را بر پيامبرش فرستاد:
«...الْيَوْمَ يَأسَ الَّذِينَ کَفَرُوا مِنْ دِينِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِينَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْکُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِيناً...» «امروز، روزي است که ديگر کفار از ضديت با دين شما مأيوس شدند، ديگر از آنها نترسيد، و تنها از من بترسيد، امروز است که دين شما را تکميل کردم، و نعمت خود را بر شما تمام نمودم، و امروز، روزي است که دين اسلام را براي شما پسنديدم‏.» (2)‏

در تفسير صافي از امام محمد باقر و امام صادق عليهما السلام نقل شده که اين آيه شريفه بعد از آنکه پيامبر اکرم (صلي الله عليه وآله) در غدير خم، علي (عليه السلام) را از جانب خداوند به وصايت و خلافت خود منصوب نمود، بر حضرت رسول (صلي الله عليه وآله) نازل گرديد و اين آخرين فريضه اي بود که در اسلام از طرف خدا بر بندگانش ثابت و برقرار گرديد. پس هر گاه کسي تمام فرايض الهي را بجا آورد و در قبول اين فريضه، سستي ورزد، هرگز خدا فرايض ديگر او را قبول نخواهد نمود زيرا دعوت به ولايت و قبولي آن از اوجب واجبات الهي خواهد بود. ‏

لذا همه ما وظيفه داريم تا با دل و جان و تمام اعضا و جوارح خويش از فرمان رسول گرامي
اسلام (ص) که برگرفته از فرمان پروردگار عالميان است، تبعيت نموده و در حفظ و حراست از واقعه غدير خم و تبليغ و ترويج آن در ميان همگان، کوتاهي ننماييم تا آنکه به سعادت ابدي که بالاترين درجه آن رضايت ذات اقدس پروردگار است، دست يابيم.‏ ان شاَء الله که تابع باشيم.

پي نوشتها:

1 -سوره مائده، آيه 67

2 - سوره مائده، آيه 5
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
انتشاریافته:
در انتظار بررسی: ۰
* نظر:
جدیدترین اخبار پربازدید ها