ایران در راه فضا؛ نگاهی به ۱۳ ماهواره و چهار کاوشگر ایرانی از سال ۸۶ تا امروز

این ماهواره نخستین ماهواره تصویربرداری ایران بود که تمامی مراحل طراحی، ساخت، تجمیع ، تست و آماده‌سازی برای پرتاب آن در داخل کشور انجام شده است. این ماهواره با ماهواره‌ بر "سفیر امید 2" به عنوان دومین ماهواره‌بر ساخت جمهوری اسلامی ایران در ارتفاع 260 کیلومتری سطح زمین قرار گرفت.

در این سال، همزمان با روز ملی فناوری فضایی، "سند سیاستگذاری هوافضای کشور" و ماکت شهرک فضایی در ایران رونمایی شد.

ماهواره ایرانی "نوید علم و صنعت" نیز در روز 14 بهمن ماه 90 پرتاب شد. پرتاب ماهواره سنجش از دور نوید با استفاده از ماهواره‌بر "سفیر نوید" از کلاس ماهواره‌بر سفیر 1-B'  که در سازمان هوافضای وزارت دفاع توسعه یافته، انجام گرفت.

این ماهواره در مقایسه با ماهواره های قبلی پرتاب شده از تکنولوژی کنترل وضعیت جدیدتری بهره‌مند بوده و پایداری آن چرخان است و سیستم رزولوشن تصویر‌برداری آن نیز افزایش یافته و سیستم توان آن نیز از طریق سلول های خورشیدی انرژی مورد نیاز آن را تامین می‌کند.

* سال 91؛ سال اجرای پروژه‌های گسترده فضایی

در سال 91 محققان کشور علاوه بر ارسال کپسول زیستی حاوی موجود زنده به فضا، طراحی و ساخت 9 ماهواره و سه ماهواره‌بر را نیز در دستور کار قرار دادند که بسیاری از آنها به مرحله نهایی رسید و آماده پرتاب شد تا ایران در جمع کشورهای صاحب فناوری ماهواره قرار گیرد.

در فروردین سال 91 ماهواره "نوید علم و صنعت" مأموریت 60 روزه خود را با موفقیت به اتمام رساند و در کنار آن نیز طراحی ماهواره "ظفر" توسط دانشگاه علم و صنعت، طراحی ماهواره "سپهر" دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، رونمایی از نمونه پروازی ماهواره "آت ست" دانشگاه امیرکبیر، پایان ساخت ماهواره "شریف ست" توسط دانشگاه صنعتی شریف، تکمیل ماهواره "فجر"، آغاز مطالعات ماهواره "ناهید"، "طلوع" و "زهره" از جمله اقدامات بخش فضایی کشور بوده است.

پژوهشگران صنعت هوافضای کشور همچنین ساخت ماهواره‌برهای "سفیر" و "سیمرغ" و کاوشگر 5 را نیز در دستور کار قرار داده‌اند.

ماهواره "ظفر" با ماهواره‌بر سیمرغ نیز در این سال با همکاری محققان صنایع الکترونیک ایران "صاایران" و دانشگاه علم و صنعت، مراحل تکمیلی و راه‌اندازی خود را گذراند.

ساخت ماهواره "فجر" که ماهواره‌ای متفاوت از ماهواره‌های دانشجویی چون "امید"، "نوید" و "رصد" بود نیز در سال 91 پیگیری شد.

ماهواره "فجر" با میکروموتورهای ایرانی با توان 200 و 300 نیوتن، در دانشگاه تربیت مدرس ساخته خواهد شد. این موتور ویژگی تغییر مداری را برای ماهواره ایجاد می‌کند.

در پنجمین روز از دهه فجر سال 91 و در مراسم بزرگداشت روز ملی فناوری فضایی، از مدل توسعه‌ای دو ماهواره "زهره" و "ناهید" با حضور رئیس‌جمهور وقت رونمایی شد.

پروژه ناهید، ماهواره‌ای تحقیقاتی است که با اهدافی از جمله طراحی، ساخت و آزمون مکانیزم بازشوندگی صفحات خورشید، طراحی و توسعه و آزمون بخش مخابراتی ارسال و دریافت اطلاعات در باند KU و توسعه و اجرای پروژه‌های مشترک چندرشته‌ای در قالب تیم‌های تخصصی به منظور توسعه سیستم‌های پیشرفته فضایی به اجرا درآمد.

در آن سال، ایران ساخت ماهواره "طلوع 1" را نیز در دستور کار قرار داد تا مقدمه‌ای باشد برای آنکه کشور به سمت عملیاتی‌تر شدن ماهواره‌های سنجش از دور حرکت کند.

در همین حال ساخت ماهواره‌بر "سیمرغ" که مأموریت پروژه سفیر 2 را بر عهده دارد، در مرحله آماده‌سازی قرار گرفت.

* ایجاد ارتباطات امن از طریق فناوری‌های فضایی

همزمان با روز ملی فناوری فضایی در دهه فجر 92 از دو ماهواره فضایی "تدبیر" و "خلیج فارس" رونمایی شد.

ماهواره مخابراتی "خلیج فارس" توسط دانشگاه صنعتی مالک‌ اشتر طراحی و ساخته شد که سازگار با بستر ارتباطی بی‌سیم زمین‌پایه کشور بوده و خدمات ارتباطی بی‌سیم ماهواره‌ای را به صورت امن و مطمئن با پوشش جغرافیایی ملی و یا منطقه‌ای ارائه می‌کند. این سامانه مجهز به پایانه‌های کاربری کوچک و سبک بوده و در شرایط بحران ناشی از حوادث و بلایای طبیعی نیز توسط نیروهای امدادی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ماهواره خلیج فارس برای برقراری خدمات ارتباطی امن، اختصاص باند باریک از نوع غیربلادرنگ یا ذخیره مورد استفاده قرار گرفته و سرویس پیام‌رسانی کوتاه را در داخل و یا خارج مرزهای ملی تامین می‌کند. افق آتی این طرح، تحقق یک منظومه ماهواره‌ای است.

ماهواره "تدبیر" نیز با مدیریت سیستمی سازمان فضایی ایران توسط مرکز تحقیقات فضایی دانشگاه علم و صنعت ایران به صورت 100 درصد بومی در مدت پنج ماه طراحی و ساخته شد. این ماهواره، مدل توسعه یافته ماهواره "نوید علم و صنعت" است و دارای مأموریت و قابلیت عکسبرداری با قدرت تفکیک مکانی است.

منبه: نسیم