حضور جنگجویان هفتاد و چهار کشور در جنگ عراق و سوریه

گروه داعش به رهبری ابوبکر البغدادی شامل دهها هزار جنگجو در سوریه و عراق می شود و جنگجویان خارجی درصد بالائی از نیروهای این گروه را در عراق و سوریه تشکیل می دهند. بنا به گفته کارشناسان گروههای اسلامی،‌ این گروه در سال 2006 در عراق و تحت عنوان « دولت اسلامی عراق » پایه ریزی شده است. بعد از آغاز انقلاب (شورش) سوریه و تشکیل گروههای جنگجو، بغدادی در سال 2013 اعلام کرد شاخه این گروه در سوریه با شاخه عراق ادغام شده اند و گروه «دولت اسلامی عراق و شام » را تشکیل داده اند.

دولت ترکیه که با اتهامات داخلی و خارجی بسیاری مبنی بر اینکه اجازه می دهد جنگجوهای خارجی از خاک ترکیه وارد سوریه شوند مواجه است این اتهامات را رد می کند و چند روز قبل هم رجب طیب اردوغان نخست وزیر این اتهامات را رد و تاکید کرد دولتش مانع از رفتن بیش از پنج هزار جنگجوی خارجی اسلامی برای جنگ به سوریه شده است.

اردوغان تاکیدکرده است دولتش «تمامی تدابیر لازم » را برای جلوگیری از رفتن جنگجویان از خاک ترکیه به سوریه اتخاذ می کند.  به عقیده ناظران سیاسی،‌ اگر ترکیه توانسته است از رفتن بیش از پنج هزار جنگجو به سوریه جلوگیری کند به طور قطع هزاران نفر از این جنگجویان توانسته اند از مرزهای ترکیه وارد سوریه شوند چون نوار مرزی میان ترکیه و سوریه بیش از نهصد کیلومتر است و کنترل امنیتی این مرزها مشکل است.

ضمن اینکه اساس در این باره که ترکیه در این زمینه صادق باشد تردید جدی وجود دارد.  در این راستا لطفی بن جدو وزیر کشور تونس فاش کرد شمار جنگجویان تونسی در سوریه بیش از 2400 نفر است و وزارتخانه اش از رفتن 8700، تونسی به سوریه جلوگیری کرده است. وی تاکید کرده است دولتش برای جلوگیری از رفتن جوانان تونسی به سوریه تلاش می کند. با همه اینها متوقف کردن عملیات انتقال جنگجویان ظاهرا سخت تر از آن چیزی است که دستگاههای اطلاعات بین المللی در ماههای اخیر با آن مواجه بوده اند چون در چند ماه اخیر جذب جوانان و ارسالشان به سوریه و عراق افزایش یافته است.

این تحولات کشورهای اروپائی را به شدت نگران کرده است چون آنها نگران بازگشت جنگجویان خارجی و تاثیرشان بر امنیت ملی این کشورها هستند. اردوغان دراین خصوص اعلام کرده است گروههای مسلح خارجی، تهدیدی برای امنیت ملی ترکیه محسوب می شوند. وی با بی شرمی در سخنان خود خواستار همکاریهای بیشتر میان آنکارا و کشورهای اروپائی برای مبارزه با آنچه که «تروریسم » قلمداد می کند شده است. ترکیه که از شورشیان مسلح سوریه برای براندازی نظام بشار اسد حمایت کرده است اخیرا شاهد تحولات امنیتی و درگیری میان ارتش و گروههای مسلح وابسته به « دولت اسلامی » در زمان بازگشتشان از سوریه به کشورهایشان از خاک ترکیه بوده است . در چند ماه اخیر دراین درگیریها شماری از نیروهای امنیتی ترکیه و گروههای مسلح کشته شده اند. این نشان دهنده آن است که ترکیه در چاهی افتاده که خود برای اسد کنده بود.

به نظر ناظران سیاسی اگر ترکیه به خاطر لغو روادید از اکثر ملیتها از جمله ملیتهای کشورهای مغرب عربی،‌ گذرگاه آسانی برای ورورد جنگجویان خارجی از خاک این کشور به سوریه قلمداد می شود ولی باید گفت لبنان واردن دو گذرگاه مهم ورود جنگجویان به سوریه محسوب می شوند. چون لبنان که بعد از بحران سوریه شاهد ناآرامی های شدید امنیتی بوده است مرزهای طولانی با سوریه دارد که تحت کنترل نیستند و در عین حال گروههای شورشی سوریه توانسته اند بر بخشهایی از مناطق مرزی مشترک میان دو کشور هم تسلط یابند و این امر باعث شده است شمار زیادی از لبنانی ها و شماری از جنگجویان خارجی بتوانند به گروه داعش ملحق شوند.

در کنار ترکیه و لبنان، اردن هم مسیری برای ورود جنگجویان خارجی به سوریه محسوب می شود هرچند میزان ورود از خاک این کشور برای جنگجویان خارجی کمتر است ولی با این حال شمار زیادی از جنگجویان اردنی می توانند به سوریه بروند و به دولت اسلامی بپیوندند به نحوی که منابع عربستان ارزیابی می کنند نزدیک به هزار جنگجوی اردنی در سوریه به سر می برند.

اردن که با سوریه 375 کیلومتر مرز دارد بیشترین زیان را از تحولات سوریه متحمل شده است چون بیش از یک میلیون مهاجر سوری وارد خاک این کشور شده اند و گروههای مسلح داعش بر مناطق گسترده ای از مرزهای مشترک این کشور با عراق و سوریه سلطه یافته اند و اردن نگران اجرای عملیات این گروهها در خاک خود است.

برخی ناظران البته این نگرانی را یک بازی رسانه ای می دانند و عقیده دارند اردن در نهان با داعش هماهنگ است.  طبق برخی آمارهای غیر موثق شمار جنگجویان خارجی در سوریه به حدود یازده هزار جنگجو از هفتاد و چهار کشور رسیده است. در این خصوص منابع تحقیقاتی و دستگاههای اطلاعات بین المللی این طور ارزیابی می کنند که شصت درصد از این گروهها وابسته به داعش هستند و سایرین به گروههای وابسته به شبکه القاعده مرتبطند.

چند روز قبل هم فرانسه اعلام کرد « طرح قاطعی » را برای جلوگیری از رفتن جنگجو به سوریه اجرا خواهد کرد. وزیر کشور فرانسه اعلام کرد 250 نفر از شهروندان این کشور در سوریه مشغول جنگ هستند. از سوی دیگر بلژیک هم اعلام کرد 300 نفر از شهروندان این کشور در سوریه جنگیده اند و از میان آنها پنجاه نفر بازگشته اند و بیست نفر هم کشته شده اند. طبق تحقیقات شمار « جهادگران » انگلیسی در سوریه در حدود 200 الی 1200 نفر است و اکثرشان به جبه النصره و گروه داعش ملحق شده اند. بسیاری از محافل انگلیسی درباره بازگشت سیصد جنگجو به این کشور که در درگیریهای سوریه شرکت داشته اند و آموزشهای نظامی دیده اند ابراز نگرانی کرده اند. طبق یک گزارش بین المللی هم که اخیرا منتشر شده است جنگجویان گروه داعش در سوریه و عراق برای جذب نیرو از پایگاههای ارتباط جمعی استفاده می کنند.

دراین خصوص نه کشور اروپائی، هشتم ماه مه در بروکسل تشکیل جلسه دادند و دراین جلسه نمایندگانی از آمریکا،‌ مغرب،‌ اردن، تونس و ترکیه حضور داشتند و دراین جلسه درباره راههای جلوگیری از رفتن جنگجویان به سوریه بحث و بررسی شد. در این جلسه اعلام شد طبق تحقیقات اجرا شده، اکثر جنگجویان خارجی از انگلیس به میزان 25/4 درصد،‌ از فرانسه به میزان 144 درصد،‌ آلمان 12/3 درصد، سوئد 8/8 درصد، هلند 7 درصد و بلژیک 5/3 درصد بوده اند. این در حالی است که کشورهای اروپای شرقی،‌آلبانی،‌ بوسنی، بلغارستان، کوزوو،‌ مقدونیه و صربستا جمعا شش ممیز یک دهم درصد از جنگجویان خارجی را در سوریه تشکیل می دهند و جنگجویان استرالیائی،‌ کانادائی و آمریکائی هفت درصد از جنگجویان خارجی را درسوریه تشکیل می دهند.