امام خمینی (ره) پاسخ این سوال را بیان کرده اند: «از پیغمبر اکرم شنیدهاید نقل شده است که کف دست یک کارگر را، یعنی همان محلی که کار در آن تأثیر کرده پینه بسته، آنجا را بوسید و این یک نشان ارزش است برای کارگر در طول تاریخ، پیغمبر اسلام که اولین فرد انسانهاست و بزرگترین انسان کامل است، نسبت به کارگر این طور تواضع بکند و کف دست او را که علامت کار است ببوسد، این نکته دارد که کف دست را بوسیده نه پشت دست را، کف دست آثار کار در آن هست، میخواهد ارزش کار را به ما عیان اعلام کند.»
ارزش کار فقط به همین مساله خلاصه نمی شود. وقتی در روایات نظری بیندازیم به نکاتی دست می یابیم که بسیار شنیدنی است. حتی تلاش برای معیشت و کار اقتصادی موجب آمرزش گناهان و مغفرت می شود. و جالب تر اینکه این آمرزش مخصوص گناهانی است که از طرق دیگر قابل بخشش نیستند! یعنی انسان چاره ای ندارد تا با کار و تلاش در جهت تامین روزی حلال این گناهانش را از نامه عملش پاک کند.
پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «برخی از گناهان ما با نماز و صدقه پاک نمیشود؛ اصحاب که متعجب شده بودند، گفتند: پس چه چیزی آن را پاک میکند؟ حضرت فرمودند: تلاش در کسب روزی.»
به همین سبب است که در اسلام رهبانیت و گوشه گیری و عبادت محض نه تنها ارزش نیست بلکه ضد ارزش هم محسوب می شود. اسلام به دنبال تربیت مسلمانان منزوی و گوشه گیر و ضعیف نیست، به دنبال تربیت افرادی اجتماعی و فعال و قدرتمند است. لذا در سیره ائمه می بینیم که از انجام هیچ کاری ابا نداشتند و آن را عار نمی دانستند.
پیامبر اکرم (ص) در راه بازگشت از جنگ تبوک یکی از انصار را دید و با وی دست دادند. حضرت پرسیدند چرا دست هایت اینقدر کوفته و خشن است؟ گفت: ای رسول خدا با بیل و طناب کار میکنم و هزینه زندگی را تامین میکنم، پیامبر دست او را بوسید و فرمود: این دستی است که آتش جهنم به آن نخواهد رسید.
از طرف دیگر حضرت می فرمود که بر امت خویش، بیش از هر چیز از شکم پرستی وپرخوابی و بیکاری بیمناکم. یعنی اینها اموری اند که می تواند جامعه و فرد را به سوی بی دینی رهنمون کند.
ملک الشعرای بهار نیز در این زمینه چنین سروده است:
ز کوشش ، به هر چیز خواهی رسید
به هر چیز خواهی کماهی رسید
برو کارگر باش و امیدوار
که از یأس ، جز مرگ ناید به بار
گرت پایداری است در کارها
شود سهلْ پیش تو دشوارها