غنی‌سازی و رآکتور اراک به کجا رسید؟

به گزارش پایگاه 598 به نقل از وطن امروز، دور جدید مذاکرات کارشناسی ایران و 1+5 درباره یک توافق جامع و بلندمدت چهارشنبه  14 اسفند 1392/ 5 مارس 2014، پس از 3روز مذاکرات کارشناسی در وین اتریش به پایان رسید. حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل امور بین‌الملل وزارت امور خارجه از سوی ایران و استفن کلمنت معاون کاترین اشتون از سوی 1+5 مسؤولیت این مذاکرات را برعهده دارند. بعیدی‌نژاد قبلاً به ایرنا گفته بود این مذاکرات احتمالا 3 روز به طول خواهد انجامید. به گزارش ایران هسته‌ای، این مذاکرات به بحث درباره چند مساله اصلی اختصاص داشت.

1- نخستین موضوع مساله ماهیت غنی‌سازی است که 1+5 می‌پذیرد ایران در طول گام آخر از آن بهره‌مند باشد. توافق ژنو می‌گوید گام نهایی در برگیرنده یک برنامه غنی‌سازی خواهد بود که براساس نیاز عملی ایران از جنبه‌های مختلف محدود و به‌طور دوجانبه تعریف می‌شود. اکنون دیپلمات‌ها می‌گویند مهم‌ترین بحث در مذاکرات کارشناسی اولا نحوه تعریف «نیاز عملی» برای غنی‌سازی از سوی ایران است و ثانیا اینکه برنامه غنی‌سازی فعلی ایران به چه نحو باید محدود شود تا زمان گریز هسته‌ای ایران (Break out) به اندازه‌ای که مدنظر آمریکاست - بین 12 تا 18 ماه ـ افزایش پیدا کند.

2- مساله دوم سرنوشت رآکتور اراک است که به یکی از مهم‌ترین مسائل در مذاکرات کارشناسی بدل خواهد شد. مساله اصلی در این باره این است که چگونه می‌توان مطمئن شد پلوتونیوم تولید شده توسط این رآکتور هرگز مصرف تسلیحاتی پیدا نکند. احتمالا غربی‌ها استدلال خواهند کرد که این رآکتور باید به‌گونه‌ای تغییر شکل پیدا کند که اساسا نتواند پلوتونیوم تولید کند و طرف ایرانی روی مساله شفافیت و همچنین عدم وجود بازفرآوری در ایران تمرکز خواهد کرد.

3- کارشناسان می‌گویند دسته‌ای از مسائل دیگر هم وجود خواهد داشت که مربوط به جنبه‌های سیاسی، مسائل حقوقی و مسائل مرتبط با سطح مذاکرات و همچنین نحوه پیشبرد کار است. برخی منابع می‌گویند اراده دو طرف این است که ظرف 3 ماه به یک متن مشترک برسند. با توجه به اینکه مقام‌های آمریکایی دائما تهدید به اعمال تحریم‌های جدید را تکرار می‌کنند، این سرعت دادن به مذاکرات تا این حد می‌تواند خطرناک شود و به روندی پرحجم از امتیازدهی به طرف مقابل منجر شود. بویژه از جنبه حقوقی، مذاکره‌ای که صرفا بر «یافتن نقطه‌ای برای توافق» و «به رسمیت شناختن نگرانی‌های طرف مقابل و راه‌های پیشنهادی آن برای رفع این نگرانی‌ها» مبتنی باشد، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. توافق جامع بنا دارد درباره برخی از مهم‌ترین حقوق ملت ایران برای بلندمدت تصمیم‌گیری کرده و یک الگو برای حل و فصل سایر مسائل ایران با جامعه بین‌المللی به‌وجود بیاورد و بنابراین باید درباره آن بسیار سختگیر بود.