تدریس خارج فقه حکومتی در حوزه نیاز به یک اراده مدیریتی دارد / دیدگاه های مقاوم در برابر تحول باید توجیه شوند

سرویس حوزه و مراجع پایگاه 598/ ضرورت تبیین الگوى حكومت اسلامى در این زمان با توجه به نقش و حساسیت و تأثیرگذارى هاى محورى رهبرى در  جامعه اسلامى بر همگان روشن است. همچنین در این مسئله با توجه به «منزلت ولایت اجتماعى و رهبرى اجتماعى» در دیدگاه اسلام، مسأله اى بى ریشه و بنیان نمى باشد، بلكه این امر ریشه در مبانى فلسفى، اعتقادى، ارزشى و تاریخى مكتب دارد.

رهبر معظم انقلاب در بیات اخیرشان در دیدار با اعضاى مجلس خبرگان رهبرى‌ با تاکید به راه اندازی درسهای خارج فقه حکومتی بیان داشتند که: در قم بايد درسهاى خارجِ استدلالىِ قوى‌اى مخصوص فقه حكومتى وجود داشته باشد تا مسائل جديد حكومتى و چالشهائى را كه بر سر راه حكومت قرار ميگيرد و مسائل نو به نو را كه هى براى ما دارد پيش مى‌آيد، از لحاظ فقهى مشخص كنند، روشن كنند، بحث كنند، بحثهاى متين فقهى انجام بگيرد؛ بعد اين بحثها مى‌آيد دست روشنفكران و نخبگان گوناگون دانشگاهى و غير دانشگاهى، اينها را به فرآورده‌هائى تبديل ميكنند كه براى افكار عموم، براى افكار دانشجويان، براى افكار ملتهاى ديگر قابل استفاده است. اين كار بايستى انجام بگيرد، ما اين را لازم داريم. محصول اين كاوشهاى عالمانه ميتواند در معرض استفاده‌ى ملتها و نخبگان ديگر كشورها هم قرار بگيرد.

برای تبیین هرچه بیشتر این موضوع پایگاه 598 در گفتگویی با حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی عباسی ، معاون سابق آموزشي حوزه علميه قم که از فضلا و اندیشمندان خوش فکر و با سابقه حوزه های علمیه می باشند به گفتگو پرداخته که تقدیم خوانندگان محترم می گردد:

تبیین ضرورت الگوی حکومت اسلامی

بیانات مقام معظم رهبری در خصوص تشکیل دروس خارج استدلالی فقه حکومتی ، فرامینی است که به صورت اشکال مختلف طی سالهای گذشته بیان فرموده اند و حتی می توان گفت که از اوایل انقلاب اسلامی در بیانات حضرت امام و حضرت آقا در مناسبت های مختلف بیان داشتند که وظیفه حوزه های علمیه برای شکل گیری حکومت اسلامی این است که به لحاظ نظری و تئوریک  نظام را تغذیه و پشتیبانی کنند و در عرصه های مختلف چه به لحاظ اعتقادی و پاسخگویی به شبهاتی که در اندیشه سیاسی اسلام و در مسائل مختلف مطرح می شود هم مبانی اعتقادی انقلاب اسلامی تبیین صورت بگیرد و هم پاسخ داده بشود به شبهاتی که نو به نو مطرح می شود و هم در مباحث حکومت داری و در برنامه عملی حکومت و به تعبیر مقام معظم رهبری در  نظام سازی که این تعبیر را هم اخیراً ایشان به کار برده اند.

نسل جدیدی از متفکرین و مدرسین در حوزه به برکت انقلاب اسلامی

البته حوزه های علمیه در بیش از این سه دهه ای که تلاش کرده اند که در این مسیر حرکت بکنند و مراکز علمی و پژوهشی و رشته های علمی و تخصصی که شکل گرفته است و نسل جدیدی که از متفکرین و مدرسین در حوزه تربیت پیدا کرده اند که آشنا هستند با مباحث فکری جدید و عرصه های علوم انسانی و اینها سرمایه هایی است که به برکت انقلاب اسلامی در حوزه پیدا شده است و البته نیاز است که امروز این سرمایه ها به کار گرفته بشوند و این سرمایه ها هنوز به آن بازدهی که  انقلاب اسلامی از حوزه های علمیه انتظار داشته است نرسیده اند.

ضرورت توجه حوزه به فقه حکومتی و نظام سازی در شرایط بیداری اسلامی

هدف رهبر معظم انقلاب از بیان این مسئله این است که می خواهند حوزه های علمیه به مسیری دعوت کنند که در عرصه های مختلف فقه که برنامه مدیریت زندگی فردی و اجتماعی ما می باشد و مباحث فقهی ما معطوف بشود به نیاز های حقیقی  اسلامی و ما به اندازه کافی در زمینه فقه مسائل فردی کار کرده ایم و گذشتگان ما به دلیل اینکه در این زمینه محدودیت های کمتری داشته اند الحمدالله فقهای ما در این عرصه کارهای ارزشمندی را انجام داده اندو ما میراث گرانبهایی را در این زمینه داریم اما در مباحث مرتبط با برنامه ریزی حکومتی به دلیل اینکه احساس نیاز کمتر بوده و محل ابتلا نبوده است کار کمتری صورت گرفته است و امروز که  اسلامی هم برای پاسخگویی به مسائل خودش و هم برای عرضه یک الگوی موفق به دیگران ، مخصوصاً در شرایط امروز در بحث بیداری اسلامی نیاز دارد به این که در عرصه های مختلف فقهی و  برنامه ریز حکومتی کار علمی انجام بدهیم این مسئولیت حوزه ها است و توقعی است که باید از حوزه های گرفت و امروز حوزه بیش از دو دهه و سه دهه گذشته خود سرمایه اولیه این کار را در اختیار دارد.

وظیفه حوزه، پشتیبانی تئوریک از انقلاب اسلامی

نسل جدید متفکران حوزه ای که امروز می توانند درس خارج های تحقیقی حوزه را به این سمت و سو ببرند قطعاً  در سه دهه گذشته وجود نداشته اند و این انتظاری است که رهبر معظم انقلاب از حوزه ها دارند و بیان فرمودند و جهت مسیر حرکت را مشخص نمودند و مدیریت حوزه هم این زمینه سازی را فراهم نماید و با توجه به ظرفیت های موجود و اساتید ارشمندی که وجود دارند و هم طلاب فاضلی که می توانند کمک کنند در این زمینه ، انشاء الله این مسیر در حوزه های علمیه باز شود و واقعاً حوزه به وظیفه پشتیبانی علمی و تئوریک از انقلاب اسلامی و دیگر کشورهای اسلامی در عصر حاضر عمل کند .

کشورهای منطقه نیازمند الگوی ایجابی برای حاکمیت هستند

با توجه به تحولاتی که در سطح منظقه و دنیا در حال اتفاق افتادن است الان می بینیم حقیقتاً مسلمانان با این که آن شور انقلابی را دارند و می دانند که چه چیزی را دارند نفی می کنند ولی نیازمند به یک الگوی ایجابی هستند برای حاکمیت و اگر ما در این زمینه نتوانیم نسخه اصیلی را به آنها ارائه کنیم احتمال اینکه نسخه های بدل به آنها ارائه بشود وجود دارد.

نسخه سازی غرب برای انقلاب های منطقه با دموکراسی سکولاریستی

تلاشی که غربی ها انجام می دهند از نسخه سازی نوعی از دموکراسی های سکولار در منطقه در همسایگی ما برای همین انقلاب ها، و کاملا پیدا است که دشمن تلاش می کند که مسیر انقلاب های منطقه به انحراف کشیده بشود و الگوهای بدل و غیر واقعی را به عنوان حاکمیت اسلامی ارائه کنند . در حالی که اگر  حقیقی متخذ از منابع اصیل اسلامی استخراج بشود و یک الگوی عملی موفق مانند جمهوری اسلامی ایران در کنارش وجود داشته باشد قطعا ملت های منطقه به سراغ این الگوهای تقلبی نخواهد رفت و این وظیفه ای است که امروز جزو اولویت های  اسلامی می تواند قرار بگیرد.

تدریس خارج فقه حکومتی نیاز به یک اراده مدیریتی دارد/ دیدگاه های مقاوم در برابر تحول باید توجیه شوند

تحول در نظام آموزشی حوزه مسائل خاص خودش را دارد و تحول در  آموزشی حوزه پیش نیازها و لوازم و اقتضاعات خاصی دارد که تامین کردنش نیاز به مدیریت و برنامه ریزی طولانی مدت دارد . اما مسئله ایجاد کرسی های تدریس خارج فقه حکومتی موانع چندانی بر سر راهش نیست و نیاز به یک اراده مدیرتی دارد چون واقعاً مدرسین ارزش مندی که آشنای با این گونه مباحث هستند ما امروز به حمد الله در حوزه علمیه قم داریم و چون زمینه هایش را داریم . اما در عرصه های دیگری که  آموزشی حوزه نیاز به تحول دارد طبعاً نیاز به تحلیل دارد که ما دقیقاً ذاتیات  آموزشی حوزه را از عرضیاتی که به دلیل فشارها و انزوا و کمبودها عارض شده است و برخی از اوقات افراد آن عرضیات را با ذاتیات اشتباه می گیرند نیاز به یک گفتگوی روشن و طولانی مدتی در حوزه دارد تا دیدگاه های که در برابر تحول مقاومت می کنند توجیه بشوند چون بسیاری از آن افرادی که در برابر دیدگاه تحولی در حوزه مقاومت دارند دغدغه ی نگهداری و حفظ ارزش های اصیل حوزه را دارند، منتها فکر می کنند که هر تحولی ممکن است موجب به هم ریختن این مزیت های اصیل بشود در حالی که برای حفظ و ارتقای این مزیت های اصیل نیاز به تحول داریم .