جمهوری اسلامی برخلاف برخی از هم پیمانان، نشان داده است که بر مواضع اصولی و ارزش ها و تعهدات اخلاقی خود پایبند است و این مواضع و ارزش ها، ابزاری در خدمت به دیپلماسی نیستند بلکه این دیپلماسی است که در خدمت اصول و ارزش ها هستند.
هر از گاهی که به نحوی موضوع مصالحه و بهبود روابط امریکا و ایران و تنش زدایی در مناسبات این دو دشمن دیرین مطرح شده و می شود دو گروه خارج از مرزهای کشورمان نگران می شوند: نخست، دوستان ایران، و دوم دشمنان و رقبای ایران
دوستان و هم پیمانان ایران در جهان بویژه در خاورمیانه از این نگران می شوند که اگر ایران با امریکا آشتی کند و مشکلات میان این دو حل و فصل شده و تعارض ها از میان برود در آن صورت آن ها چه وضعیتی پیدا کرده و چه کسی در مقابل دشمنانشان که عموما مورد حمایت امریکا نیز هستند، از آن ها پشتیبانی می کند؟
اما دشمنان هم چون جایگاه کنونی خود نزد امریکا را از برکت تعارض ایران با این ابرقدرت می دانند و تنش زدایی میان این دو را مقدمه افول نقش و موقعیت و کارکردشان در استراتژی امریکا احساس می کنند و تاکنون هم از آن جا با اتکاء به حمایت امریکا سیاست های خصمانه و ستیزه جویانه ای در مقابل ایران اتخاذ کرده اند، لذا از تحول در مناسبات منطقه ای با آشتی ایران و امریکا، به نفع ایران به شدت نگران و در حال بررسی راه های بازگشت و تعمیر و ترمیم پل های خراب شده در پشت سر هستند.
به یاد دارم که در آغاز دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی مصاحبه ی ایشان با شبکه امریکایی سی ان ان بازتاب گسترده ای در پی داشت و چون اقدامی بی سابقه یا کم سابقه در آن دوران بود نوعی احساس ابهام و نگرانی میان هم پیمانان ایران در لبنان و فلسطین ایجاد کرده بود تا جایی که آقای محمد علی ابطحی رئیس دفتر رئیس جمهور وقت سفری را به سوریه و لبنان انجام دادند و در ملاقات هایی با مسئولان و رهبران نگرانی آن ها را بر طرف کردند.
البته در حال حاضر این نگرانی ها شدت ندارد چرا که جمهوری اسلامی برخلاف برخی از هم پیمانان، نشان داده است که بر مواضع اصولی و ارزش ها و تعهدات اخلاقی خود پایبند است و این مواضع و ارزش ها، ابزاری در خدمت به دیپلماسی نیستند بلکه این دیپلماسی است که در خدمت اصول و ارزش ها هستند.
ممکن است شیوه های دیپلماتیک و ادبیات و گفتمان آن بنا بر مقتضیات زمان و ضرورت های دوران متحول شود اما منافع و امنیت ملی که با اصول و ارزش ها و نیازها و مطالبات ملی و دینی تعریف شده و هم پیمانی ها و دشمنی ها نیز که بر اساس آن بنا شده اند، تغییر نخواهند کرد.
این تاکتیک ها هستند که متغیرند. راهکارها و حتی هدف های مقطعی در جهت تحقق منافع و امنیتی که بر اساس اصول تعریف شده اند، ممکن است تغییر کنند یا برخی از آن ها اولویت خود را از دست دهند و برخی دیگر اولویت یابند، اما عقب نشینی از اصول و ارزش ها و همپیمانی های اصولی و استراتژیک در دستور کار نظام با تجربه و با پیشینه ای که در طول تاریخ موجودیت خود توانسته است با حفظ اصول و منافع، گفتمان های متفاوتی را تجربه و انعطاف پذیری را در تاکتیک ها و شیوه های خود اعمال کند، قرار ندارد.
تغییر در شیوه ها را در تجربه انقلاب اسلامی در دوران امام خمینی رحمت الله علیه ملاحظه کردیم که در مقطع خاصی که دیگر جنگ قادر به تأمین منافع و امنیت کشور نبود، با پذیرش قطعنامه و در پیش گرفتن شیوه تعامل جدید و متفاوت، راه دیگری را در دفاع از امنیت و منافع به روی نظام گشود.
از این رو تغییر در گفتمان و ادبیات سیاسی و دیپلماتیک کشورمان و گشوده شدن صفحه جدیدی از دیپلماسی گفتگو با امریکا این بار با اطمینان خاطر بیشتری در میان دوستان و هم پیمانان ایران مواجه بوده است و عملا آن را در جهت منافع خود می دانند.
اما دشمنان مثل اسرائیل و رقبا و همسایگان عرب هم پیمان با امریکا، تاکنون در مقابل رویکرد و گفتمان و دیدار ها و گفتگوهای جدید، سیاست سکوت و انتظار و انفعال و آشفتگی را به همراه نگرانی و تشویش درونی خود در پیش گرفته اند و نگران آن هستند که وجه المصالحه آشتی احتمالی ایران و امریکا باشند، خصوصا اگر امریکا نه تنها ایران بلکه انقلاب اسلامی را هم با رویکرد تغییر وضع موجود یا حداقل ایران را در همین وضعیت کنونی بپذیرد در آن صورت بیشتر کشورهای مورد اشاره ، از جایگاه کنونی خود به جایگاه پایین تری نزول خواهند کرد و موقعیت بالاتر و قوی تری را برای ایران که البته شایسته آن است، مشاهده خواهند نمود.
ایران به نظر می آید که در صدد افزایش نگرانی همسایگان خود نبوده و با تدبیر و دوراندیشی در پی کاهش دشمنان و افزایش دوستان و کاهش تنش ها و افزایش مناسبات و اعتماد زایی و تشنج زدایی در مناسبات با همسایگان خویش و ایجاد نظمی جدید و درونزا مبتنی بر منافع جمعی ملت ها و دولت ها و بر اعتدال و عدالت طلبی است تا سلطه جویی، که همچنان شیوه حاکم بر منطقه و جهان است، این رویکرد چه در داخل و چه در خارج قطعا مخالفانی دارد که تلاش خواهند تا آن را با ایجاد موانع و مشکلات و چالش با شکست مواجه سازند. از این رو راه اعتدال و آشتی جویی مبتنی بر ارزش ها هموارتر از راه های چالشی نیست و بلکه از آن سخت تر و نیازمند تدبیر بیشتر است.
سید مرتضی نعمت زاده
منبع: سیاست ما
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
