عکس/ محل تحصیل مولانا

در منطقه "بلخ" ولایت مزار شریف افغانستان، دیوارها و گنبدهایی از یک بنای قدیمی وجود دارد که رو به ویرانی است.

بر اساس یافته‌های کاوشگران و باستان‌شناسان این بنا مدرسه یا همان "خانقاه" پدر "مولانا جلال‌الدین‎ محمد بلخی" "سلطان‌العلما" یا "بهاولد" است.

بخشی از این مدرسه یا خانقاه در جنگ‌های 3 دهه گذشته افغانستان آسیب‌ دیده و بخش دیگری از آن در نتیجه بی‌توجهی مسئولان افغان ویران شده است.

با این حال پس کوچه‌های خاک‌آلود این ویرانه هنوز بوی مولانا می‌دهد و سالانه صدها گردشگر داخلی و خارجی را به سوی خود جلب می‌کند.

خانقاه یا مدرسه سلطان‌العلما؟

با این حال هنوز تردید وجود دارد که آیا این ویرانه‌های بر جای مانده از 800 سال پیش بقایای مدرسه بهاولد است و یا خانقاه وی است؟

"اعظم رهنورد زریاب" اظهار داشت: در منطقه "بلخ" ولایت مزار شریف دیوارها و گنبدهای یک بنای تاریخی دیده می‌شود که بر اساس یافته‌های باستان‌شناسان این همان مدرسه "بها‌ولد" پدر مولانا است.

این پژوهشگر افغان با بیان اینکه برخی معتقدند که این همان خانقاه‌ بها‌ولد است که در آن مراسم اهل تصوف برگزار می‌شد، گفت: چیزی که ما از آن مطمئن هستیم این است که بهاولد یا سلطان‌العلما مدرسه‌ای در این منطقه داشت و شاگردان زیادی در این مدرسه پای درس او می‌نشستند.

"رجب محمد آدینه" استاد دانشکده ادبیات دانشگاه کابل نیز در این باره گفت: به احتمال زیاد در این محل مدرسه و خانقاهی وجود داشته است.

محلی که شخصیت مولانا در آن پایه‌گذاری شد

زریاب در ادامه تصریح کرد: روزگاری این مدرسه محل تجمع صدها تن از تشنگان علم و دانش بود که از مناطق دور و نزدیک می آمدند و از حضور پدر و پدر بزرگ مولانا درس می‌آموختند.

وی با اشاره به این که در این مکان صدها تن از مردم و مریدان بهاولد برای حل مشکلات فقهی خود به وی که سلطان‌العلمای آن زمان بود، افزود: به این ترتیب این مکان محل پرسش و پاسخ، تدریس و آموزش بود.

زریاب ادامه داد: اساس و پایه شخصیت مولانای بلخی در محیط همین مدرسه یا خانقاه تشکیل شد.

انتقاد از عدم توجه دولت به بازسازی خانقاه سلطان‌العلما

پس از سال‌ها ویرانی، سرانجام 3 سال پیش دولت "ترکیه" اعلام کرد که خانقاه بهاولد را بازسازی می‌کند، اما از آن زمان تاکنون هیچ اقدامی در این راستا صورت نگرفته است.

استاد دانشکده ادبیات دانشگاه کابل، با انتقاد از سیاست فرهنگی دولت افغانستان گفت: در حالی که ده‌ها میلیارد دلار در بخش‌های مختلف کشور هزینه شده است با این حال هیچ هزینه‌ای برای بازسازی چنین مکان‌هایی صورت نگرفته است.

زریاب با بیان این که همواره آثار و پدیده‌های فرهنگی از سوی دولت و نهادهای مسئول مورد بی‌مهری قرار گرفته است، گفت: دولت باید در این زمینه تصمیمی جدی اتخاذ کند تا دیوارها و گنبدهای باقی مانده از این بنا حفظ شود.

تلاش بازرگان افغان برای بازسازی خانقاه سلطان‌العلما

پس از آن که ترکیه اقدامی برای بازسازی خانقاه یا مدرسه سلطان‌العلما انجام نداد، "نبی‌زاده" یکی از بازرگانان افغان حاضر شد که هزینه‌های بازسازی این بنا را پرداخت کند.

زریاب با اشاره به این اقدام بازرگان افغان، خاطرنشان کرد: این بنا باید به روش‌های علمی و هنری آن بازسازی شود.

این بنای تاریخی که اکنون در آستانه نابودی قرار دارد، نیاز به توجه بیشتر مولوی دوستان دارد.

فارس