نويسنده كتاب «جستارهايي در ادبيات داستاني» گفت: يك جريان فعال انتشاراتي وجود دارد كه در پوشش كار فرهنگي مشغول فعاليت سياسي است و بخشي از تهاجم نرم را اين جريان در كشور پوشش مي‌دهد؛ جريان خطرناكي كه مقاصد سياسي‌شان را عليه نظام با پوشش ديگري القا مي‌كنند.
به گزارش 598 به نقل از پايگاه اطلاع‌رساني دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، شهريار زرشناس در يادداشتي نوشت:
شايد يكي از محورهاي مهم و اساسي
بيانات رهبر معظم انقلاب در اين ديدار، مطلوب نبودن وضع مطالعه و اشتياق به
كتاب، چه از جهت زمان مطالعه و چه از جهت تيراژ كتاب‌هاي موجود نسبت به
جمعيت جوان است. بر همين اساس ايشان بر گسترش فرهنگ كتابخواني و اهتمام هر
چه بيشتر به كتابخواني تأكيد جدي كردند. نكته مهم اين است كه ايشان از دو
نهاد مهم، يعني آموزش و پرورش و صداوسيما به عنوان نهادهاي تأثيرگذار و
اساسي در گسترش فرهنگ كتابخواني نام بردند.
حقيقت اين است كه فارغ از اهميت و
ميزان نفوذ رسانه در ذهن افراد يك جامعه، در مورد نقش آموزش و پرورش، بايد
تصريح كنيم كه اگر فرزندان اين سرزمين از كودكي به اهميت كتابخواني پي
ببرند و اين مقوله در ضميرشان نهادينه شود، در دوره‌هاي بعدي عمرشان نيز
مطالعه و روي آوردن به كتاب جزء ثابتي از زندگي ايشان خواهد بود. اگر آموزش
و پرورش ما به اين مسأله بيش از پيش توجه كند و به آن اهتمام ورزد، پس از
گذشت يك نسل، ميزان كتابخواني و ميزان توجه و نوع نگاه جامعه به كتاب زير و
رو خواهد شد.
در مورد صداوسيما هم متأسفانه اين همه
برنامه‌هاي مختلف ورزشي و سينمايي و سرگرمي و ... در حال پخش است، ولي جاي
خالي برنامه‌هاي جذاب و پرمحتوا در مورد كتاب هنوز خالي است؛ برنامه‌هايي
كه كتاب‌هاي خوب و پرمغز را با روش‌هايي متنوع و جذاب و خلاقانه به
مخاطبان معرفي كند و نه هر كتاب بي‌محتوا و بيهوده‌اي را. در واقع حركت
متوازن و جهت‌مند اين دو نهاد ـ‌آموزش و پرورش و صداوسيماـ ضمن رعايت
موازين و شرايط، نقش مهمي در توسعه‌ي فرهنگ كتابخواني ايفا مي‌كند.
* مطالعه مفيد مهم‌تر از كتابخواني است
نكته بسيار مهم بعدي مسأله كتابداران
است. اميدواريم با اين توجهي كه رهبر معظم به اين قشر تأثيرگذار و مهم
دارند، زمينه ارتقا و تعالي هرچه بيشتر آن‌ها فراهم آيد. در دوره مديريت
جديد نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور بحثي با عنوان «كتاب مشاور امين» مطرح
شده كه بحث بسيار خوبي است.
كتابدار فقط كسي نيست كه وقتي
مراجعه‌كننده به سراغش مي‌آيد، بگويد فلان كتاب را به من بده. ما در موارد
زيادي شاهد هستيم كه مراجعين از كتابدارها مشاوره مي‌خواهند و اين موضوع به
صورت گسترده‌اي در كتابخانه‌ها رايج است. كتابدار بايد خودش شناخت خوبي از
كتاب‌ها و نيز نيازها و خلأهاي فكري مخاطبان داشته باشد. كتابدار بايد
كتاب خوب و سالم را به متقاضي بشناساند و به مخاطب ارائه دهد؛ نكته‌اي كه
در بيانات رهبر انقلاب نيز وجود داشت.
آن چيزي كه از نفس مطالعه براي جامعه
ما مهم‌تر است، مطالعه مفيد است. چه كسي مي‌تواند نقش هادي و راهنما را در
جهت‌دهي مخاطبان و خصوصاً جوانان به سوي مطالعه مفيد داشته باشد؟ او كسي
نيست جز كتابدار كه در مقام مشاور امين به ذهن مخاطب جهت مي‌دهد. اگر يك
كتابدار به عنوان «مشاوري امين» بتواند كتابخانه را به بهترين شيوه مديريت
كند و مخاطبان را به سوي مطالعه مفيد جهت دهد و حتي مي‌تواند مسير مطالعه
را در يك مجموعه تغيير دهد.
به هر حال مسئولان بايد بيش از پيش به
ارتقاي جايگاه كتابدار توجه كنند، چرا كه در فرهنگ عمومي جامعه هنوز اهميت و
جايگاه كتابدار چندان ديده نشده است.
* كتاب سالم، كتاب مسموم
عرضه كتاب سالم در بازار نيز از
موضوعات حياتي فرهنگ كشور است كه رهبر معظم انقلاب به‌خوبي آن را تبيين
كردند. ايشان در صحبت‌هاشان فرمودند:
«لزوماً هر كتابى مفيد نيست و هر كتابى
غير مضر نيست. بعضى كتاب‌ها مضر است. مجموعه‌اى كه متصدى امر كتاب است،
نمي‌تواند با اتكا به اين فكر كه ما آزاد مي‌گذاريم خودشان انتخاب كنند، هر
كتاب مضرى را وارد بازار كتابخوانى كند. همچنان كه داروهاى مسموم را،
داروهاى خطرناك را، داروهاى مخدر را متصديان امور اين داروها آسان و بى‌قيد
در اختيار همه نمي‌گذارند؛ از دسترس دور نگه‌مي‌دارند، گاهى هشدار
مي‌دهند، اين يك خوراك معنوى است. اگر فاسد بود، اگر مسموم بود، اگر مضر
بود، ما به عنوان ناشر، به عنوان كتابدار، به عنوان كتابخانه‌دار، به عنوان
متصدى پخش، به هر عنوانى كه با كتاب ارتباط دارد، حق نداريم اين را در
اختيار افرادى قرار بدهيم كه آگاه نيستند، ملتفت نيستند.»1
اين‌جا دوباره به مفهوم مطالعه مفيد
مي‌رسيم و اين‌كه مطالعه گاهي ممكن است مضر باشد. يعني ما به دنبال ارتقاي
مطالعه مفيد هستيم. متأسفانه توجه به اين مهم در نهادهاي فرهنگي و خصوصاً
وزارت ارشاد كمرنگ است. اگر يك نگاه به بازار كتاب بيندازيد، نه‌فقط در
وزارت ارشاد، كه در برخي كتب دانشگاهي و كتاب‌هاي ديگر نيز مي‌توانيد
مواردي را مشاهده كنيد كه براي جامعه مسأله‌ساز است.
در مورد عرضه كتاب برخي معتقد بودند
كه هر كتابي را بايد عرضه كرد تا مخاطب خودش انتخاب كند. رهبر انقلاب با
طرح اين بحث و مقايسه‌اي كه با داروهاي مفيد و مضر صورت دادند و همچنين
تصريح ايشان در مورد جلوگيري از ارائه كتاب‌هاي مضر به جامعه، خط بطلاني
بر ديدگاه‌هاي اين‌چنيني كشيدند.
در همين راستا ايشان در جاي ديگري
اشاره كردند كه گاهي در بازار كتاب كارهايي به‌ظاهر فرهنگي با مقاصد سياسي
صورت مي‌گيرد. معني مهم نهفته در اين جمله اين است كه اين مسأله به صورت
گسترده‌اي وجود دارد. بي‌اغراق يك جريان فعال انتشاراتي در مملكت ما وجود
دارد كه در پوشش كار فرهنگي مشغول فعاليت سياسي است و بخشي از تهاجم نرم را
اين جريان در كشور پوشش مي‌دهد؛ جريان خطرناكي كه مقاصد سياسي‌شان را عليه
نظام با پوشش ديگري القا مي‌كنند. اين محور از توصيه‌هاي ايشان سد مهمي در
برابر جنگ نرم دشمنان است و اميدواريم اين رهنمود رهبري فتح بابي باشد
براي اهتمام بيشتر به عرضه‌ي كتاب‌هاي مفيد.
* چه كنيم؟
ترويج و توسعه كتابخواني كاري نيست كه
يك دستگاه يا يك وزارتخانه بتواند به‌تنهايي انجام دهد. در واقع اين يك
مقوله چندبخشي است و نياز به هماهنگي چند ارگان با يكديگر دارد.
گام نخست، مسأله آموزش و پرورش است كه
نقش مهمي در نهادينه كردن علاقه به مطالعه در درون انسان‌ها دارد. گام دوم
بر عهده رسانه ملي است كه با توليد برنامه‌هاي پرمحتوا و مرتبط با
مطالعه‌ي مفيد، نقش قابل توجهي در ترويج و توسعه كتابخواني دارد. اين دو
گام موتور حركت‌دهنده اين جريان در كشور است.
بعد از اين دو گام ما بايد گام‌هاي
ديگر را برداريم. مثلاً كتابخانه‌ها را توسعه دهيم يا براي كتاب‌ها يارانه
كافي اختصاص دهيم. ناشران خوب را شناسايي كنيم و آن‌ها را تشويق كنيم.
براي توزيع كتاب‌هاي خوب برنامه‌ريزي كنيم. با ورود كتاب‌هاي مضر مقابله
كنيم و ...مجموع اين فعاليت‌ها در درازمدت جواب مي‌دهد و ظرف يك نسل، تحول
بسيار خوبي در كيفيت و ميزان مطالعه ملت ما ايجاد خواهد كرد.
پي‌نوشت:
1. بيانات در ديدار با مسئولان كتابخانه‌ها و كتابداران 1390.4.29
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاحطلبان
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
