آیا سازمان فضایی به ساختارهای نادرست بازخواهد گشت؟

به گزارش به نقل از خبرگزاری فارس، محمود واعظی وزیر جدید ارتباطات در سخنرانی های خود در جریان بررسی صلاحیت ها در مجلس گفته بود قصد دارد سازمان فضایی ایران را دوباره به وزارت ارتباطات بازگرداند.

وی در این زمینه گفت: با مشورتی که با رئیس ‌جمهور داشتم، نظر ایشان این بود که جدایی سازمان فضایی از وزارت ارتباطات با تصویب شورای عالی اداری غیرقانونی بوده و باید بازگردد.

سازمان فضایی در جریان تغییر تحولات سال 89 از وزارت ارتباطات جدا شده و ذیل نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت. گرچه شنیده ها حاکی از آن است که بنا بر طرحی که سال 86 به دست رییس جمهور رسیده بود پیشنهاد شده بود پژوهشگاه هوافضا از وزارت علوم منفک شده و زیر نظرسازمان فضایی قرارگرفته و در نهایت این سازمان از وزارت ارتباطات جدا شده و زیرنظر نهاد ریاست جمهوری قرار گیرد و درفاز دوم نیز چندین پژوهشکده‌ی محصول محور تشکیل شود. البته بنا به نظر ستاد کل نیروهای مسلح لزومی به تشکیل ساختار جدید نبوده و طرح از تشکیل ساختار جدید به ارتقا سازمان فضایی منجر شد.

یکی از بخش های این طرح که طی پروسه ای چند ساله باعث سرعت بخشیدن به پروژه های فضایی کشور شد جدا شدن سازمان فضایی کشور از وزارت ارتباطات و پیوستن آن به نهاد ریاست جمهوری بود که این بخش طرح در 7/7/89 با تصویب شورای عالی اداری صورت پذیرفت و سازمان فضایی از وزارت ارتباطات جدا شد. پس از ارتقاء جایگاه سازمان فصایی ایران، با مصوبه شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، پژوهشگاه هوافضا نیز با توسعه قابل توجه با نام جدید «پژوهشگاه فضایی ایران» و چند پژوهشکده جدید تغییر ساختار داد.

با بررسی روند پرتاب ماهواره بر ها و ماهواره هایی که این سازمان انجام داده است این نکته روشن می شود که با شروع تغییر و تحولات از سال 86 اولین ماهواره بر این سازمان نیز ارسال شده و با تغییر ساختاری پژوهشگاه هوافضا و سازمان فضایی ایران در سال 89 اولین ماهواره بر سازمان فضایی با قابلیت ارسال محموله زیستی ـ که گام آغازین ارسال انسان به فضاست ـ در این سال رخ می دهد.

نکته حائز اهمیت این است که اصولا از بعضی از صنایع پیشرفته به عنوان صنایع استراتژیک یاد می شود که انرژی هسته ای، فناوری نانو و هوافضا از جمله این صنایع هستند. دولتها معمولا در بسیاری از صنایع به طور مستقیم به عنوان تصدی گر وارد عمل نمی شوند و بیشتر نقش رگولاتور و ناظر را اجرا می کنند اما در صنایع استراتژیک با ایجاد سازمان هایی ویژه خود به عنوان تصدی گر وارد حوزه اجرا می شوند. چرا که پرتاب ماهواره یا ایجاد راکتورهای هسته ای از عهده بخش خصوصی خارج است و سرمایه گذاری در آن باعث سود دهی در کوتاه مدت نخواهد شد. حتی در صورتی که سازمان فضایی به وزارت ارتباطات برگردد امکان دارد تحریم هایی که متوجه مسائل فضایی ایران است به وزارت ارتباطات نیز تسری یابد وزارتخانه ای که تمامی زیرساخت های ارتباطی کشور را در بر می گیرد.

بنا براین همانطور که سازمان انرژی اتمی به جای فعالیت ذیل وزارت نیرو، به طور مستقیم زیر نظر نهاد ریاست جمهوری فعالیت می کند، سازمان فضایی کشور نیز به درستی در سال 89 از ساختار وزارت ارتباطات جدا و به نهاد ریاست جمهوری پیوست.

اما در حالی‌که روند رو به رشد تغییر و تحولات ساختاری در سازمان فضایی کشور منجربه دستاوردهای عظیمی برای کشور شده و میوه های این تحولات ارسال ماهواره ها و ماهواره برهایی بود که آخرین مورد آن به ارسال موجود زنده به فضا ختم شد، به نظر می رسد صحبت اخیر وزیر ارتباطات درباره بازگشت سازمان فضایی به وزارت ارتباطات نه تنها به ارتقا سازمان فضایی و پیشرفت های بیشتر در این حوزه منجر نخواهد شد بلکه باعث بازگشت به عقب و از بین رفتن فرصت های تازه و پیشرفت های نوین خواهد شد.