فعاليتهاي تبليغي حوزه هاي علميه به هيچ وجه پاسخ گوي جامعه امروز ما نیست/ لزوم احیای جنبش علمای بلاد در حوزه های علمیه

به گزارش سرویس اندیشه دینی پایگاه 598، تبلیغ دین به عنوان یک سنت حسنه از ابتدای اسلام تا کنون در میان شاگردان مکتب رسول خدا(ص) به عنوان یک تکلیف و وظیفه دینی وجود دارد که این امر در ایام مشخصی در طول سال، همچون ماه مبارک رمضان، محرم و صفر با توجه و عزم بیشتری از سوی طلاب و فضلای حوزه های علمیه صورت می پذیرد.

در این بین مشکلات متعدد مبلغان دین در این خصوص و عدم وجود برنامه ریزی و حمایت منسجم و هدفمند از سوی نهادهای مربوطه این مهم را با موانع بسیاری روبرو نموده است که در همین موضوع خبرنگار پایگاه 598 در گفتگویی با حجت الاسلام عبدالصالح شمس اللهی از مبلغین جوان حوزه های علمیه قم و عضو فعال گروه های تبلیغی و جهادی به بررسی امر تبلیغ و نگاه حوزه علمیه به این امر و موانع و مشکلات موجود آن پرداخته است که در ادامه می آید.

بسم الله الرحمن الرحيم

پاسخ دادن به اين سوال كمي دشوار است چون از طرفي محدوديت هاي خاص خودش را دارد و از طرفي نياز به يك اشراف اطلاعاتي كاملي نسبت به ميزان فعاليت هاي انجام شده بايد وجود داشته باشد ولي آن چيزي كه به طور قطع و يقين ميتوان گفت اين است كه فعاليتهاي تبليغي حوزه هاي علميه به هيچ وجه پاسخ گوي جامعه امروز ما نبوده و اگر ميزان فعاليت دشمن بر عليه اسلام را يك مولفه بگيريم بايد بگو ايم ما در مقابل درصد كمي از اين حملات از خودمان دفاع نشان داده ايم و بخش عمده اي از آنها را بي جواب گذاشتيم و حتي بخشي از آنها را پذيرا شديم و خودمان همراه با آنها شديم .

• چه مشكلاتي باعث شده كه ميزان دفاع ما به اين سطح تنزل پيدا كند؟

عواملش متعدد است كه به بعضي از آنها اشاره مي كنم. 1. كمبود نيروي فعال تبليغي : يكي از عمده ترين مشكلات اين بخش كمبود نيرو هست شما به مكاتب باطل دنيا مثل وهابيت بهائيت و يا اديان منسوخ مثل مسيحيت نگاه كنيد تعداد مبلغانشان قابل توجه است وهابيت با كمترا از 100 ميليون نفر جمعيت بيش از 14 ميليون مبلغ دارد و بهائيت با جمعيتي بسيار اندك آنقدر مبلغ دارد كه تبديل به دومين دين دنيا از لحاظ پراكندگي جغرافيايي گرديده است .

يكي از دوستان كه در آلمان مشغول به تبليغ بود ميگفت در مترو با پسرم ميرفتم يك نفر آمد با قيافه اروپايي و با زبان فارسي روان از من پرسيد ايراني هستي و بعد شروع نمود به تبليغ مسيحيت و بعد به آن بنده خدا گفته بود من مبلغ مترو هستم .آنها حتي در مترو هاي آلمان براي شكار مسلمانان مبلغ فارسي زبان دارند اما ما سر جمع شايد آمار طلاب حوزه های علیمه به 250 هزار نفر هم نرسد اين خودش يك معزل عمده است.

2 . تجمع روحانييت در مراكزي مثل قم : ما علاوه بر اينكه از تعداد كمي طلبه در مقابل نياز زيادمان برخورداريم همين تعداد هم در قم متراكم شده اند و به جرات ميتوان گفت بخش عمده اي از اينها در قم ديگر كاري ندارند يعني تحصيل نموده اند و ميدانند كه از اين بيشتر در قم براي آنها ثمري حاصل نميشود اما باز با اين وجود حاضر به بازگشت از قم به اوطان خودشان نيستند . من اسم اين را ميگذارم عدول از فلسفه طلبگي قرآن فلسفه هجرت به مراكز علمي را اينگونه بيان ميكند.

فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي الدِّينِ وَلِيُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ .(سوره توبه 122)

چرا از هر گروهی دسته ای به سفرنروند تا دانش دين خويش را بياموزند و چون بازگشتند مردم خود را هشداردهند ، باشد که از زشتکاری حذر کنند ? كساني كه در قم كاري ندارند و بين خود و خداي خود ديگر حاصلي نمي چينند به نص قرآن بايد برگردند و قوم خود را با دين آشنا كنند وجنبش علماي بلاد بايد احيا شود.

• اين جنبش علماي بلاد چيست ؟

قبلا در هر شهري بزرگي بود كه ملجاء مردم و مبلغ شريعت بود در تبريز كوچه مجتهد ها بود كه چندين مجتهد در اون زندگي ميكردند در شيراز سيد عبد الحسين لاري بود كه احكام اجرا ميكرد در مرند آميز علي اكبر مرندي بود در همدان مرحوم معصومي و در بهار مرحوم بهاري همداني بود در كوهستا ن مرحوم كوهستاني و در تبريز مرحوم سيد محمد حسن الهي برادر علامه و در شيراز مرحوم نجابت و شهيد دستغيب بودند . در يكي از شهرهاي همدان در يك مجلس روضه 18 مجتهد مسلم وجود داشت ولي امروز به غير از چند شهر بزرگ در كجا مجتهد پيدا ميكنيد اگر هم باشند بعد از مدتي عزم قم ميكنند . شما نگاه كنيد آيت الله مظاهري را مردم اصفهان دعوت كردند ايشان به اصفهان رفت و منشاء بركات شد.

جنبش علماي بلاد يعني قم را از اين همه روحاني فاضل خالي كنيم و بروند در شهرها هر كدام مشعل فروزاني شوند تا ديگران بهره ببرند البته اين خيلي معرفت ميخواهد كسي مرجعيت مركزي را رها كند و برود ولي اگر رفت بركاتش فرا گير ميشود اگر به خاطر خدا رفت خداي شهر هاي كوچك با قم هيچ فرقي ندارد عزت را خدا ميدهد چه در قم چه در يك روستا . من به مراجع كار ندارم نميتوانم هم داشته باشم اما كساني كه به اميد مرجعيت در قم ميمانند بايد بدانند مرجعيت اگر واجب كفايي هم باشد من به الكفايه موجود است .

به روز نبودن شيوه ها تبليغي هم خودش معظليست البته چند سالي است که بهتر شده ولي تا نقطه مطلوب خيلي راه داريم بايد به جايي برسيم كه براي همه عرصه ها مبلغ داشته باشيم بزرگي ميفرمود امروز اگر پيغمبري ظهور كند قطعا دور بيني بر دوش خواهد داشت .امروز دوربين ها بر دوش كسانيست كه دين را نميشناسند و دين شناسان دوربيني در دست ندارند ثمره اش ميشود فيلمهاي معرفت سوز ماه رمضان، اينكه چشم برزخي عارفي را به شخصي پيوند ميزنند آن هم چشم برزخي پيدا ميكند اينها ثمره فاصله اهل فن هنر و اهل فن دين است اين دو بايد در فرد واحد جمع شوند تا ثمره اش مثبت باشد يعني خود آن كه فيلم را ميسازد بايد دين را هم بشناسد .

• ديگر موانع پیش روی مبلغین را هم بيان كنيد ؟

عدم استمرا تبليغ و تبليغهاي مقطعي يكي ديگر از موانع است شما ببينيد دشمن يك لحظه براي از بين بردن اسلام سكوت ميكند ؟ نه آنوقت ما براي تبليغ منتظر ماه رمضان و محرم و صفريم اين تبليغهاي مقطعي اثر مقطعي دارد تبليغ بايد مستمر باشد بايد بمباران تبليغي صورت بگيرد دائم بايد مسائل را براي مردم گفت دائم زندگي آنها را با دين گره زد من از روي تجربه عرض ميكنم تبليغ مقطعي اثر مقطعي دارد نه بيشتر امروزه رسانه ها و شبكه هاي تبليغي غرب دائم در حال فعاليتند آنها كه ساكت نميشوند اما ما نزديك به نه ماه سال را ساكتيم .

بي برنامه بودن حوزه براي تبليغ هم يك مشكل است امروز چندين نهاد در حال اعزام مبلغ است سازمان تبليغات ، دفتر تبليغات ، طرح هجرت، اوقاف و .... اما هيچكدام برنامه اي مدون ندارند و فقط بودجه را خرج ميكنند اگر برنامه اي مدون داشتند از همين ظرفيت موجود هم ميشد استفاده نمود. خيلي مشكلات هست اينها شمه اي از مشكلات بود قانون ها دست و پا گير قطع شهريه و دها مشكل ديگر همه مانع ميشوند تا تبليغ به شكل صحيح شكل بگيرد. مسائلي هم هست كه از گفتنش معذورم اما از خدا ميخواهم به همه فهم و بصيرت دقيق بدهد .

• در خصوص بي برنامگي حوزه های علمیه و قوانين دست و پا گير را بيشتر توضيح بديد.

ببينيد الان ما طرح اعزام مبلغ بلند مدت داريم اين كار اصلش خوب است اما مشكلاتش زياد است اول اينكه مدت محدود دارد مثلا 3 سال يا 5 سال بعد از آن طلبه بايد برگردد در قم مدتي بماند و بعد برود اين يعني تمام جايگاه آن طلبه از دست خواهد رفت و اعتباري كه در اين چند سال كسب نموده بر باد رفته علاوه بر آنكه بازگشتش به قم از لحاظ علمي براي او ثمري ندارد . كسي كه 5 سال از درس جدا شده ميخواهد به قم برگردد كه چه كند .

تازه وقتي برميگردد شهريه اش كه قطع يا نصف شده بايد با درد سر درست شود و مشكلاتي كه شايد براي رفتن دوباره به تبليغ او را منصرف كند.

• چه راهکارهایی برای ساماندهی و استمرار وضعیت مبلغین دینی وجود دارد؟

راه حلهاي اين مسئله بايد كارشناسي شود. به اين سادگي نميتوان نظر داد ولي يك سري چيزها واضح است راه كار هايش بايد تدوين شود. در درجه اول تجميع قدرت تبليغي حوزه اعم از مالي و انساني بايد صورت بپذيرد اين كه هر نهادي ساز خود را بزند قدرت را نصف ميكند بايد يك نهاد نظارتي و برنامه ريزي همه تبليغ را در دست بگيرد اصلا مگر 150 يا 200 هزار مبلغ در خوش بينانه ترين حالت چه قدر كار دارد كه چندين نهاد اعزام مبلغ بايد وجود داشته باشد اگر كار براي خداست همه بودجه ها و توانمندي هايشان را روي هم بريزند و كار را واحد كنند اگر هم براي خدا نيست كه و علي الاسلام والسلام .

دوم تبيين ساز كار ورود به حوزه و خروج از سيستم امروز در سيستم حوزه چيزي به عنوان خروجي معنا ندارد امروز هركسي وارد حوزه شد تا پايان عمر در حوزه ميتواند بماند بدون اينكه به كسي پاسخ گو باشد بايد خروجي حوزه مشخص شود نبايد در قم طلبه اي باشد كه نه درس ميخواند و نه تدريس ميكند حتي محققين هم بايد از قم بيرون بروند مگر در مثلا تبريز نميشود كار تحقيقي نمود بايد از طلبه بپرسند در حوزه قم چه كاره هستي چه ميي كني ؟

سوم تامين مالي و علمي نيرويي كه به عنوان مبليغ در منطقه اي مستقر ميشود امروز مبلغين شيعه حتي بعضا در معاش خود مشكل دارند برعكس نمايي كه دشمن از روحانيت شيعه نشان داده امروز يك طلبه مبلغ در محروميت خاصي به سر ميبرد از لحاظ مالي بايد تامين شود بنده با يك مبلغ وهابي صحبت ميكردم ميگفت عربستان پول ما را در حد اشرافيت ميدهد فقط به شرط تبليغ ما نميگوئيم كه طلبه را در حد اشرافيت تامين كنند اما در حد متوسط جامعه تامينش كنند و همين طور از لحاظ علمي مبلغ نبايد بريده شود بلكه بايد دائما خوراك تبليغاتي دريافت كند و بر او نظارت شود .

• در پايان نكته اي اگر هست بيان كنيد.

امروز و به بركت انقلاب اسلامي وظيفه روحانيت سنگين تر شده است در زمان طاغوت اگر توجيه ممانعت حكومت بود امروز ديگر هيچ توجيهي براي كوتاهي در امر تبليغ نيست زماني اما راحل به آيت الله بروجردي پيشنهاد داد نخبگان حوزه را كه آينده مرجعيت براي آنها متصور است جدا كنيم و كلاس خاص برايشان بگذاريم بقيه افاظل و حتي بزرگاني كه داعيه مرجعيت ندارند را عازم شهرها و بلاد كنيم اما در آن زمان متحجرين به مخالفت با امام برخواسند و فرياد وا اسلاما سر دادند امام آن روز نتوانست اما امروز كه قدرت در دست متدينين است كاش كسي به آن آرزوي امام جامه عمل ميپوشاند .