فعالیت تحقیقاتی دستگاه های امنیتی بریتانیا در مجاورت حوزه علمیه نجف اشرف + تصاویر

سرویس بین الملل پایگاه 598، رضا حسن‌زاده/ کشورهای استعمارگر غربی و در راس آنها بریتانیا از ابتدای دوره استعمار در قرون اخیر تا به امروز همواره به دنبال از میان برداشت موانعی بودند که بر سر راه استعمار کشورهای دیگر داشته اند. لذا هموراه وضعیت سیاسی، امنیتی، اقتصادی و حتی علمی و فرهنگی کشورهای ضعیف تر را به شدت رصد و مطالعه می کرده و می-کنند. به عنوان مثال به یاد بیاورید ضربه بزرگی که از فتوای تحریم تنباکوی میزای شیرازی در ایران که ضربه بزرگی را به بریتانیا وارد کرد. از همین روست که کشورهای استعمارگری همچون بریتانیا همواره سعی در درک درست فرهنگ مستعمرات خود داشته اند تا چنین ضربه های دیگری برای آنها تکرار نشود و سد هایی که در مقابل نفوذ به مستعمرات دارند را از پیش شناسایی و راه عبور از این موانعی که غالبا در عمل موانع فرهنگی ملت ها هستند را پیدا کنند.

یکی از مراکز مهم بریتانیا در مطالعه کشورهای دیگر، آکادمی ملی علوم انسانی و اجتماعی این کشور و دفاتر نمایندگی آنها در دیگر کشورهاست که مسئولیت مطالعه علمی فرهنگ ها و جوامع را بر عهده دارد. آکادمی بریتانیا در همه کشورهای خاورمیانه دفاتر با سابقه ای دارد. از جمله در ایران که در پوشش سفارت فعالیت می کرد و همینطور در کشور مهم شیعی دیگر، «عراق». دفتر عراق این آکادمی که از حدود 1930 تاسیس شده است امروزه تحت مدیریت خانم «الینور رابینسون» اداره می شود. خانم «رابینسون»، نماینده «آکادمی علوم انسانی و علوم اجتماعی بریتانیا» و «رییس موسسه مطالعات عراق شناسی» بریتانیاست.

اما خبر جالب توجه آنکه این روزها «خانم رابینسون» در قلب جهان تشیع، در شهر نجف اشرف به سر می برد. وی پس از ورد به نجف، بازدید خود را از اماکن تاریخی این شهر آغاز کرد که در ضمن آن اجازه ورود به حرم امیرالمومنین (ع) را هم از سوی مقامات دریافت کرد. در این دیدار وی فرصت گفتگو با مسئولین حرم علوی را هم پیدا کرد و پس از آن به دعوت دانشگاه علوم ریاضی و حسابداری کوفه وارد این دانشگاه شد و مورد استقبال مدیر آن قرار گرفت.


جالب تر آنکه بدانیم خانم «الینور رابینسون» سال گذشته نیز از شهر کربلا دیدن کرد و در این سفر نیز اجازه ورود به حرم شریف امام حسین و حضرت عباس (علیهم السلام) را از تولیت حرم دریافت نمود. وی در این دیدار به بحث و بررسی قراردادهای «موزه الکفیل» و موسسه مطالعات عراق شناسی بریتانیا در خصوص جمع آوری آثار تاریخی پرداخت. خانم الینور رابینسون مورد استقبال مسئولین کتابخانه حرم حضرت عباس علیه السلام قرار گرفت و پس از بازدید از کتابخانه حرم و امضای دفتر یادبود با «شبکه کربلا» مصاحبه کرد. پس از این دیدار وی وارد حرم حسینی و موزه آن شد و بازدید خود را به پایان رساند.


خانم «الینور رابینسون» حدود یکسال و اندیست که ریاست موسسه مطالعات عراق شناسی بریتانیا را برعهده دارد، موسسه-ای که از اقمار اصلی آکادمی علوم انسانی و علوم اجتماعی بریتانیا محسوب می شود. این موسسه که به یاد خانم «گرترود بل» زبده ترین و کار آمد ترین مأمور سازمان اطلاعات و امنیت بریتانیا در دوران خود و به ویژه در جنگ جهانی اول محسوب می شود بنا شده است. «گرترود بل» به همراه «لورنس عربستان» سرنوشت ساز ترین عملیات کشور سازی و کشور زدایی را در خاورمیانه انجام دادند. در حقیقت می توان گفت که وی در رتق و فتق خاک عثمانی نقش بسزایی را بازی کرد. از جمله دست آورد های وی می توان به تاسیس کشورهای نوبنیاد سوریه، اردن، کویت و عراق اشاره کرد. وی تاثیر بسزایی در تعیین مرزهای کشور عربستان سعودی داشت.

حال پس از سپری شدن بیش از هشتاد سال و پس از سقوط رژیم بعث عراق، این موسسه در سال 2004 فعالیت های پژوهشی خود را که در سال های 1990م به دلیل شرایط بسیار سخت سیاسی آن دوره بسیار محدود شده بود با جدیت تمام آغاز کرد. در سال های اخیر این موسسه میزان بودجه خود در خصوص مطالعات باستان شناسی و دوران کهن در عراق را کاهش داد و سرمایه گذاری خود را_ بدون کنار گذاشتن هویت اصلی خود_ بر موضوعاتی همچون علوم انسانی و پژوهش های اجتماعی در خصوص عراق معاصر و نوین افزایش داد.
در نشست عمومی سالانه در 12دسامبر2007 اعضا بر تغییر نام این موسسه به «موسسه مطالعات عراق شناسی بریتانیا» توافق کردند. این عنوان منعکس کننده گستره فعالیت های این موسسه است. هدف این موسسه انجام تحقیقات پیشرفته و آموزش عمومی به کشور عراق و کشورهای همسایه است این تحقیقات در زمینه انسان شناسی، باستان شناسی، جغرافیا، تاریخ، زبان، رشته های مرتبط با هنر، علوم انسانی و علوم اجتماعی از گذشته تا کنون خواهد بود.


موسسه مطالعات عراق شناسی بریتانیا نقش بسزایی را در پروژه مطالعاتی آکادمی بریتانیا با عنوان «حوزه یا قدرت روحانیت شیعه در اسلام» ایفا نمود که با هزینه مالی آکادمی ملی علوم انسانی و علوم اجتماعی بریتانیا به اتمام رسید. این پروژه دانشمندان و پژوهشگران مختلفی را گرد هم آورد تا نقش نظام حوزوی شیعه در ساز و کار و حفظ قدرت روحانیت در جهان تشیع را بررسی نماید. تمرکز ویژه پروژه بر تحولات فکری اخیر در حوزه های نجف و کربلا در عراق و قم و مشهد در ایران بود. این پروژه سه ساله و توسط سه کار گروه برگزار شد. کارگروه تاریخ و گسترش حوزه در تاریخ 29 مارس 2011 در کالج «رویال هالوی» در دانشگاه لندن برگزار شد. موضع این کار گروه چالشها و چشم اندازهای حوزه بود. در آینده نزدیک به ابعاد این پروژه خواهیم پرداخت.

خانم «الینور رابینسون» استاد و پژوهشگر تاریخ و فلسفه علم دانشگاه کمبریج می باشد. از جمله زمینه های تحقیقاتی وی می توان به «علوم، علوم پزشکی و فناوری های دوران باستان و میانه کشورهای خاورمیانه» اشاره کرد. وی به همراه پروفسور «استیو تینی» از دانشگاه «پنسیلوانیا» پروژه «جغرافیای دانش در آشور و بابل» را با همکاری «شورای هنر و علوم انسانی بریتانیا» اجرا می کند. وی از تاریخ ژوئن 2012 ریاست «موسسه مطالعات عراق شناسی بریتانیا» را بر عهده گرفته است. «خانم رابینسون» از آغاز ریاست خود بر این موسسه مناطق باستانی همچون بابل، آشور، اقلیم کردستان و بخش های مختلفی از شهرهای عراق همچون بصره، کربلا، بغداد و نجف را مورد بازدید قرار داده است. وی تالیفات بسیار زیادی را از خود برجای گذاشته است که می توان به «فرهنگ خط میخی؛ انتشارات دانشگاه اکسفورد2011»، «کتابچه تاریخ ریاضیات؛ انتشارات دانشگاه اکسفورد2009»، «ریاضیات در عراق باستان: تاریخ اجتماعی؛انتشارات دانشگاه پرینستون»، «ادبیات تمدن سومریه باستان؛ انتشارات اکسفورد2006» اشاره کرد.