اوباما؛ رئیس جمهوری که رسانه ها رئیس جمهورش کردند

سرویس بین الملل 598؛ باراک اوباما چندی پیش به عنوان چهل‌وپنجمین رئیس‌جمهوری آمریکا سوگند یاد کرد. آنچه در این مراسم توجه بسیاری را به خود جلب کرد، شرکت نکردن میت رامنی، رقیب جمهوری‌خواه اوباما در مراسم تحلیف ریاست‏جمهوری آمریکا بود. با گذشت برگزاری انتخابات در آمریکا، کارشناسان اذعان دارند که جانبداری اصحاب رسانه  ها  نقش به سزایی در پیروزی باراک اوباما بر میت رامنی داشت.

البته این تنها کارشناسان نیستند که چنین نظری دارند. موسسه نظرسنجی راسموسن[1] پس از انتخابات دریافت که بیشتر رای‎دهندگان (51 درصد) تصور می‎کردند خبرنگاران تلاش می کنند تا اوباما در انتخابات پیروز شود، و تنها 9 درصد بر این عقیده بودند که اصحاب رسانه به میت رامنی کمک می‎کنند تا اوباما را به چالش بکشد. نتیجه انتخابات و تحلیل‌های رسانه ‏ای ثابت کرد که حق با رای‏ دهندگان بوده است. باراک اوباما در شرایطی رقابت برای دومین دور ریاست‏ جمهوری خود را آغاز کرد که اقتصاد آمریکا پس از رکود بزرگ در بدترین شرایط خود بود، بیکاری به هشت تا 10 درصد رسیده (بالاترین رقم در سه سال گذشته) و بدهی‏ های ملی به‏ طور سرسام‏ آوری افزایش یافته بود. با این حال اوباما توانست کمی بیش از 50 درصد آرا را به دست آورد و رئیس‎جمهوری آمریکا باقی بماند. در رقابت نزدیکی که اوباما با رامنی داشت آن هم در زمانی که آمریکایی‌ها با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‎کردند، رسانه‎ها نقش بسیار حیاتی در پیروزی اوباما بازی کردند. در اینجا حداقل به پنج مورد از این نوع کمک اشاره می‎کنیم.

کوبیدن بر طبل گاف‌های رامنی

رسانه‎های آمریکایی در جریان رقابت‏ های انتخاباتی بارها با فاصله گرفتن از اصل بی‏ طرفی با بزرگنمایی گاف‎های رامنی اصطلاحا زلزله‏ های خبری چند روزه علیه وی به راه انداختند. نمونه آن؛ وقتی رامنی به عنوان کاندیدای جمهوری‎خواهان اواخر جولای 2011 راهی اروپا و اسرائیل شد. بر اساس یافته‎های مرکز تحلیل رسانه‎ای، تمام 21 بخش خبری شبکه‎های «ای‏ بی‎سی»، «سی‏ بی‎اس» و «ان‎بی‏ سی» در بخش عصرگاهی خود (از 18 تا 86 درصد) تاکید داشتند که این سفر یک اشتباه دیپلماتیک، گاف یا گامی اشتباه بود. در همان زمان «چارلز کراتمار»، ستون‏ نویس محافظه‎کار این سفر را موفقیتی اساسی خواند که توسط رسانه‏ ها به ابتذال کشیده شد.

همچنین وقتی سایت چپ گرای «مادرجونز» ماه سپتامبر سخنان رامنی در محفلی خصوصی که 47 درصد آمریکایی‎هایی که مالیات بر درآمد نمی‎پردازند را ستوده بود، رسانه‎ها به‏ گونه‎ای با آن برخورد کردند که گویی با رسوایی جنسی یک مقام ارشد مواجه شده‎اند. در طول سه روز بعد تمامی شبکه‏ های تلویزیونی در بخش‌های صبحگاهی و عصرگاهی تقریبا 42 گزارش با روایت‏ های مختلف بر روی آن رفتند. یکی از گزارشگران ای‏ بی‎سی انتشار سخنان رامنی را زلزله سیاسی برای نامزد جمهوری‌خواه خواند. ولی در مقابل هیچ یک از گاف‎های اوباما رسانه‏ ای نشد. به عنوان مثال، پس از آن‎که رئیس‌جمهور در هشتم ژوئن در کنفرانس خبری گفت که «بخش خصوصی خوب کار می‎کند» شبکه‏ های ای‏ بی‏ سی، سی‏ بی‏ اس و ان‏ بی‏ سی تنها یک بار در بخش عصرگاهی خود به طور گذرا به آن اشاره کردند و دیگر هیچ. (این در حالی است که اوباما بارها از عملکرد بخش خصوصی انتقاد کرده بود)

رسانه‏ ها در جایگاه سخنگوی ستاد انتخاباتی اوباما

هیچ اشکالی ندارد که رسانه‎ها با تمرکز بر نطق‎های انتخاباتی نامزدها یا حامیان وی در پی یافتن حقیقت باشند اما واقعیت این است که در انتخابات 2012 اغلب رسانه‎ها با تمرکز بر گفته‎ها و نطق‏های انتخاباتی و کشیدن «مو از ماست» جمهوری‎خواهان در جایگاه پاسخ‏گویی به آنان برآمدند. به عنوان مثال، زمانی که رامنی از «سفر دوره‏ای اوباما برای عذرخواهی از کشورهای جهان» در آخرین سال دور اول ریاست‏جمهوری‏اش حرف زد، رسانه‎ها در هیات ستاد انتخاباتی اوباما ظاهر شدند و به دفاع از او پرداختند به‎طوری که در یک مورد جان برمان از شبکه خبری سی‏ان‎ان گفت: «اگرچه اوباما در سال 2009 با انتقاد از سیاست خارجی آمریکا، موضع ایالات متحده را متکبرانه می‏دید و معتقد بود که ما بسیاری از اهدافمان را کنار گذاشته‏ایم اما بسیاری معتقدند که نامگذاری آخرین سفر اوباما به نام «تور عذرخواهی» اشتباه است. درست است که او منتقد گذشته آمریکا بوده اما از کسی عذرخواهی نکرده است (!)»

جانبداری مجریان مناظره‏ ها

پس از مناظره نخست انتخاباتی میان باراک اوباما و میت رامنی، «هاوارد فینمن» تحلیل‎گر شبکه MSNBC «جیم لهرر» مجری این مناظره را به این دلیل که به نفع اوباما عمل نکرده سرزنش کرد و بی‏ فایده خواند. شاید ترس از همین‌گونه انتقادات بود که مارتا رادداتز از شبکه ای‏بی‏سی و کندی کرولی از سی‎ان‎ان را بر آن داشت تا در مناظره یازدهم و شانزدهم اکتبر بارها سخنان طرف جمهوری‌خواه را قطع کنند. کرولی البته پا را از این هم فراتر گذاشت و در مناظره 16 اکتبر در درگیری لفظی میان دو طرف درباره حمله به سفارت آمریکا در لیبی تائید کرد که اوباما حمله به سفارت را اقدامی تروریستی خوانده بود. کرولی با تائید داستان اوباما خطاب به رامنی گفت: «بله آقا. ایشان این اقدام را تروریستی خواندند» در حالی اوباما چنین نکرده بود. او تنها در جملاتی کلی گفته بود که «اقدامات تروریستی نمی‎تواند یک ملت را از رسیدن به اهدافش بازدارد.» در واقع اوباما هیچ‎گاه مستقیما حمله به سفارت آمریکا را اقدامی تروریستی نخوانده بود ولی تائید سخنان او در مناظره تلویزیونی توسط مجری برنامه باعث شد تا مخاطبان زیادی باور کنند که او چنین کرده و این رامنی است که دروغ می‎گوید.

سکوت خبری درباره بنغازی

پس از حمله 11 سپتامبر به کنسولگری آمریکا در لیبی، پیتر آلکساندر، گزارشگر شبکه ان‎بی‎سی در برنامه‎ای گفت که این وقایع موقعیت اوباما را تقویت کرده و به رای‎دهندگان قدرت فرمانده کل قوا را یادآوری می‏ کند(!) اما درز اطلاعات در روزهای بعد و فاش شدن این حقیقت که دولت در اعزام نیروی امنیتی کافی اهمال کرده، تصویر قهرمان‎گونه اوباما را مخدوش کرد و همین زمان بود که رسانه ‏ها ترجیح دادند این مسئله را به حاشیه برانند. به عنوان مثال، در اواخر سپتامبر شبکه‎های خبری گزارش دادند که تیم اوباما ظرف 24 ساعت متوجه شده حمله به کنسولگری اقدامی تروریستی بوده است. و این ادعا کاملا در تناقض با سخنان اوباما و سوزان رایس، نماینده آمریکا در سازمان ملل، بود که گفته بودند این حمله، اقدامی خودجوش در واکنش به انتشار فیلم ضداسلامی در یوتیوب بوده است. البته رسانه‏ های دیگر، رویکرد دیگری در پیش گرفتند. شبکه ای‏ بی‎سی تقریبا پس از دو روز سکوت درباره حمله به کنسولگری آمریکا خبررسانی کرد و شبکه سی‏ بی‎اس و ان‏ بی ‏سی تقریبا سه روز درباره چنین واقعه مهمی که به کشته شدن سفیر آمریکا در لیبی منجر شده بود، روزه سکوت گرفتند.

حال اگر این رویکرد را با موضع‎گیری رسانه‎ها نسبت به پوشش خبری گاف‎های رامنی مقایسه کنیم، قطعا به نتایج جالبی می‏رسیم.

پوشاندن مشکلات اقتصادی

صاحب‎نظران اقتصادی متفق‎القول معتقدند که ضعف اوباما دلیل شکست احیای اقتصاد آمریکا پس از محرک‎های گران‎قیمت و چهار سال کسری بودجه یک تریلیون دلاری بود. با این حال اغلب رسانه‏ ها به ویژه در فضای مجازی از پرداختن به این موضوع خودداری می‌کردند. بر اساس یافته‎های مرکز رسانه و روابط عمومی، از ژانویه تا سپتامبر 1992، (ریاست‏ جمهوری جورج واکر بوش) رسانه‎ها بیش از 1289 گزارش درباره شرایط اقتصادی منتشر کردند که 88 درصد آن‎ها انتقادی و منفی بود. در آن زمان، نرخ بیکاری 7٫6 درصد (کمتر از 7٫9 درصد امروز) و رشد اقتصادی در سه ماهه سوم 2٫7 درصد (بهتر از 2 درصد امروز) بود . با این حال رسانه‎ها معتقد بودند که اقتصاد آمریکا در وضعیت اسفناکی به سر می‎برد و به این ترتیب بوش پدر در انتخابات برای دور دوم ریاست‏ جمهوری‎اش شکست خورد. به گزارش موسسه تحقیقاتی رسانه و تجارت در سال 2004 هم اقتصاد آمریکا تحت ریاست‎جمهوری جورج بوش پسر بهتر از امروز بود. رشد اقتصادی بیشتر، بیکاری کمتر، بنزین ارزان‎تر و کسری بودجه کوچکتر… با این حال موضع گیری رسانه‎ها نسبت به دولت بوش دو برابر انتقادی‏ تر از برخورد رسانه‏ ها با دولت اوباما بود.

خلاف دوره‏ های پیشین، در پایان دور نخست ریاست ‏جمهوری اوباما، در حالی که اقتصاد آمریکا بدترین روزها را پس از رکود بزرگ تجربه می‎کرد، دیگر از افراد بی‏ خانمان، زنان بی‎سرپرست و بدون تامین اجتماعی و شهروندانی که مجبور بودند تا میان پرداخت هزینه ‏های خورد‏وخوراک و هزینه‏ های درمان یکی را انتخاب کنند در رسانه‎ها خبری نبود. در عوض درست یک هفته پیش از انتخابات همزمان با اعلام آمار بیکاری 7٫9 درصدی آمریکا، دیان ساویر، گزارشگر ای‏ بی‏ سی، از ایجاد 171 هزار شغل جدید در این کشور خبر داد و گفت که این تعداد شغل «بیش از پیش ‏بینی‎ها» بوده است. شبکه ان‏ بی‏ سی نیز در برنامه‎های خود تاکید داشت که چطور شغل‏ های ایجاد شده در دولت اوباما بهتر از آنچه بوده که کارشناسان انتظارش را داشتند[2].

رسانه‏ ها حداقل در این پنج موردی که ذکر آن رفت وزنه رقابت‎های انتخاباتی را به نفع اوباما و دموکرات‏ ها سنگین کردند و بر این اساس می‎توان گفت آنچه کرسی ریاست‎جمهوری را برای اوباما حفظ کرد، موضع گیری جانبدارانه و تاریخی رسانه‏ ها بود.

________________________________________

[1] موسسه نظرسنجی راسموسن توسط اسکات راسموسن، تحلیل‏گر سیاسی رسانه ‏ای در سال 2003 تاسیس شد.

[2] fox news/five-ways-mainstream-media-tipped-scales- in-favor-Obama

بهاره محبی

منبع: رصد