مقام معظم رهبری در اولین روز سفر به قم در اجتماع عظیم مردمی در خصوص معماری شهر قم اظهار داشتند:
” باید در شهرسازی قم، معماری اسلامی و نماد انقلاب مورد توجه قرار گیرد چرا که قم شهر اسلام و انقلاب است .”
این نکته بسیار مهمی است که معظم له به آن اشاره داشته اند اما متاسفانه آنچه که تاکنون به اجرا شده است کمتر رنگ وبوی معماری اسلامی وانقلابی دارد .
نمونه از این معماری را می توان در اجرای مجتمع های تجاری اجرا شده در حاشیه بلوار پیامبر اعظم (حد فاصل بین خیابان انقلاب وخیابان معلم ) و در هسته مرکزی شهر ودر جوار حرم مطهر حضرت معصومه (س) مشاهده کرد. .
ساختمانی با معماری مدرن وبا نمای پنجره های بزرگ شیشه ای که کمترین نشانه ای از معماری ایرانی اسلامی می توان در آن مشاهده کرد .
معماری اطراف
از سوی دیگر قم به لحاظ وجود امام زادگان یسیار وامکان تاریخی که در آن وجود دارد پتانسیلهای بسیار زیادی برای جذب گردشگر های مذهبی دارد. واین نکته ای است که مقام معظم رهبری در سخنان خود به آن اشاده کرده اند.
رهبر انقلاب اسلامی در سخنان خود، با تشریح نگاه و حساسیت ویژه بین الملل به شهر قم اظهار داشتند:
“وجود بزرگترین و پرعظمت ترین حوزه علمیه جهان اسلام و قطبهای زیارتی و معنوی از جمله ظرفیتهای ملی و بین المللی قم است.”
بارگاه امام زاده موسی مبرقع (ع) یکی از ظرفیتهای مذهبی قم است که به آن توجه چندانی نشده است و بسیاری از زائرین وگردشگران مذهبی وحتی بسیاری از اهالی قم نیز از وجود چنین بارگاهی در قم بی اطلاع هستند.
موسی مبرقع (ع) از اولاد بلافصل امام جواد (ع) است موسی مبرقع جد سادات رضویه است و سلسه اولاد وی تاکنون باقی است و بسیاری از سادات، به وی منتهی میشوند.اینجا وی جمالی بسیار زیبا و نورانی داشته که مردم برای تماشای او هجوم می آوردند و راه بسته می شد.
لذا برقعی (پوششی) برصورت می گرفت تا خویش را از انظار حفظ نماید و لذا به مبرقع شهرت یافت. وی از اجلة سادات و از برترین زاهدان و عالمان و فاضلان و محدثین عصر خویش بود. وی نخستین فرد از سادات و اهل بیت علیهم السلام است اینجاکه پس از رحلت و دفن حضرت فاطمة معصومه سلام الله علیها به قم هجرت نموده و در آن ساکن شد. بارگاه او در خیابان آذر و در محله ای بنام چهل اختران می باشد.
در جوار موسی مبرقع، نوة گرامی او احمد نیز مدفون است. در کنار بارگاه موسی مبرقع، بقعه ای است که به چهل اختران مشهور است و در آن ضریح بزرگی است که داخل آن حدود ۱۷ نفر از فرزندان و نوادگان و سادات خاندان موسی مبرقع مدفون می باشند. همچنین در جوار این بقعه، مزار امامزاده زید از نوادگان امام سجاد علیهم السلام واقع است.
مقام معظم رهبری در ادامه سخنان خود پیرامون امام زادگان قم اظهار داشتد:
“هر یک از این امامزاده هایی که در خیابان های قم مدفون هستند اگر در هر شهری بودند مرکز و محور آن شهر قرار می گرفتند بنابراین همه این موارد ظرفیت های ملی و بین المللی این شهر مقدس به شمار می رود.”
مسجد جامع قم نیز یکی دیگر از اماکن تاریخی ومذهبی قم است که به دلیل قرار گرفتن در یکی از بافت های فرسوده قم فروغ چندانی در میان آثار تاریخی ومذهبی این شهر ندارد .
از دیگر امکان مذهبی تاریخی قم محله که مورد بی مهری قرار گرفته است “میدان میر” است .
«میدان میر» در واقع همان خانه موسى بنخزرج است که حضرت معصومه(سلام الله علیها) بعد از کسالتى که در ساوه پیدا نمودند به دعوت قمىها به خصوص موسى بنخزرج به این مکان آمدند آنگاه عبادتهاى خود را با محراب یکى از اتاقها تقسیم مىکردند که امروز آن محراب را «بیت النور» مىخوانند.
به گزارش سایت اطلاع رسانی تبیان، محراب بیت النور در حال تخریب است کاشىکاریهاى زیبایش و آیینهکاریهاى درخشانش در حال خراب شدن است. بر مسؤولان شهر است تا با اهتمام به ترمیم اینگونه بناها میراث جاویدان مذهبى و ملى ما را براى آیندگان ماندگار نمایند.
موارد اشاره شده تنها گوشه ای از ظرفیتهای تاریخی مذهبی قم است که توجه به آنها هم به ارتقاءجایگاه مذهبی تاریخی قم کمک خواهد کرد وهم به لحاظ اقتصادی و گردشگری تاثیر بسزایی در شکوفائی این شهر خواهد داشت .