وتوی تحریم اقتصادی ایران توسط شوروی

رخدادهای 24 دی 1358

چکیده

• رهبر انقلاب امروز در نامه ای خطاب به مدرسان حوزه علمیه قم تاکید کردند به دلیل ایرانی الاصل نبودن جلال الدین فارسی وی نمی تواند در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود . جلال الدین فارسی نیز در پیامی ضمن کناره گیری از انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرد : من بعنوان عضو مجلس خبرگان و مومن به نظام جمهوری اسلامی و نامزد شما برای ریاست جمهوری وظیفه دارم بیش از هرکس در اجرای دقیق و بی تاویل اصول قانون اساسی بکوشم .

• آیت الله منتظری در نامه ای خطاب به رهبر انقلاب درخواست کرد امام خمینی فرد دیگری را برای تصدی امامت جمعه تهران انتخاب کنند . امام خمینی نیز طی حکمی آیت الله خامنه ای را به سمت امامت جمعه تهران منصوب کردند . در این حکم خطاب به آیت الله خامنه ای آمده است :  جنابعالی که بحمداللّه‎ به حُسن سابقه موصوف و در علم و عمل شایسته هستید به امامت جمعه تهران منصوب می‎باشید.

• سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت دستگیری اعضای گروهک فرقان به مقامات کشور هشدار داد : به تمام شخصیت های حساس کشور و چهره های مبارز روحانی هشدار می دهیم بمنظور پیشگیری از خطرات احتمالی در چند روز آینده اقدامات امنیتی در جهت حفظ جان خود را تشدید نمایند .

• حجت الاسلام سید حسین موسوی تبریزی رئیس دادگاه انقلاب اسلامی تبریز ضمن تشریح حوادث اخیر این شهر گفت : بر اساس مدارک به دست آمده آیت الله حکم آبادی  نماینده آیت الله شریعتمداری در تبریز و مهندس حسن شریعتمداری فرزند ایشان به طور رسمی از نهادهای نظامی درخواست اسلحه و مهمات و نیرو درخواست کرده اند.

• مهندس غروی استاندار آذربایجان شرقی گفت : دستور داده شده است از این پس هر خبرنگار خارجی که با هواپیما به تبریز وارد میشود در فرودگاه از ورود او به شهر جلوگیری شده و با همان هواپیما برگردانده شود .

• ساعت 9 بامداد امروز به وقت تهران شوروی قطعنامه آمریکا را در مورد تحریم اقتصادی علیه ایران که تسلیم شورای امنیت شده بود وتو کرد ، با این اقدام شوروی ، تصمیم آمریکا مبنی بر تحریم اقتصادی ایران در رابطه با 50 گروگان آمریکایی در تهران بی اثر شد .

• وزیر امورخارجه در پاسخ به این سوال که آیا ایران برای مذاکره درباره آزادی گروگانها آماده شده است گفت : به هیچ وجه این مسئله حقیقت ندارد .

• بنکدار نماینده بنیاد مستضعفین در روزنامه اطلاعات در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت : نویسنده مقاله اهانت آمیز علیه امام خمینی هنوز عضو شورای سردبیری روزنامه اطلاعات است . وی اظهار داشت : ولی من بر اساس مذاکراتی که با آیت الله موسوی اردبیلی داشتم ایشان موافقت کردند که رشیدی مطلق دستگیر شود .بنکدار همچنین گفت : رشیدی مطلق اسم مستعار آقای محمد اسماعیل حیدر است .

جلال الدین فارسی نمی تواند نامزد ریاست جمهوری شود

رهبر انقلاب امروز در نامه ای خطاب به مدرسان حوزه علمیه قم تاکید کردند به دلیل ایرانی الاصل نبودن جلال الدین فارسی وی نمی تواند در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود . امام خمینی در این نامه افزودند : خود ایشان [جلال الدین فارسی] هم بنا شد انصراف دهند .

رهبر انقلاب در بخش دیگری از این نامه با اشاره به مورد اطمینان بودن سید احمد خمینی افزودند : ضمناً آقایان بدانند احمد به من خیانت نمی‎کند، و مورد وثوق من است. اگر مطلبی از من نقل کرد، خلاف نمی‎گوید.(1)

جلال الدین فارسی انصراف داد

جلال الدین فارسی در پیامی خطاب به ملت ایران رسما از انتخابات ریاست جمهوری کناره گیری کرد . در بخشی از پیام جلال الدین فارسی آمده است : من بعنوان عضو مجلس خبرگان و مومن به نظام جمهوری اسلامی و نامزد شما برای ریاست جمهوری وظیفه دارم بیش از هرکس در اجرای دقیق و بی تاویل اصول قانون اساسی بکوشم ، مخصوصا که آمادگی خویش را برای احراز مقامی اعلام کرده ام که وظیفه اصلیش اجرای دقیق و متعهدانه قانون اساسی است.

در ادامه این پیام آمده است : همینگونه است حال برادران اعضای شورای مرکزی و همه اعضای حزب جمهوری اسلامی که موظفند قاطعانه به اصول قانون اساسی پایبند باشند و راه را بر هرگونه وسوسه انگیزی در آن ببندند و در آن زمینه سرمشق دیگران شوند .(2)

تقاضای آیت الله منتظری از امام

آیت الله منتظری در نامه ای خطاب به رهبر انقلاب درخواست کرد امام خمینی فرد دیگری را برای تصدی امامت جمعه تهران انتخاب کنند . در بخشی از نامه آیت الله منتظری آمده است : چون من علاقه مفرط دارم که در حوزه علمیه قم باشم و به مباحثات و مذاکرات علمی ادامه دهم لذا از محضر حضرتعالی تقاضا میکنم یک نفر از آقایان واجد شرایط را به عنوان امام جمعه تهران برای ادامه نمازجمعه در دانشگاه تعیین نمائید .(3)

با حکم امام خمینی ؛ آیت الله خامنه ای امام جمعه تهران شد

امام خمینی طی حکمی آیت الله خامنه ای را به سمت امامت جمعه تهران منصوب کردند . در بخشی از حکم رهبر انقلاب در این زمینه آمده است : چون .. [آیت الله منتظری] انصراف خودشان را از امامت جمعه تهران اعلام نمودند، جنابعالی که بحمداللّه‎ به حُسن سابقه موصوف و در علم و عمل شایسته هستید به امامت جمعه تهران منصوب می‎باشید.(4)

هیئت عالیرتبه ایران به پاناما رفت

گزارش های رسیده حاکی است دولت ایران کوشش های خود را برای استرداد شاه سابق از پاناما تشدید کرده است و در این راستا مقامات وزارت خارجه کشورمان اظهار داشتند که یک هیئت بلند پایه از مقامات ایرانی همراه با اسناد و مدارکی که جنایات شاه سابق را علیه مردم ایران آشکار میسازد عازم پاناما شده اند .سخنگوی وزارت امورخارجه گفت : این اقدامات طبق تقاضای دولت پاناما مبنی بر درخواست رسمی ایران برای استرداد شاه سابق بعمل آمده است . (5)

هشدار سپاه به مقامات کشور

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت دستگیری اعضای گروهک فرقان به مقامات کشور هشدار داد . در بخشی از این پیام به مسئولان کشوری هشدار داده شده است : بی گمان عوامل پس مانده این گروهک در صدد تجدید سازمان خواهند بود و لذا به تمام شخصیت های حساس کشور و چهره های مبارز روحانی هشدار می دهیم به منظور پیشگیری از خطرات احتمالی در چند روز آینده اقدامات امنیتی در جهت حفظ جان خود را تشدید نمایند . (6)

ترور سه نفر در تهران

بامداد امروز اجساد تیرباران شده یک مرد و دو زن در جاده دوم خروجی جاده کرج به استادیوم ورزشی آزادی پیدا شد . روی دست های این سه تن نوشته شده بود : دادگاه شاهین انقلاب اسلامی !این دومین گروهی است که بوسیله تروریست های مجهول الهویه ای بنام دادگاه شاهین انقلاب اسلامی تیرباران شده اند . (7) احتمال می رود که این گروهک شاخه ای از گروهک تروریستی فرقان باشد که اعضای آن دستگیر شده اند.

رئیس دادگاه انقلاب تبریز : در حوادث تبریز جمعی از سرمایه داران شرکت داشتند

حجت الاسلام سید حسین موسوی تبریزی رئیس دادگاه انقلاب اسلامی تبریز ضمن تشریح حوادث اخیر این شهر گفت : این حوادث به دنبال ملی شدن قریب به 25 کارخانه ، بخش خصوصی و واگذاری زمین های بایر زیاد به بنیاد مستضعفان از سوی سرمایه داران بزرگ و وابسته طرح ریزی شده و آنان در پوشش پشتیبانی از مرجعیت، افراد ناآگاه را وادار به بلوا و آشوب در شهر تبریز نموده بودند .

وی همچنین خاطر نشان ساخت: بر اساس مدارک به دست آمده آیت الله حکم آبادی  نماینده آیت الله شریعتمداری در تبریزنامه ای به ژاندرمری تبریز نوشته و مقادیر قابل توجهی فشنگ برای کمیته های وابسته به حزب خلق مسلمان خواسته است ، همچنین مهندس حسن شریعتمداری فرزند آیت الله شریعتمداری طی نامه ای از ژاندارمری تبریز خواستار اعزام سرباز و اسلحه به قم برای حفاظت از منزل آیت الله شریعتمداری شده بود .

رئیس دادگاه انقلاب اسلامی تبریز در این مصاحبه همچنین گفت : تعدادی از این عوامل سرشناس که اغلب در تشکیلات فراماسونری شاخه آذربایجان نیز عضو بودند دستگیر و تعدادی دیگر نیز ضمن شناسایی بزودی دستگیر خواهند شد .(8)

استاندار آذربایجان شرقی : از ورود خبرنگاران خارجی به تبریز جلوگیری خواهد شد

مهندس غروی استاندار آذربایجان شرقی گفت : خبرنگاران خارجی با بیشرمی دست به تحریف وقایع و رویدادهای آذربایجان و تبریز زده اند و دستور داده شده است از این پس هر خبرنگار خارجی که با هواپیما به تبریز وارد میشود در فرودگاه از ورود او به شهر جلوگیری شده و با همان هواپیما برگردانده شود.(9)

شوروی تحریم اقتصادی علیه ایران را وتو کرد

ساعت 9 بامداد امروز به وقت تهران شوروی قطعنامه آمریکا را در مورد تحریم اقتصادی علیه ایران که تسلیم شورای امنیت شده بود وتو کرد ، با این اقدام شوروی ، تصمیم آمریکا مبنی بر تحریم اقتصادی ایران در رابطه با 50 گروگان آمریکایی در تهران بی اثر شد . سرآنتونی پارسونز سفیر انگلیس در سازمان ملل در این رابطه گفت با وجودیکه خواهان تحریم اقتصادی ایران هستیم ولی دشمنی با ایران نداریم !(10)

قطب زاده : آزادی گروگانها بدون استرداد شاه مطرح نیست

وزیر امورخارجه در پاسخ به این سوال که آیا ایران برای مذاکره درباره آزادی گروگانها آماده شده است گفت : به هیچ وجه این مسئله حقیقت ندارد . صادق قطب زاده ادامه داد : بدون استرداد شاه آزادی گروگانها ممکن نیست . (11)

بنکدار : رشیدی مطلق هنوز در اطلاعات می نویسد !

بنکدار نماینده بنیاد مستضعفین در روزنامه اطلاعات در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت : نویسنده مقاله اهانت آمیز علیه امام خمینی هنوز عضو شورای سردبیری روزنامه اطلاعات است . وی اظهار داشت : بر اساس مذاکراتی که با آیت الله موسوی اردبیلی داشتم ایشان موافقت کردند که رشیدی مطلق دستگیر شود ، البته حکم دستگیری رشیدی مطلق از طرف کمیته مرکزی داده شده ولی آقای مهدوی کنی گفتند دست نگه دارید شاید از طرف خود تحریریه بدون تشنج بیرون کنیم و دستگیر کنند .

بنکدار گفت : رشیدی مطلق اسم مستعار آقای محمد اسماعیل حیدر است . بنکدار در پاسخ به این سوال که آیا این فرد،نویسنده مقاله توهین آمیز به امام است گفت : اتفاقا خود ایشان در مقاله بعدی اقرار کرده که داریوش همایون بود که این را به من دیکته کرد و گفت بنویس، این درست دلیل پاسبانهایی است که می گفتند المامور معذور و طبق دستور عمل کرده ایم . (12)

پی نوشت :

1- صحیفه امام ، جلد 12، صفحه 115، گفتنی است در صحیفه امام خمینی و در ذیل این نامه،تاریخی قید نشده است ولی با توجه به روزنامه ها مشخص می شود که گویا این نامه تنها در اختیار مدرسین حوزه علمیه قم قرار گرفته و انتشار علنی نیافته بود . چرا که روزنامه جمهوری اسلامی در روز 25دی ماه 58 خبر از کناره گیری جلال الدین فارسی داد و نامه کناره گیری وی را منتشر کرد . در ذیل نامه جلال الدین فارسی تاریخ 24دی قید شده است ، هیچ یک از روزنامه های 24دی خبری در کناره گیری جلال الدین فارسی و یا نظر امام خمینی در این زمینه منتشر نکرده بودند . به هر حال به علت کناره گیری جلال الدین فارسی در روز 24دی،نامه امام خمینی نیز در ذیل رویدادهای این روز مورد اشاره قرار گرفت .

2- جمهوری اسلامی ، 25دی1358، صفحه 2

3- جمهوری اسلامی ، 24دی 1358، صفحه 2

4- صحیفه امام ، جلد 12، صفحه 116

5- اطلاعات ، 24دی1358، صفحه 12

6- اطلاعات ، 24دی1358، صفحه 1

7- اطلاعات ، 24دی1358، صفحه 1

8- اطلاعات ، 24دی1358، صفحه 1

9- اطلاعات ، 24دی1358، صفحه 11

10- اطلاعات ، 24دی1358، صفحه 12

11- کیهان ، 24دی1358، صفحه 1

12- جمهوری اسلامی ، 24دی1358، صفحه 2 ، از اواخر سال 1355ش علایم و نشانه‌های پیدا و پنهان بسیاری وجود داشت که حاکی از روند رو به گسترش ناآرامیهای سیاسی و اجتماعی در کشور بود. خیلی زود انگیزه جرقه‌گونه لازم برای این مقصود فراهم آمد و آن زمانی بود که همزمان با برگزاری کنگره بزرگ حزب رستاخیز در تهران (در تاریخ 17 دی ماه 1356) در یکی از ستونهای صفحات میانی روزنامه اطلاعات مقاله ای با عنوان «استعمار سرخ و سیاه»به چاپ رسید که حاوی مطالبی اهانت‌آمیز نسبت به امام خمینی بود. چنانکه تقریباً قریب به اتفاق آگاهان به امور و پژوهشگران تصریح می‌کنند انتشار این مقاله موهن نقطه عطفی مهم و سرنوشت‌ساز در تحرکات انقلابی مردم ایران بر ضد رژیم پهلوی شد که اندکی بیش از 13 ماه بعد حکومت وقت را به سقوط نهایی کشانید. از همان روزهای پس از انتشار مقاله مذکور هویت واقعی نویسنده آن در هاله‌ای از ابهام افتاد و صاحب نظران برای پی بردن به شخصیت واقعی « احمد رشیدی مطلق» که نویسنده مقاله عنوان شده بود، افراد متعددی را در مظان اتهام قرار دادند که نمونه ای از آن را در این خبر مشاهده کردید . در این میان داریوش همایون وزیر اطلاعات وقت بیش از دیگران متهم بود که این مقاله را تدوین کرده و جهت انتشار به روزنامه اطلاعات سپرده است. اما او همواره این اتهام را رد کرده و تصریح می کرد :  این مقاله در پاکتی مهر و موم (که به آرم وزارت دربار مزین بود) به او تسلیم شده و او بدون کنکاش در محتوای آن برای چاپ در اختیار مسئولان روزنامه اطلاعات قرار داده بود .  قراین و شواهدی هم وجود دارد که نشان می‌دهد داریوش همایون نمی‌تواند نویسنده مقاله مزبور باشد. در این میان به ویژه شیوه نگارش همایون با متن مقاله استعمار سرخ و سیاه هیچ گونه همخوانی ندارد. برای مقایسه نوشته‌های داریوش همایون با مقاله مذکور علاقه‌مندان را بالاخص به سرمقاله های فراوانی ارجاع می‌دهم که شخص همایون طی سالهای 1345-1357ش در روزنامه آیندگان به چاپ سپرده است. بدین ترتیب به نظر می‌رسد که مقاله مذکور را معاون مطبوعاتی هویدا وزیر وقت دربار تدوین و تنظیم کرده باشد و مستندات موجود نشان می‌دهد که نویسنده مقاله کسی نبود جز فرهاد نیکوخواه که از سالیان گذشته مشاورت مطبوعاتی و فرهنگی هویدا نخست‌وزیر را (در سالهای 1343-1356ش) برعهده داشت و اینک با دستور مستقیم شاه و از سوی هویدا وزیر دربار مأموریت یافته بود با تدوین مقاله مذکور موقعیت رژیم پهلوی را در مقابل مخالفان پرشمار آن بهبود بخشد (و البته نتیجه آن معکوس بود). اردشیر زاهدی که در آن روزگار سفیر ایران در واشنگتن بود بعدها در خاطراتش تصریح کرد که آن مقاله سرنوشت‌ساز را فرهاد نیکوخواه معاون و مشاور مطبوعاتی هویدا در وزارت دربار تدوین کرده بود و اضافه می‌کند که اندکی پس از آن واقعه شخص فرهاد نیکوخواه را برای این اقدام نابخردانه شماتت کرده است. عبدالرضا هوشنگ مهدوی هم در بخشی از خاطرات خود درباره علت و منشأ تدوین و انتشار مقاله استعمار سرخ و سیاه چنین اظهار نظر کرده است :« شاه دریافت که چه خطر هولناکی تخت و تاج او را تهدید می‌کند. لذا به فرهاد نیکوخواه مشاور مطبوعاتی هویدا که اکنون در دربار انجام وظیفه می‌کرد دستور داد مقاله مشهور استعمار سرخ و سیاه را با امضای مستعار بنویسد و در آن به آیت‌الله خمینی حمله کند. پس از پیروزی انقلاب بسیاری ادعا کردند که این مقاله را داریوش همایون وزیر اطلاعات و جهانگردی نوشته است در حالی که نگارنده [مهدوی] که نظیر این ماجرا را به چشم دیده بود بدون اینکه احساسات موافقی نسبت به همایون داشته باشد یقین داشت که همان طور که وی ادعا می‌کرد پاکت محتوی مقاله را که از وزارت دربار واصل شده بود دربسته و نخوانده به خبرنگار اطلاعات داده بوده است. »جیمز ا. بیل پژوهشگر آمریکایی نیز به نقش فرهاد نیکوخواه در تدوین مقاله جنجال‌برانگیز استعمار سرخ و سیاه در روزنامه اطلاعات (مورخ 17 دی 1356) چنین اشاره می‌کند : «گفته می‌شد که این مقاله را داریوش همایون وزیر جدید اطلاعات نوشته است ولی تصور می‌شد که مقاله در سطح پایین‌تر ولی بسیار بانفوذتر توسط یکی از تبلیغات چیان آن وزارتخانه به نام فرهاد نیکوخواه نوشته شده باشد. نیکوخواه معاون 50 ساله وزارتخانه [البته نیکوخواه در آن زمان مشاور مطبوعاتی وزارت دربار بود] بود و از دانشگاه تهران دارای لیسانس علوم سیاسی بود و خدماتش برای سلسله پهلوی سابقه‌ای دراز داشت. وی قبلاً رئیس روابط عمومی در بنیاد پهلوی و نیز برنامه‌ریز جشنهای 2500 ساله در تخت جمشید بود. ولی به هر حال حمله انجام شده [چاپ مقاله] نشانه‌ای از طرز فکر حکومت و نمایانگر این بود که از پشتیبانی آشکار یا تلویحی شاه برخوردار است.  مهمترین کسی که در خاطرات خود فرهاد نیکوخواه را نویسنده مقاله معروف « استعمار سرخ و سیاه » معرفی کرده است احمدعلی مسعود انصاری است. گو اینکه وی علاوه بر دستور مستقیم شاه اختلاف و رقابت میان هویدا وزیر دربار وقت و جمشید آموزگار نخست‌وزیر را دلیل عمده تدوین و انتشار این مقاله ارزیابی می‌کند، با این احوال دیدگاههای او (که در آن روزگار ارتباط بسیار نزدیکی با دربار و محافل قدرت داشت) در این باره سخت شایان توجه می‌نماید: در مورد نامه رشیدی مطلق اینک در نزد اهل اطلاع روشن است که منشأ نگارش این نامه دفتر مطبوعاتی هویدا در دربار بود. این دفتر را فرهاد نیکوخواه معاون سابق وزارت اطلاعات و دفتر و دستکش تصدی می‌کرد. به هنگامی که هویدا از نخست‌وزیری به دربار آمد نیکوخواه را هم با خود به دربار آورد و ندانم‌کاریهای همین دفتر بود که آن شعله را روشن ساخت و چگونگی ماجرا چنین است: خلعتبری وزیر امور خارجه از سفارت ایران در عراق گزارشی دریافت می‌کند مبنی براینکه آیت‌الله خمینی ضمن مسئله‌ای سلطنت را غیرشرعی اعلام کرده... و شاه فقید که از دریافت چنین گزارشی سخت عصبانی شده بود به وزیر دربار [هویدا] دستور می‌دهد که در رد و ذم آیت‌الله مطلبی نوشته و به روزنامه‌ها داده شود. وزیر دربار احیاناً به دلیل درگیری با آموزگار خواست که از بالای سر دولت عمل کند و تصمیم گرفت که حداقل تهیه متن را دفتر مطبوعاتی خودش انجام دهد و آن نامه مرموز بدین ترتیب در خود دربار نوشته شد.... بدون تردید آن نامه به دستور هویدا و به وسیله [فرهاد] نیکوخواه بدون اطلاع دولت و وزارت اطلاعات تهیه شد و چون سابقه نداشت که دربار مستقیماً مطلبی را برای چاپ به روزنامه‌ها بدهد برای چاپ آن از طریق وزارت اطلاعات اقدام شد... و درست مقارن احساس پیروزی آموزگار، هویدا مشت خود را که همان نامه کذا باشد به طرف او پرتاب کرد و این نامه دربسته را فرستاده. [ ‌به داریوش همایون وزیر اطلاعات] تسلیم کرد. او که از همه جا بی خبر بود و تصور می‌کرد دستور از بالاست و او باید مجری منویات باشد آن پاکت دربسته را که آرم دربار هم داشت به خبرنگار اطلاعات که در کنگره [بزرگ حزب رستاخیز در سالن 12 هزار نفری آریامهر سابق] حضور داشت سپرد با تأکید بر این امر که باید در اولین فرصت به چاپ سپرده شود و آن نامه پس از یکی دو روز معطلی در [روزنامه] اطلاعات به چاپ رسید و شد آنچه نباید بشود. » (رک احمد رشیدی مطلق کیست؟ ، خبرگزاری فارس ، 7اسفند 1387)