ترافیك سنگین سیاسی در مسیر تهران- قم

تهران امروز نوشت: شهر قم این روزها بار دیگر به كانون سیاست ایران تبدیل شده است و اتوبان تهران به قم بیش از هر زمان دیگر پذیرای مهمانانی است كه زیارت اماكن متبركه شاید اولویت اول این سفر آنها نباشد. اكثر مسافران ملبس به لباس روحانیت هستند و برنامه اصلی آنها هم حضور در هفتمین اجلاس رسمی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است. البته این تنها دلیل افزایش ترافیك اتوبان تهران – قم نیست چرا كه برخی دیگر از روحانیون كه عازم سفر به قم هستند، به موضوع انتخابات هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری خواهند پرداخت.هر چند اجلاس خبرگان همانند گذشته در مجلس قدیم برگزار خواهد شد اما اكنون كه بیشتر علما و روحانیت عضو این مجلس در قم حضور دارند، فرصت مغتنمی است تا رایزنی‌های طیف‌های موجود در مجلس خبرگان به دور از هیاهوهای پایتخت صورت گیرد.

اما برگزاری اجلاس هفتم جامعه مدرسین آنچنان طبق روال طبیعی شش اجلاس قبلی به نظر نمی‌رسد چرا كه معمولا دو روز پیش از هر اجلاس سخنرانان و مهمانان ویژه از سوی یكی از اعضا و حتی سایت خبری این تشكل روحانی اعلام می‌شد اما اكنون هیچ رسانه‌ای از سخنرانان هفتمین اجلاس اطلاع ندارد و تلفن‌های همراه افرادی كه در اجلاس‌های قبلی مسئول اطلاع رسانی به رسانه‌ها بودند هم تا پایان وقت اداری روز گذشته خاموش بود اما در آخرین ساعات، حجت الاسلام صالح، مدیر سیاسی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تلفن را جواب داد و اطلاعاتی از این اجلاس بیان می‌كند كه بر غیرمعمول بودن اجلاس هفتم نسبت به دو اجلاس قبلی تا حدودی صحه می‌گذارد. پیش از گفت‌وگوی حجت الاسلام صالح با روزنامه تهران‌امروز تصور بر این بود با توجه به اینكه پس از رحلت آیت‌الله مشكینی در سال ۸۶ و سپردن دبیركلی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به آیت الله یزدی، در دو دوره رئیس‌جمهور به عنوان سخنران اصلی این اجلاسها حضور داشته است، لذا در این اجلاس هم او سخنران اصلی است كه حجت‌الاسلام صالح این موضوع را رد می‌كند و می‌گوید كه دعوتی از رئیس‌جمهور برای حضور در این اجلاس صورت نگرفته است.

اكنون كه حجت الاسلام صالح از عدم حضور رئیس‌جمهور طی امروز و فردا در قم می‌گوید، سئوال و ابهام دیگری پدید می‌آید كه به‌طور حتم پاسخ آن نمی‌تواند تیره و تار شدن ارتباط پاستور با جامعه مدرسین قم باشد چرا كه رابطه حسنه‌ای كه از سال ۸۴ میان آیت‌الله یزدی به عنوان دبیر كل جامعه مدرسین و محمود احمدی‌نژاد به‌وجود آمد، در برهه‌های مختلف خود را به خوبی نشان داد و این رابطه حسنه كماكان ادامه دارد. از سوی دیگر انتصاب اخیر حجت الاسلام سقای بی‌ریا مشاور رئیس‌جمهور در امور روحانیت به عنوان رئیس دفتر آیت الله یزدی هم می‌تواند نشانه دیگری بر تداوم ارتباط دولت با جامعه مدرسین باشد. باید به این نكته هم توجه داشت كه اعضای جامعه مدرسین در چالش‌هایی كه بعضاً میان دولت با سایر قوا یا افراد مطرح می‌شود، سیاست سكوت را انتخاب می‌كنند و به غیر از یك یا دو مورد مانند اظهارات مشایی، اعضای این تشكل روحانی از موضع‌گیری پیرامون دولت خودداری كرده‌اند.

عدم دعوت از رئیس‌جمهور برای حضور در اجلاس هفتم زمانی عجیب‌تر می‌شود كه باید توجه داشت در اجلاس ششم مهمانان بلند رتبه‌ای از جمله علی لاریجانی، آیت الله هاشمی شاهرودی و آیت الله هاشمی رفسنجانی دعوت داشتند و با حضورشان به سخنرانی پرداختند اما در این دوره هیچ یك از آنها دعوتنامه با سربرگ جامعه مدرسین را دریافت نكرده‌اند. حجت الاسلام صالح در این مورد هم به تهران‌امروز توضیح می‌دهد كه قرار است اجلاس هفتم به شكل درون سازمانی باشد و قرار نیست مباحث سیاسی در آن مطرح شود و گواه دبیر سیاسی جامعه مدرسین هم عنوان این اجلاس یعنی «حوزه بالنده؛ بایسته‌ها و راهكارها» است.

با نگاهی به اجلاس‌های قبلی جامعه مدرسین می‌توان دریافت كه هیچ‌گاه چنین اجلاس‌هایی جنبه درون سازمانی نداشته است و در زمان دبیركلی مرحوم آیت الله مشكینی حداقل یك فصل اجلاس‌ها به موضوعات سیاسی روز و تحولات كشور اختصاص می‌یافت چنان كه در این اجلاس هم از سعید جلیلی، دبیر شورای امنیت ملی برای سخنرانی دعوت شده است و آیت الله مكارم شیرازی هم در مقام سخنران اصلی به پشت تریبون خواهد رفت. اكنون تنها یك فرضیه را می‌توان پاسخی به ابهامات اجلاس هفتم دانست و آن هم مراسم وسیع‌تری است كه قرار است در هفته سوم اسفندماه در تهران برگزار شود. نهمین اجلاس دور چهارم مجلس خبرگان كه قرار است طی ۱۷ و ۱۸ اسفند ماه در محل مجلس قبلی شورای اسلامی یعنی خیابان امام خمینی(ره) تهران برگزار شود. اجلاسی كه قرار است طی آن هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری انتخاب شوند. انتخاباتی كه هر دو سال یك‌بار با رای نمایندگان این مجلس برگزار و طی آن رئیس، دو نایب ‏رئیس، دو منشى و دو كارپرداز از میان اعضا، براى مدت دو سال و با رأى مخفى، انتخاب مى‏شوند. در آخرین انتخاباتی كه برگزار شد آیت الله هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس و آیات هاشمی شاهرودی و محمد یزدی به عنوان نواب رئیس اول و دوم و آیت الله صادق لاریجانی، حجت الاسلام ابراهیم رئیسی، آیت الله دری نجف آبادی و آیت الله احمد خاتمی به عنوان سایر اعضای هیات رئیسه انتخاب شدند اما آنچه این انتخابات را از انتخابات‌های دوره‌های گذشته متمایز می‌كند، حساسیت‌ها بر روی رئیس فعلی این مجلس است و طیفی از اعضای مجلس خبرگان درصدد تغییر ریاست آن هستند به نحوی كه رسانه‌های رسمی مانند ایسنا هم بر این تلاش‌ها صحه می‌گذارند. خبرگزاری دانشجویان ایران روز گذشته در گزارشی نوشت: نهمین اجلاس دور چهارم مجلس خبرگان در حالی برگزار خواهد شد، كه مدتی است بر سر انتخابات هیات رئیسه این مجلس بحث‌هایی از جمله احتمال جایگزینی آیت‌الله مهدوی‌كنی به جای آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی مطرح است. لذا اولین گزینه جانشینی هاشمی برای كرسی ریاست مجلس خبرگان، از سوی رسانه‌ها آیت الله مهدوی‌كنی عنوان شده است اما داماد آیت‌الله مهدوی كنی روز گذشته گفت كه چیزی در مورد ریاست مجلس خبرگان از سوی پدر همسرش نشنیده است. از سویی شاگردان مصباح‌یزدی كه از منتقدان جدی هاشمی رفسنجانی هستند هم این روزها به نكته جالبی اشاره می‌كنند و می‌گویند كه مصباح یزدی به شخصه كاندیدا نمی‌شود اما اگر اعضای مجلس خبرگان به جمع‌بندی برسند، او تصمیم‌گیری خواهد كرد.



ارتباط اجلاس چهارم با اجلاس هفدهم

اما این دو مراسم و عدم دعوت از مهمانان بلندپایه به اجلاس جامعه مدرسین چه ارتباطی با مجلس خبرگان و انتخابات هیات رئیسه دارد؟ در این مورد می‌توان دو احتمال را مطرح كرد كه یكی به جایگاه اعضای جامعه مدرسین باز خواهد گشت یعنی بزرگان و عقلای این تشكل روحانی نمی‌‌خواهند به صورت علنی، سهمی در تغییرات هیات رئیسه مجلس خبرگان داشته باشند تا پس از این اجلاس وانمود شود كه تصمیم حذف یا ابقای هیات رئیسه و به‌ویژه رئیس فعلی آن با رایزنی‌ها و تلاشهای اعضای جامعه مدرسین صورت گرفته است لذا ترجیح می‌دهند تنها و اگر فرصتی پیش آمد، در زمان پذیرایی و لابی‌های غیررسمی در این باره صحبت كنند تا موضوع به رسانه‌ها نرسد. احتمال دیگراین است كه در صورت دعوت از احمدی‌نژاد برای حضور در هفتمین اجلاس جامعه مدرسین می‌بایست همانند سال گذشته از سران سایر قوا هم دعوت به عمل می‌آمد كه اگر قرار بر بحث بر سر انتخابات هیات رئیسه مجلس خبرگان باشد، حضور هاشمی رفسنجانی و تعداد دیگری از افراد، این موقعیت را پدید نخواهد آورد، البته اكنون احتمال اول به واقعیت نزدیك‌تر است. اكنون تنها باید منتظر ماند تا دو اجلاس مهم روحانیون كشور در ۱۸ اسفندماه به پایان برسد و شاید در آن زمان بتوان دلیل عدم دعوت از بزرگان نظام برای هفتمین اجلاس رسمی را متوجه شد.