جشن ابتذال؛ عبرتهایی برای ما + سند

دين‏ ستيزى و از رسميت انداختن اسلام و حاكم نمودن بى‏دينى با به تمسخر گرفتن احكام اسلام و ترويج فرهنگ شاهنشاهى، زير سئوال بردن باورهاى مذهبى و نمايش فرهنگ غرب در جهت همگانى كردن آن، مأموريتى بود كه روشنفكران و قلم به مزدان دربارى در پى آن بودند و در راه انجام آن از هيچ كوششى دريغ نكردند و نمى‏ كنند.

به گزارش بولتن نیوز، عرصه فرهنگ و هنر، جولانگاه نويسندگان، اديبان، هنروران، فيلمسازان، نمايش نامه‏ نويسان، موسيقى‏دانان و هنرپيشگانى بود كه هستى خود را در گرو دفاع از مبانى رژيم لائيك شاهنشاهى مى‏دانستند و اگر در اين ميان بودند افرادى كه برخلاف اين موج حركت مى‏كردند ـ كه بودند ـ مورد انواع بى‏مهرى‏ها، آزارها و اهانت‏ها، واقع مى‏شدند.

در اين ميان متوليان و برگزاركنندگان جشن هنر شيراز ـ كه اولين دوره آن در سال 1346 به رياست فرح پهلوى افتتاح شد ـ بى‏شرمى را به سرحد جنون رسانيدند. با صرف هزينه‏ هاى سرسام‏آور و با دعوت از گروههاى مختلف هنرى خارجى، شهر شهيدپرور شيراز را عرصه تاخت و تاز بى‏بند و بارى هنرى خويش كردند. از ابتداى برگزارى اين برنامه، روحانيت بيدار و مردم مسلمان و غيور خطه فارس به اعتراض برخاستند. و در ششمين جشن هنر در شهريور ماه 1351 به علت برگزارى موسيقى در سراى مشير و كوه هفتنان، ساواك شيراز را وادار به اظهارنظرى به اين شرح كردند :

«برگزارى موسيقى در سراى مشير و بالاى كوه هفتنان كه از مكانهاى متبركه و موقوفه است لجبازى با متدينين و برخلاف رسم و اصول مذهب است.»

برگزاركنندگان اين مضحكه ـ كه هدف اصلى‏شان هتك دين بود ـ سرمست از صهباى قدرت، پا را از اين هم فراتر نهادند تا اينكه در سال 1355 با نمايش فيلم هزار و يك شب و عريان كردن روابط جنسى بين زنان و مردان عناد خود را علنى‏ تر كردند و در سال 1356 كه برگزارى اين جشن مصادف با ماه مبارك رمضان بود، على‏رغم اين كه شعله‏هاى انقلاب خونرنگ اسلامى در حال برافروختن بود در هفتمين روز از اين ماه، تئاتر «خوك، بچه، آتش» كه در آن عمليات جنسى زن و مرد، به‏طور زننده نمايش داده مى‏شد را در خيابان فردوسى شيراز و در ملاء عام به نمايش گذاشتند. زنندگى و شناعت اين برنامه به حدى بود كه منبع گزارش‏دهنده خبر را وادار به هشدارى به شرح زير كرد:

«در پروسه زمانى فعلى كم ‏كم نسل جوان از نفوذ روحانيت خارج مى‏شود ولى باز كم‏وبيش، در نسل پيرو متوسط وعده قليلى جوان طرفدار دارد كه بايد تا حدود 30 ـ 40 سال ديگر با آنها روش دوستانه و ساده را ادامه داد تا كم‏كم زمانه كالاى آنها [روحانيت] را بى‏ارزش كند.»

به ابتداى اين مطلب برگرديد و يك بار ديگر ـ نه بلكه صدبار ديگر ـ اين نظريه را بخوانيد تا بدانيم هدف دشمن خارج كردن نسل جوان از نفوذ روحانيت است. پس برماست تا در اين برهه هوشيار باشيم.

در هر حال در اعتراض به اين عمل شنيع، به توصيه آيت‏ا للّه‏ بهاءالدين محلاتى، روحانيون شيراز به‏عنوان اعتراض تصميم گرفتند از روز شنبه 5/6/56 به مساجد و منابر نروند و به دنبال آن حركتهاى اعتراض‏آميز نيز در محافل مذهبى شروع گرديد.

در ادامه اين حركت‏هاى توفنده كه تحت زعامت علماى اعلام در فارس ادامه يافت عرصه چنان بر سردمداران بى‏ دينى تنگ گرديد كه در سال 1357 برگزارى جشن هنر در شيراز را به شور نشستند. بخشى از صورتجلسه اين شوراى هماهنگى كه با حضور مسئولين رده يك استان فارس به تاريخ 5/5/57 برگزار شده است. به اين شرح مى‏باشد:

«از برگزارى جشن هنر حتى ‏الامكان در شيراز و خصوصا در سراى مشير، حافظيه، سعدى، مراكز دانشگاهى و مراكز آزادشهر احتراز شود. حتى‏الامكان جشن هنر در تخت‏جمشيد و نقش رستم اجرا گردد و برنامه‏هاى آن نيز محدود شوند و از انجام هر نوع تبليغ غيرضرورى وسيله راديو و تلويزيون و مطبوعات در مورد جشن هنر كه موجبى براى تحريك مردم باشد جلوگيرى به‏ عمل آيد و...»

حال با اين مقدمه مختصر، اسناد زير را به مطالعه بنشينيم تا اولاً علت عابد شدن رئيس ساواك فارس را روشن‏تر بشناسيم و ثانيا با يادآورى خاطرات روزهاى خونين دوران انقلاب اسلامى حراست و صيانت از خون‏هاى شهيدان را فراموش نكنيم :

 سند اول:

به : مديريت كل اداره سوم 342

از : سازمان اطلاعات و امنيت فارس                                  تاريخ : 7/5/37[57]

درباره : جشن هنر شيراز

پيرو : 14604/ ه 20/3/37 و 11939/ ه 1ـ18/4/37 صادره به 312

برابر سوابق موجود در دهمين جشن هنر شيراز كه در سال 2535 برگزار گرديد برنامه‏ هائى از جمله فيلم هزار و يك شب در سينما آريانا كه روابط جنسى بين زنان و مردان را بنحو كاملاً عريان نشان مى‏داد. كشتى جنون در سراى مشير كه طى آن زنى كاملاً لخت روى صحنه ظاهر و توجه تماشاگران را از ساير صحنه‏هاى نمايش سلب و بخود معطوف نموده بود و برنامه ديگرى در باغ جهان نما كه ظاهرا آن هم پيرامون مسائل جنسى دور مى‏زد نشان داده شد.

در يازدهمين جشن هنر شيراز كه در سال 2536 برپا گرديد. برنامه خوك، بچه، آتش به معرض نمايش گذارده شد كه سبب نشان دادن اعمال منافى عفت موجب اعتراض جامعه روحانيت و درج مطالب و مباحث جنجالى در نشريات گرديد. با عنايت به اينكه هدف اصلى از تشكيل اينگونه جشنها كه به منظور حفظ رسالت فرهنگ و هنر بوده و مفهوم هنر در اذهان عمومى جامعه ايرانى به مراتب بالاتر و  ارزشمندتر از برنامه‏هاى ارائه شده مى‏باشد، اصولاً اين استنباط و نظر به وجود مى‏آيد كه غرض از ارائه اين قبيل برنامه‏ها توسط كشورهاى بيگانه شركت‏كننده تهاجم فرهنگى به داشته‏هاى ارزشمند معنوى اجتماعى ما بوده كه در پوشش هنر جلوه‏گر مى‏گردد.

و خصوصا اينكه چون اكثر جشنها با تشريف‏فرمايى علياحضرت شهبانو افتتاح مى‏گردد نمايش اين‏گونه برنامه ‏ها اثرات نامطلوبى به جا گذارده و فرصت مناسبى براى تحريكات عوامل مخالف و مخرب فراهم و باعث بهره‏بردارى و تبليغات سوء آنان مى‏گردد.

عليهذا با در نظر گرفتن اوضاع كنونى مقرر فرمايند به هر نحو كه به مصلحت باشد بررسيهاى لازم پيرامون برنامه‏هاى جشن هنر سال جارى معمول دارند.

رئيس سازمان اطلاعات و امنيت فارس ـ جوان

[پى‏نوشت :] لزومى ندارد، آقاى استاندار موضوع را بشرفعرض رسانيده و اوامرى نيز صادره شده در جلسه شوراى هماهنگى مورخ 5/5/37 استان نيز مطرح گرديده است. 7/5

 سند دوم:

به : مركز 312                                                        تاريخ : 5/5/37

از : شيراز                                                          شماره 12189/ ه 1

تلگراف

     ساعت 2400 مورخ 4/5/37 فرد يا افراد ناشناسى با ريختن نفت[،] درب سراى مشير را كه از آثار باستانى شيراز محسوب و در سالهاى قبل قسمتى از برنامه جشن هنر در آن اجرا مى‏شده به آتش كشيده‏اند در اين جريان فقط درب ورود سرا سوخته است. نتيجه اقدامات معموله نسبت به شناسائى عاملين متعاقبا باستحضار مى‏رسد.

[پى‏نوشت :] در جلسه شوراى هماهنگى كه روز جارى تشكيل خواهد شد. در مورد هدايت و بررسى و مراقبت هر چه بيشتر مأمورين انتظامى از محلها و مراكز مورد نظر مخربين تذكرات لازم داده خواهد شد. تلفنگرام شود

سند سوم:

به : مركز 312تاريخ : 5/5/37

از : شيراز                                                         شماره : 12195/ ه 1

تلگراف

به ‏علت حساسيتى كه عوامل مذهبى نسبت به جشن هنر شيراز داشته و عكس‏العمل‏هايى در اين زمينه نيز تاكنون نشان داده‏اند و با عطف توجه به اينكه تلويحا در مركز نظر اين بوده كه در سال جارى جشن به طور محدود برگزار گردد اطلاعات واصله حاكيست كه سازمان جشن هنر و گردانندگان راديو تلويزيون اقدامات وسيعى براى تهيه بليط انجام و از 15/5/37 عملاً شروع به فروش آن مى‏نمايند. مقرر فرمايند به منظور پيش‏بينى‏هاى لازم جهت خنثى نمودن تحريكات عوامل مخالف و ناراحت از تصميمات نهايى و قاطعى كه در اين زمينه در مركز اتخاذ شده اين سازمان را آگاه سازند. جوان

 سند چهارم:

شماره : 2643/ م                                                               تاريخ 8/5/37

تلگراف

جناب آقاى هوشنگ نهاوندى ـ رئيس دفتر مخصوص علياحضرت شهبانوى ايران

با توجه به اقدامات و تبليغات و تحريكات گسترده‏اى كه عليه برگزارى جشن هنر در شيراز از مدتها قبل آغاز شده و هر روز توسعه مى‏يابد، خواهشمند است در صورت اقتضا پيشنهادهاى زير از شرفعرض علياحضرت شهبانوى ايران بگذرد تا در صورتى كه مورد تصويب قرار گيرد براى پيشگيرى از بروز هرگونه حادثه ناگوار به مورد اجرا گذارده شود.

1ـ اگر اجراى جشن هنر غيرقابل اجتناب است اجازه فرمايند اين جشن در تخت جمشيد و نقش رستم برگزار شود.

2ـ اگر محدود شدن جشن به تخت جمشيد و نقش رستم مورد موافقت قرار نمى‏گيرد اجازه فرمايند تنها پاره‏اى از برنامه‏ها در شيراز آن هم در سالن‏ها و مكان‏هايى كه از هر جهت قابل حفاظت و كنترل باشد اجرا گردد.

3ـ در صورتى كه اجازه فرمايند از برگزارى برنامه‏ها در سراى مشير، حافظيه و مراكز دانشگاهى صرفنظر شود.

4ـ در صورتى كه اجازه فرمايند از تبليغات وسيع غير لازم در راديو تلويزيون و مطبوعات براى جشن هنر احتراز شود.

5ـ در اجراى اوامر مطاع مبارك علياحضرت شهبانوى ايران كه وسيله جناب آقاى نخست‏وزير ابلاغ شده است با جامعه روحانيت شيراز و ديگر گروههاى اجتماع از جمله اصناف ـ دانشگاهيان و معتمدان محل مذاكره كرده و خاطر نشان ساخته‏ام كه در جشن هنر هيچگونه برنامه‏اى كه مغاير با فرهنگ و اخلاق و تمايلات ملى و مذهبى باشد وجود ندارد و جشن هنر داراى محتواى كاملاً فلسفى ـ اجتماعى و فرهنگى خواهد بود. كه مالاً به غناى فرهنگ ملى ما كمك خواهد كرد.

6ـ اين عرايض كه با توجه به اوضاع و احوال تقديم گرديده فقط به منظور جلوگيرى از بروز هرگونه حادثه ناگوار است با اين وصف به هر نحو كه علياحضرت شهبانوى ايران اراده فرمايند اقدام خواهد شد. منوچهر آزمون

رونوشت براى اطلاع تيمسار سرلشكر سالارى رئيس شهربانى استان فارس ارسال مى‏گردد.